WET OP ARBEIDSVERHOUDINGE 66 VAN 1995
[GOEDGEKEUR OP 29 NOVEMBER 1995] [DATUM VAN INWERKINGTREDING:
11 NOVEMBER 1996]
(Tensy anders vermeld)
(Engelse teks deur die President geteken)
soos gewysig by
Wysigingswet op Arbeidsverhoudinge 42 van 1996
Wet op Basiese Diensvoorwaardes 75 van 1997
Wysigingswet op Arbeidsverhoudinge 127 van 1998
WET
Om die reg wat arbeidsverhoudinge reël, te verander en, vir dié doel-
om uitvoering aan artikel 27 van die Grondwet te gee;
om die organiseringsregte van vakbonde te reguleer;
om kollektiewe bedinging by die werkplek en op sektorale vlak te bevorder, aan te help en te vergemaklik;
om die reg om te staak en die wending tot uitsluiting te reguleer in ooreenstemming met die Grondwet;
om werknemersdeelname aan besluitneming te bevorder deur die instelling van werkplekforums;
om voorsiening te maak vir eenvoudige prosedures vir die beslegting van arbeidsgeskille deur statutêre versoening, bemiddeling en arbitrasie (vir welke doel die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie ingestel word), en deur alternatiewe onafhanklike geskilbeslegtingsdienste wat vir dié doel geakkrediteer is;
om die Arbeidshof en Arbeidsappèlhof in te stel as hoër howe met die uitsluitende jurisdiksie om aangeleenthede wat uit hierdie Wet voortspruit, te beslis;
om voorsiening te maak vir 'n vereenvoudigde prosedure vir die registrasie van vakbonde en werkgewersorganisasies en voorsiening te maak vir hul regulering ten einde demokratiese praktyke en behoorlike finansiële beheer te verseker;
om uitvoering te gee aan die volkeregtelike verpligtinge van die Republiek met betrekking tot arbeidsverhoudinge;
om sekere wette met betrekking tot arbeidsverhoudinge te wysig of te herroep; en
om voorsiening te maak vir bykomstige aangeleenthede.
INHOUD VAN WET
[Inhoud van Wet gewysig by a. 29 van Wet 127 van 1998.]
Artikel
HOOFSTUK I
DOEL, TOEPASSING EN INTERPRETASIE
1. Doel van hierdie Wet
2. Sekere persone uitgesluit van toepassing van hierdie Wet
3. Interpretasie van hierdie Wet
HOOFSTUK II
VRYHEID VAN ASSOSIASIE EN ALGEMENE BESKERMING
4. Werknemers se reg op vryheid van assosiasie
5. Beskerming van werknemers en werksoekers
6. Werkgewers se reg op vryheid van assosiasie
7. Beskerming van werkgewersregte
8. Regte van vakbonde en werkgewersorganisasies
9. Prosedure vir geskille
10. Bewyslas
HOOFSTUK III
KOLLEKTIEWE BEDINGING
Deel A - Organisasieregte
11. Vakbondverteenwoordigendheid
12. Vakbondtoegang tot werkplek
13. Aftrekking van vakbondledegeld of -heffings
14. Vakbondverteenwoordigers
15. Verlof vir vakbondbedrywighede
16. Openbaarmaking van inligting
17. Beperkte regte in die huishoudelike sektor
18. Reg om drempels van verteenwoordigendheid te stel
19. Sekere organiseringsregte vir vakbond wat party by raad is
20. Organiseringsregte in kollektiewe ooreenkomste
21. Uitoefening van regte verleen by hierdie Deel
22. Geskille oor organiseringsregte
Deel B - Kollektiewe ooreenkomste
23. Regsuitwerking van kollektiewe ooreenkoms
24. Geskille oor kollektiewe ooreenkomste
25. Agentskapwerkplekooreenkomste
26. Geslotegeledere-ooreenkomste
Deel C - Bedingingsrade
27. Instelling van bedingingsrade
28. Bevoegdhede en werksaamhede van bedingingsraad
29. Registrasie van bedingingsrade
30. Konstitusie van bedingingsrade
31. Bindende aard van kollektiewe ooreenkoms in bedingingsraad gesluit
32. Uitbreiding van kollektiewe ooreenkoms in bedingingsraad gesluit
33. Aanstelling en bevoegdhede van aangewese agent vir bedingingsrade
34. Amalgamasie van bedingingsrade
Deel D - Bedingingsrade in die Staatsdiens
35. Bedingingsrade in die staatsdiens
36. Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad
37. Bedingingsrade vir sektore binne staatsdiens
38. Geskilbeslegtingskomitee
Deel E - Statutêre rade
39. Aansoek om statutêre raad in te stel
40. Instelling en registrasie van statutêre raad
41. Instelling en registrasie van statutêre raad by ontstentenis van ooreenkoms
42. Registrasiesertifikaat van statutêre raad
43. Bevoegdhede en werksaamhede van statutêre rade
44. Ministeriële vasstellings
45. Geskille oor vasstellings
46. Onttrekking van party uit statutêre raad
47. Aanstelling van nuwe verteenwoordiger van statutêre raad
48. Verandering van status van statutêre raad
Deel F - Algemene bepalings betreffende rade
49. Verteenwoordigendheid van raad
50. Uitwerking van registrasie van raad
51. Geskilbeslegtingswerksaamhede van raad
52. Akkreditering van raad of aanstelling van geakkrediteerde agentskap
53. Rekeningkundige rekords en ouditering van rade
54. Pligte om rekords te bewaar en inligting aan registrateur te voorsien
55. Delegering van werksaamhede aan komitee van raad
56. Toelating van partye tot raad
57. Verandering van konstitusie of naam van raad
58. Wysiging van geregistreerde bestek van raad
59. Likwidasie van raad
60. Likwidasie van raad vanweë insolvensie
61. Intrekking van registrasie van raad
62. Geskille oor afbakening tussen sektore en gebiede
63. Geskille oor Dele A en C tot F
HOOFSTUK IV
STAKINGS EN UITSLUITINGS
64. Reg om te staak en wending tot uitsluiting
65. Beperkings op reg te staak of wending tot uitsluiting
66. Sekondêre stakings
67. Staking of uitsluiting in ooreenstemming met hierdie Wet
68. Staking of uitsluiting nie in ooreenstemming met hierdie Wet
69. Betooglinievorming
70. Komitee vir noodsaaklike dienste
71. Aanwysing van diens as noodsaaklike diens
72. Minimumdienste
73. Geskille oor kwessie of diens 'n noodsaaklike diens is
74. Geskille binne noodsaaklike dienste
75. Instandhoudingsdienste
76. Vervangingsarbeid
77. Protesoptrede om sosio-ekonomiese belange van werkers te bevorder of
te beskerm
HOOFSTUK V
WERKPLEKFORUMS
78. Woordomskrywing vir hierdie Hoofstuk
79. Algemene werksaamhede van werkplekforum
80. Instelling van werkplekforum
81. Vakbond-gefundeerde werkplekforum
82. Vereistes vir konstitusie van werkplekforum
83. Vergaderings van werkplekforum
84. Besondere aangeleenthede waaroor oorleg gepleeg moet word
85. Oorlegpleging
86. Gesamentlike besluitneming
87. Hersiening op versoek van nuutingestelde werkplekforum
88. Aangeleenthede rakende meer as een werkplekforum in werkgewer se bedryf
89. Openbaarmaking van inligting
90. Insae in en afskrifte van dokumente
91. Skending van vertroulikheid
92. Voltydse lede van werkplekforum
93. Ontbinding van werkplekforum
94. Geskille oor werkplekforums
HOOFSTUK VI
VAKBONDE EN WERKGEWERSORGANISASIES
Deel A - Registrasie en regulering van vakbonde en werkgewersorganisasies
95. Vereistes vir registrasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
96. Registrasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
97. Uitwerking van registrasie van vakbond of werkgewersorganisasie
98. Rekeningkundige rekords en ouditering
99. Plig om rekords te hou
100. Plig om inligting aan registrateur te verskaf
101. Verandering van konstitusie of naam van geregistreerde vakbonde of werkgewersorganisasies
102. Amalgamasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
103. Likwidasie van geregistreerde vakbonde of geregistreerde werkgewersorganisasies
104. Likwidasie van vakbonde of werkgewersorganisasies vanweë insolvensie
105. Intrekking van registrasie van vakbond wat nie meer onafhanklik is nie
106. Intrekking van registrasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
Deel B - Regulering van federasies van vakbonde en van werkgewersorganisasies
107. Regulering van federasies van vakbonde of werkgewersorganisasies
Deel C - Registrateur van Arbeidsverhoudinge
108. Aanstelling van registrateur van arbeidsverhoudinge
109. Werksaamhede van registrateur
110. Toegang tot inligting
Deel D - Appèlle teen Registrateur se besluit
111. Appèlle teen registrateur se besluit
HOOFSTUK VII
GESKILBESLEGTING
Deel A - Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie
112. Instelling van Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie
113. Onafhanklikheid van Kommissie
114. Regsgebied en kantore van Kommissie
115. Werksaamhede van Kommissie
116. Beheerliggaam van Kommissie
117. Kommissarisse van Kommissie
118. Direkteur van Kommissie
119. Waarnemende direkteur van Kommissie
120. Personeel van Kommissie
121. Instelling van komitees van Kommissie
122. Finansiering van Kommissie
123. Omstandighede waaronder Kommissie gelde mag vorder
124. Kontraktering deur Kommissie, en Kommissie wat in samewerking met iemand optree
125. Delegering van beheerliggaam se bevoegdhede, werksaamhede en pligte
126. Beperking van aanspreeklikheid, en beperkings op openbaarmaking van inligting
Deel B - Akkreditering van en subsidiëring van rade en private agentskappe
127. Akkreditering van rade en private agentskappe
128. Algemene bepalings met betrekking tot akkreditering
129. Wysiging van akkreditering
130. Intrekking van akkreditasie
131. Aansoek om akkreditasie te hernieu
132. Subsidie aan raad of private agentskap
Deel C - Geskilbeslegting onder beskerming van kommissie
133. Beslegting van geskille onder beskerming van Kommissie
134. Geskille oor aangeleenthede van onderlinge belang
135. Beslegting van geskille deur versoening
136. Aanstelling van kommissaris om geskil deur arbitrasie te besleg
137. Aanstelling van senior kommissaris om geskil deur arbitrasie te besleg
138. Algemene bepalings by arbitrasieverrigtinge
139. Spesiale bepalings vir arbitrasie van geskille by noodsaaklike dienste
140. Spesiale bepalings vir arbitrasies oor ontslag weens redes in verband met gedrag, geskiktheid of bekwaamheid
141. Beslegting van geskille indien partye instem tot arbitrasie onder beskerming van Kommissie
142. Bevoegdhede van kommissaris wanneer gepoog word om geskille te besleg
143. Uitwerking van arbitrasietoekennings
144. Wysiging en opheffing van arbitrasietoekennings
145. Hersiening van arbitrasietoekennings
146. Uitsluiting van Wet op Arbitrasie
147. Verrigting van geskilbeslegtingswerksaamhede deur Kommissie in buitengewone omstandighede
148. Kommissie kan advies verskaf
149. Kommissie kan bystand lewer
150. Kommissie kan aanbied om geskil deur versoening te besleg
Deel D - Arbeidshof
151. Instelling en status van Arbeidshof
152. Samestelling van Arbeidshof
153. Aanstelling van regters van Arbeidshof
154. Ampsbekleding, besoldiging en aanstellingsbedinge en -voorwaardes van regters van Arbeidshof
155. Beamptes van Arbeidshof
156. Regsgebied en setel van Arbeidshof
157. Jurisdiksie van Arbeidshof
158. Bevoegdhede van Arbeidshof
159. Reëlsraad vir Arbeidshowe en reëls vir Arbeidshof
160. Verrigtinge van Arbeidshof moet in ope hof plaasvind
161. Verteenwoordiging voor Arbeidshof
162. Koste
163. Betekening en afdwinging van bevele van Arbeidshof
164. Seël van Arbeidshof
165. Wysiging en opheffing van bevele van Arbeidshof
166. Appèlle teen vonnis of bevel van Arbeidshof
Deel E - Arbeidsappèlhof
167. Instelling en status van Arbeidsappèlhof
168. Samestelling van Arbeidsappèlhof
169. Aanstelling van ander regters van Arbeidsappèlhof
170. Ampsbekleding, besoldiging en aanstellingsbedinge en -voorwaardes van Arbeidsappèlhofregters
171. Beamptes van Arbeidsappèlhof
172. Regsgebied en setel van Arbeidsappèlhof
173. Jurisdiksie van Arbeidsappèlhof
174. Bevoegdhede van Arbeidsappèlhof by verhoor van appèlle
175. Arbeidsappèlhof kan as hof van eerste instansie sit
176. Reëls vir Arbeidsappèlhof
177. Verrigtinge van Arbeidsappèlhof moet in ope hof plaasvind
178. Verteenwoordiging voor Arbeidsappèlhof
179. Koste
180. Betekening en afdwinging van bevele
181. Seël van Arbeidsappèlhof
182. Uitspraak van Arbeidsappèlhof bindend op Arbeidshof
183. Arbeidsappèlhof is finale hof van appèl
Deel F - Algemene bepalings van toepassing op howe ingestel by hierdie Wet
184. Algemene bepalings van toepassing op howe ingestel by hierdie Wet
HOOFSTUK VIII
ONBILLIKE ONTSLAG
185. Reg om nie onbillik ontslaan te word nie
186. Betekenis van ontslag
187. Outomaties onbillike ontslag
188. Ander gevalle van onbillike ontslag
189. Ontslag gegrond op bedryfsvereistes
190. Datum van ontslag
191. Geskille oor onbillike ontslag
192. Bewyslas by geskille oor ontslag
193. Regsmiddele by onbillike ontslag
194. Perke op vergoeding
195. Vergoeding is bykomend by enige ander bedrag
196. Uittreeloon
197. Oordrag van dienskontrak
HOOFSTUK IX
ALGEMENE BEPALINGS
198. Tydelike werkverskaffingsdienste
199. Dienskontrakte mag nie kollektiewe ooreenkomste of arbitrasietoekennings verontagsaam of daarvan afstand doen nie
200. Verteenwoordiging van werknemers of werkgewers
201. Vertroulikheid
202. Betekening van dokumente
203. Goeie praktykkodes
204. Kollektiewe ooreenkoms, arbitrasietoekenning of loonvasstelling moet deur werkgewer gehou word
205. Rekords wat deur werkgewer gehou moet word
206. Uitwerking van sekere gebreke en onreëlmatighede
207. Ministers by magte om Bylaes te verander en daaraan toe te voeg
208. Regulasies
208A. Delegasies
209. Hierdie Wet bind die Staat
210. Toepassing van Wet wanneer met ander wette strydig
211. Wysiging van wette
212. Herroeping van wette, en oorgangsreëlings
213. Woordomskrywing
214. Kort titel en inwerkingtreding
Bylae 1
INSTELLING VAN BEDINGINGSRADE VIR STAATSDIENS
1. Woordomskrywings vir hierdie Bylae
2. Instelling van Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad
3. Instelling van bedingingsrade in sektore
Bylae 2
RIGLYNE VIR KONSTITUSIE VAN WERKPLEKFORUM
1. Inleiding
2. Getal setels in werkplekforums (artikel 82 (1) (a))
3. Verspreiding van setels om beroepstruktuur te weerspieël (artikel 82
(1) (b)).
4. Verkiesings (artikel 82 (1) (c), (d), (g), (h), (i) en (j))
5. Ampstermyne (artikel 82 (1) (k), (l) en (m))
6. Vergaderings van werkplekforum (artikel 82 (1) (n))
7. Tyd vry vir lede van werkplekforum (artikel (82 (1) (p))
8. Geriewe wat aan werkplekforum voorsien moet word (artikel 82 (1) (r))
9. Deskundiges (artikel 82 (1) (t))
10. Instelling van koördinerende en ondergeskikte werkplekforums (artikel 82 (2) (b))
Bylae 3
KOMMISSIE VIR VERSOENING, BEMIDDELING EN ARBITRASIE
1. Besoldiging en toelaes van lede van beheerliggaam
2. Bedanking en ontheffing van amp van lid van beheerliggaam
3. Vakatures in beheerliggaam
4. Verrigtinge van beheerliggaam
5. Direkteur van Kommissie
6. Bankrekening
7. Belegging van surplusgeld
8. Boekhouding en ouditering
9. Jaarverslag
Bylae 4
GESKILBESLEGTING: VLOEIDIAGRAMME
Bylae 5
WYSIGING VAN WETTE
1. Wysiging van artikel 1 van Wet op Basiese Diensvoorwaardes
2. Wysiging van artikel 35 van Wet op Beroepsgesondheid en Veiligheid, 1993
3. Wysiging van artikel 2 van Wet op Pensioenfondse, 1956
4. Wysiging van artikel 2 van Wet op Mediese Skemas, 1967
5. Wysiging van artikel 1 van Versekeringswet, 1943
6. Wysiging van artikel 2 van Wet op Onderlinge Hulpverenigings, 1956
7. Wysiging van artikel 3 van Wet op Onderlinge Hulpverenigings, 1956
Bylae 6
WETTE HERROEP BY ARTIKEL 212
Bylae 7
OORGANGSREËLINGS
Deel A - Woordomskrywings vir hierdie Bylae
1. Woordomskrywings vir hierdie Bylae
Deel B - Onbillike arbeidspraktyke
2. Residuele onbillike arbeidspraktyke
3. Geskille oor onbillike arbeidspraktyke
4. Bevoegdhede van Arbeidshof en Kommissie
Deel C - Bepalings betreffende bestaande vakbonde, werkgewersorganisasies, nywerheidsrade en versoeningsrade
5. Bestaande geregistreerde vakbonde en werkgewersorganisasies
6. Hangende aansoeke deur vakbonde of werkgewersorganisasies om registrasie, wysiging van bestek en verandering van konstitusie of naam
7. Nywerheidsrade
8. Hangende aansoeke deur nywerheidsrade om registrasie en verandering van bestek
8A. Hangende ondersoeke deur nywerheidsregistrateur
9. Hangende aansoeke deur nywerheidsrade om verandering van konstitusie of naam
10. Hangende aansoeke om toelating van partye by nywerheidsrade
11. Hangende aansoeke om vakbonde, werkgewersorganisasies en nywerheidsrade te likwideer en hul registrasies in te trek
12. Bestaande ooreenkomste en toekennings van nywerheidsrade en versoeningsrade
12A. Aangewese agente
13. Bestaande ooreenkomste, met inbegrip van erkenningsooreenkomste
Deel D - Aageleenthede betreffende die Staatsdiens
14. Staatsdiensbedingingsraad
15. Kollektiewe ooreenkomste in die Staatsdiens
16. Raad vir Arbeidsverhoudinge in die Onderwys
17. Kollektiewe ooreenkomste in onderwyssektor
18. Onderhandelingsforums in Suid-Afrikaanse Polisiediens
19. Kollektiewe ooreenkomste in Suid-Afrikaanse Polisiediens
20. Gevolge vir Staatsdiensbedingingsraadinstellings wanneer Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad ingestel word
Deel E - Geskille en howe
21. Geskille wat voor inwerkingtreding van hierdie Wet ontstaan
21A. Geskilbeslegting deur rade voor hul akkreditering
22. Howe
Deel F - Pensioenaangeleenthede
23. Voortsetting van bestaande pensioenregte van personeellede van Kommissie by diensaanvaarding
Deel G - Noodsaaklike Dienste
24. Noodsaaklike dienste in die Staatsdiens
25. Noodsaaklike dienste waarvoor in Wet op Arbeidsverhoudinge voorsiening gemaak word
Bylae 8
GOEIE PRAKTYKSKODE: ONTSLAG
1. Inleiding
2. Billike redes vir ontslag
3. Dissiplinêre maatreëls minder as ontslag
4. Billike prosedure
5. Dissiplinêre rekords
6. Ontslag en nywerheidsoptrede
7. Riglyne in gevalle van ontslag weens wangedrag
8. Ongeskiktheid: Swak werkprestasie
9. Riglyne in gevalle van ontslag weens swak werkprestasie
10. Ongeskiktheid: Swak gesondheid of besering
11. Riglyne in gevalle van ontslag weens swak gesondheid of besering
HOOFSTUK I
DOEL, TOEPASSING EN INTERPRETASIE (aa 1-3)
[w66j1995a1]1 Doel van hierdie Wet
Die doel van hierdie Wet* is om ekonomiese ontwikkeling, maatskaplike geregtigheid, arbeidsvrede en die demokratisering van die werkplek te bevorder deur bereiking van die hoofoogmerke van hierdie Wet, naamlik-
(a) om uitvoering te gee aan die fundamentele regte verleen by artikel 27 van die Grondwet* en dit te reguleer;
(b) om uitvoering te gee aan die verpligtinge wat die Republiek as 'n lidstaat van die Internasionale Arbeidsorganisasie aangegaan het;
(c) om 'n raamwerk daar te stel waarbinne werknemers en hulle vakbonde, werkgewers en werkgewersorganisasies-
(i) kollektief kan beding om lone, bedinge en voorwaardes van diens en ander aangeleenthede van onderlinge belang te bepaal; en
(ii) nywerheidsbeleid te formuleer; en
(d) om die volgende te bevorder-
(i) ordelike kollektiewe bedinging;
(ii) kollektiewe bedinging op sektorale vlak;
(iii) werknemerdeelname aan besluitneming in die werkplek; en
(iv) die doeltreffende beslegting van arbeidsgeskille.
[w66j1995a2]2 Sekere persone uitgesluit van toepassing van hierdie Wet
Hierdie Wet is nie van toepassing nie op lede van-
(a) die Nasionale Weermag;
(b) die Nasionale Intelligensie-agentskap; en
(c) die Suid-Afrikaanse Geheimediens.
[w66j1995a3]3 Interpretasie van hierdie Wet
Enigiemand wat hierdie Wet toepas moet die bepalings daarvan so interpreteer-
(a) dat dit aan die hoofoogmerke daarvan uitvoering gee;
(b) dat dit aan die vereistes van die Grondwet voldoen; en
(c) dat dit bestaanbaar is met die volkeregtelike verpligtinge van die Republiek.
HOOFSTUK II
VRYHEID VAN ASSOSIASIE EN ALGEMENE BESKERMING (aa 4-10)
[w66j1995a4]4 Werknemers se reg op vryheid van assosiasie
(1) Elke werknemer het die reg-
(a) om deel te neem aan die stigting van 'n vakbond of federasie van vakbonde; en
(b) om by 'n vakbond aan te sluit, behoudens sy konstitusie.
(2) Elke lid van 'n vakbond het die reg, behoudens die konstitusie van daardie vakbond-
(a) om deel te neem aan sy wettige bedrywighede;
(b) om deel te neem aan die verkiesing van enige van sy ampsdraers, beamptes of vakbondverteenwoordigers;
(c) om vir verkiesing te staan, en in aanmerking te kom vir aanstelling, as 'n ampsdraer of beampte en, indien verkies of aangestel, om dié amp te beklee; en
(d) om vir verkiesing te staan, en in aanmerking te kom vir aanstelling, as 'n vakbondverteenwoordiger en, indien verkies of aangestel, om ingevolge hierdie Wet of 'n kollektiewe ooreenkoms die werksaamhede van 'n vakbondverteenwoordiger te verrig.
(3) Elke lid van 'n vakbond wat 'n lid van 'n federasie van vakbonde is, het die reg, behoudens die konstitusie van daardie federasie-
(a) om deel te neem aan sy wettige bedrywighede;
(b) om deel te neem aan die verkiesing van enige van sy ampsdraers of beamptes; en
(c) om te staan vir verkiesing, en in aanmerking te kom vir aanstelling, as 'n ampsdraer of beampte en, indien verkies of aangestel, om dié amp te beklee.
[w66j1995a5]5 Beskerming van werknemers en werksoekers
(1) Niemand mag teen 'n werknemer diskrimineer vir die uitoefening van enige reg wat by hierdie Wet verleen word nie.
(2) Sonder om die algemene beskerming verleen by subartikel (1) te beperk, mag niemand enige van die volgende doen of dreig om dit te doen nie-
(a) van 'n werknemer of 'n werksoeker vereis-
(i) om nie 'n lid van 'n vakbond of werkplekforum te wees nie;
(ii) om nie 'n lid van 'n vakbond of werkplekforum te word nie; of
(iii) om lidmaatskap van 'n vakbond of werkplekforum te laat vaar;
(b) 'n werknemer of werksoeker verhinder om enige reg uit te oefen wat by hierdie Wet verleen word of deel te neem aan enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet; of
(c) 'n werknemer of 'n werksoeker benadeel as gevolg van vorige, huidige of verwagte-
(i) lidmaatskap van 'n vakbond of werkplekforum;
(ii) deelname aan die stigting van 'n vakbond of federasie van vakbonde of instelling van 'n werkplekforum;
(iii) deelname aan die wettige bedrywighede van 'n vakbond of federasie van vakbonde of 'n werkplekforum;
(iv) versuim of weiering om iets te doen wat 'n werkgewer nie wettig van 'n werknemer mag vereis of 'n werknemer mag toelaat om te doen nie;
(v) openbaarmaking van inligting wat die werknemer wettig aan 'n ander persoon mag of moet gee;
(vi) uitoefening van enige reg by hierdie Wet verleen; of
(vii) deelname aan enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet.
(3) Niemand mag 'n werknemer of 'n werksoeker bevoordeel of bevoordeling belowe in ruil vir die nie-uitoefening van 'n reg wat by hierdie Wet verleen word of vir die nie-deelname aan enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet nie. Nietemin verhinder hierdie verbod nie die partye by 'n geskil om 'n ooreenkoms aan te gaan om daardie geskil te skik nie.
(4) Enige bepaling in 'n kontrak, hetsy aangegaan voor of na die inwerkingtreding van hierdie Wet, wat regstreeks of onregstreeks enige bepaling van artikel 4 of hierdie artikel weerspreek of beperk, is ongeldig, tensy kontraksbepaling ingevolge hierdie Wet geoorloof is.
[w66j1995a6]6 Werkgewers se reg op vryheid van assosiasie
(1) Elke werkgewer het die reg-
(a) om deel te neem aan die stigting van 'n werkgewersorganisasie of 'n federasie van werkgewersorganisasies; en
(b) om by 'n werkgewersorganisasie aan te sluit, behoudens sy konstitusie.
(2) Elke lid van 'n werkgewersorganisasie het die reg, behoudens die konstitusie van daardie werkgewersorganisasie-
(a) om deel te neem aan sy wettige bedrywighede;
(b) om deel te neem aan die verkiesing van enige van sy ampsdraers of beamptes; en
(c) indien-
(i) 'n natuurlike persoon, om te staan vir verkiesing, en in aanmerking te kom vir aanstelling, as 'n ampsdraer of beampte en, indien verkies of aangestel, om dié amp te beklee;
(ii) 'n regspersoon, om 'n verteenwoordiger te laat staan vir verkiesing, en dat sy verteenwoordiger in aanmerking kom vir aanstelling, as 'n ampsdraer of beampte en, indien verkies of aangestel, dat die verteenwoordiger dié amp beklee.
(3) Elke lid van 'n werkgewersorganisasie wat 'n lid is van 'n federasie van werkgewersorganisasies het die reg, behoudens die konstitusie van daardie federasie-
(a) om deel te neem aan sy wettige bedrywighede;
(b) om deel te neem aan die verkiesing van enige van sy ampsdraers of beamptes; en
(c) indien-
(i) 'n natuurlike persoon, om te staan vir verkiesing, en in aanmerking te kom vir aanstelling, as 'n ampsdraer of beampte en, indien verkies of aangestel, om dié amp te beklee;
(ii) 'n regspersoon, om 'n verteenwoordiger te laat staan vir verkiesing, en dat sy verteenwoordiger in aanmerking kom vir aanstelling, as 'n ampsdraer of beampte en, indien verkies of aangestel, dat die verteenwoordiger dié amp beklee.
[w66j1995a7]7 Beskerming van werkgewersregte
(1) Niemand mag teen 'n werkgewer diskrimineer vir die uitoefening van 'n reg by hierdie Wet verleen nie.
(2) Sonder om die algemene beskerming verleen by subartikel (1) te beperk, mag niemand enige van die volgende doen of dreig om dit te doen nie-
(a) van 'n werkgewer vereis-
(i) om nie 'n lid van 'n werkgewersorganisasie te wees nie;
(ii) om nie 'n lid van 'n werkgewersorganisasie te word nie; of
(iii) om lidmaatskap van 'n werkgewersorganisasie te laat vaar;
(b) 'n werkgewer verhinder om enige reg uit te oefen wat by hierdie Wet verleen word of deel te neem aan enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet; of
(c) 'n werkgewer benadeel as gevolg van vorige, huidige of verwagte-
(i) lidmaatskap van 'n werkgewersorganisasie;
(ii) deelname aan die stigting van 'n werkgewersorganisasie of 'n federasie van werkgewersorganisasies;
(iii) deelname aan die wettige bedrywighede van 'n werkgewersorganisasie of federasie van werkgewersorganisasies;
(iv) openbaarmaking van inligting wat die werkgewer regtens aan 'n ander persoon mag of moet gee;
(v) uitoefening van enige reg by hierdie Wet verleen; of
(vi) deelname aan enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet.
(3) Niemand mag 'n werkgewer bevoordeel of bevoordeling belowe in ruil vir die nie-uitoefening van 'n reg wat by hierdie Wet verleen word of vir die nie-deelname aan enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet nie. Nietemin verhinder hierdie verbod nie die partye by 'n geskil om 'n ooreenkoms aan te gaan om daardie geskil te skik nie.
(4) Enige bepaling in 'n kontrak, hetsy aangegaan voor of na die inwerkingtreding van hierdie Wet, wat regstreeks of onregstreeks enige bepaling van artikel 6 of hierdie artikel weerspreek of beperk, is ongeldig, tensy die kontraksbepaling ingevolge hierdie Wet geoorloof is.
[w66j1995a8]8 Regte van vakbonde en werkgewersorganisasies
Elke vakbond en elke werkgewersorganisasie het die reg-
(a) behoudens die bepalings van Hoofstuk VI-
(i) om sy eie konstitusie en reëls te bepaal; en
(ii) om verkiesings van sy ampsdraers, beamptes en verteenwoordigers te hou;
(b) om sy administrasie en wettige bedrywighede te beplan en te reël;
(c) om deel te neem aan die stigting van 'n federasie van vakbonde of 'n federasie van werkgewersorganisasies;
(d) om aan te sluit by 'n federasie van vakbonde of 'n federasie van werkgewersorganisasies, behoudens die konstitusie daarvan, en om deel te neem aan die wettige bedrywighede daarvan; en
(e) om te affilieer met en deel te neem aan die sake van enige internasionale werkersorganisasie of internasionale werkgewersorganisasie of die Internasionale Arbeidsorganisasie, en om geldelike bydraes te maak tot, of geldelike bystand te ontvang van, daardie organisasies.
[w66j1995a9]9 Prosedure vir geskille*
(1) Indien daar 'n geskil oor die interpretasie of toepassing van enige bepaling van hierdie Hoofstuk bestaan, kan enige party by die geskil die geskil skriftelik verwys-
(a) na 'n raad, indien die partye by 'n geskil binne die geregistreerde bestek van daardie raad val; of
(b) na die Kommissie, indien geen raad jurisdiksie het nie.
(2) Die party wat die geskil verwys, moet die raad of die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Die raad of die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(4) Indien die geskil steeds onbesleg is, kan enige party by die geskil dit na die Arbeidshof vir beregting verwys.
[w66j1995a10]10 Bewyslas
In enige verrigtinge-
(a) moet 'n party wat aanvoer dat 'n reg of beskerming by hierdie Hoofstuk verleen, geskend is, die feite van die gewraakte optrede bewys; en
(b) moet die party wat by daardie optrede betrokke was, daarop bewys dat die optrede nie enige bepalings van hierdie Hoofstuk geskend het nie.
HOOFSTUK III
KOLLEKTIEWE BEDINGING (aa 11-63)
DEEL A - ORGANISERINGSREGTE (aa 11-22)
[w66j1995a11]11 Vakbondverteenwoordigendheid
In hierdie Deel, tensy anders vermeld, beteken "verteenwoordigende vakbond" 'n geregistreerde vakbond, of twee of meer geregistreerde vakbonde wat gesamentlik optree, wat voldoende verteenwoordigend is van die werknemers by 'n werkgewer in 'n werkplek in diens.
[w66j1995a12]12 Vakbondtoegang tot werkplek
(1) Enige ampsdraer of beampte van 'n verteenwoordigende vakbond is geregtig om die werkgewer se perseel te betree om lede te werf of om met lede te kommunikeer of om sy lede se belange op 'n ander wyse te dien.
(2) 'n Verteenwoordigende vakbond is geregtig om buite werkure by die werkgewer se perseel met werknemers vergadering te hou.
(3) Die lede van 'n verteenwoordigende vakbond is geregtig om, in enige verkiesing of stemming per stembrief beoog in daardie vakbond se konstitusie, by die werkgewer se perseel te stem.
(4) Die regte by hierdie artikel verleen is onderworpe aan enige voorwaardes oor tyd en plek wat redelik en nodig is om lewens of eiendom te beskerm of om onnodige werksontwrigting te voorkom.
[w66j1995a13]13 Aftrekking van vakbondledegeld of -heffings
(1) 'n Werknemer wat lid is van 'n verteenwoordigende vakbond, kan die werkgewer skriftelik magtig om ledegeld of heffings wat aan daardie vakbond betaalbaar is, van die werknemer se loon af te trek.
(2) 'n Werkgewer wat 'n magtiging ingevolge subartikel (1) ontvang, moet die gemagtigde aftrekking so spoedig moontlik begin maak en moet die bedrag wat afgetrek is aan die verteenwoordigende vakbond oorbetaal nie later nie as teen die 15de dag van die maand eersvolgend na die datum waarop elke aftrekking gemaak is.
(3) 'n Werknemer kan die magtiging bedoel in subartikel (1) intrek deur skriftelike kennisgewing van een maand of, indien die werknemer in die staatsdiens werk, skriftelike kennisgewing van drie maande, aan die werkgewer en die verteenwoordigende vakbond te gee.
(4) 'n Werkgewer wat 'n kennisgewing ingevolge subartikel (3) ontvang, moet voortgaan om die gemagtigde aftrekkings te maak totdat die kennisgewingstydperk verstryk het, en moet dan die aftrekkings staak.
(5) Saam met elke maandelikse oorbetaling moet die werkgewer aan die verteenwoordigende vakbond-
(a) 'n lys voorsien met die name van elke lid van wie se loon die werkgewer die aftrekkings gemaak het wat in die oorbetaling ingesluit word;
(b) besonderhede voorsien van die bedrae wat afgetrek is en oorbetaal word en die tydperk waarop die aftrekkings betrekking het; en
(c) 'n afskrif voorsien van elke kennisgewing van intrekking ingevolge subartikel (3).
[w66j1995a14]14 Vakbondverteenwoordigers
(1) In hierdie artikel beteken "verteenwoordigende vakbond" 'n geregistreerde vakbond, of twee of meer geregistreerde vakbonde wat gesamentlik optree, wat as lede die meerderheid het van die werknemers wat by 'n werkgewer in 'n werkplek in diens is.
(2) In enige werkplek waar minstens 10 lede van 'n verteenwoordigende vakbond in diens is, is daardie lede geregtig om uit eie geledere-
(a) indien daar 10 lede van die vakbond in die werkplek in diens is, een vakbondverteenwoordiger te verkies;
(b) indien daar meer as 10 lede van die vakbond in die werkplek in diens is, twee vakbondverteenwoordigers, te verkies;
(c) indien daar meer as 50 lede van die vakbond in die werkplek in diens is, twee vakbondverteenwoordigers vir die eerste 50 lede, plus een bykomende vakbondverteenwoordiger vir elke bykomende 50 lede, tot 'n maksimum van sewe vakbondverteenwoordigers, te verkies;
(d) indien daar meer as 300 lede van die vakbond in die werkplek in diens is, sewe vakbondverteenwoordigers vir die eerste 300 lede, plus een bykomende vakbondverteenwoordiger vir elke 100 bykomende lede, tot 'n maksimum van 10 vakbondverteenwoordigers, te verkies;
(e) indien daar meer as 600 lede van die vakbond in die werkplek in diens is, 10 vakbondverteenwoordigers vir die eerste 600 lede, plus een bykomende vakbondverteenwoordiger vir elke 200 bykomende lede, tot 'n maksimum van 12 vakbondverteenwoordigers, te verkies; en
(f) indien daar meer as 1 000 lede van die vakbond in die werkplek in diens is, 12 vakbondverteenwoordigers vir die eerste 1 000 lede, plus een bykomende vakbondverteenwoordiger vir elke 500 bykomende lede, tot 'n maksimum van 20 vakbondverteenwoordigers, te verkies.
(3) Die konstitusie van die verteenwoordigende vakbond reël die benoeming, verkiesing, ampstermyn en ampsontheffing van 'n vakbondverteenwoordiger.
(4) 'n Vakbondverteenwoordiger het die reg om die volgende werksaamhede te verrig-
(a) om, op versoek van 'n werknemer in die werkplek, die werknemer by griewe- en dissiplinêre verrigtinge by te staan;
(b) om die werkgewer se nakoming van die werkplekverwante bepalings van hierdie Wet, 'n wet wat bedinge en voorwaardes van diens reël en 'n kollektiewe ooreenkoms wat bindend is op die werkgewer, te moniteer;
(c) om enige beweerde oortreding van die werkplekverwante bepalings van hierdie Wet, 'n wet wat bedinge en voorwaardes van diens reël en enige kollektiewe ooreenkoms wat bindend is op die werkgewer, aan te meld by-
(i) die werkgewer;
(ii) die verteenwoordigende vakbond; en
(iii) 'n verantwoordelike gesag of liggaam; en
(d) om enige ander werksaamheid te verrig soos ooreengekom tussen die verteenwoordigende vakbond en die werkgewer.
(5) Behoudens redelike voorwaardes, is 'n vakbondverteenwoordiger daarop geregtig om gedurende werkure redelike tyd vry te neem met betaling-
(a) om die werksaamhede van 'n vakbondverteenwoordiger te verrig; en
(b) om opleiding te ontvang oor enige onderwerp wat ter sake is by die verrigting van die werksaamhede van 'n vakbondverteenwoordiger.
[w66j1995a15]15 Verlof vir vakbondbedrywighede
(1) 'n Werknemer wat 'n ampsdraer is van 'n verteenwoordigende vakbond, of van 'n federasie van vakbonde waarmee die verteenwoordigende vakbond geaffilieer is, is daarop geregtig om redelikerwys verlof gedurende werkure te neem om die werksaamhede van daardie amp te verrig.
(2) Die verteenwoordigende vakbond en die werkgewer kan ooreenkom oor die getal dae verlof, die getal dae betaalde verlof en die voorwaardes verbonde aan enige verlof.
(3) 'n Arbitrasietoekenning ingevolge artikel 21 (7) wat enige van die aangeleenthede bedoel in subartikel (2) reël, bly vir 12 maande vanaf die datum van die toekenning van krag.
[w66j1995a16]16 Openbaarmaking van inligting
(1) Vir doeleindes van hierdie artikel beteken "verteenwoordigende vakbond" 'n geregistreerde vakbond of twee of meer geregistreerde vakbonde wat gesamentlik optree, wat as lede die meerderheid van die werknemers het wat by 'n werkgewer in 'n werkplek in diens is.
(2) Behoudens subartikel (5) moet 'n werkgewer aan 'n vakbondverteenwoordiger alle tersaaklike inligting openbaar maak wat die vakbondverteenwoordiger in staat sal stel om die werksaamhede bedoel in artikel 14 (4) doeltreffend te verrig.
(3) Behoudens subartikel (5), wanneer 'n werkgewer met 'n verteenwoordigende vakbond oorleg pleeg of beding, moet die werkgewer alle tersaaklike inligting aan die verteenwoordigende vakbond openbaar maak wat die verteenwoordigende vakbond in staat sal stel om doeltreffend by oorlegpleging of kollektiewe bedinging betrokke te raak.
(4) Die werkgewer moet die vakbondverteenwoordiger of die verteenwoordigende vakbond skriftelik kennis gee wanneer enige inligting wat ingevolge subartikel (2) of (3) openbaar gemaak is, vertroulik is.
(5) Van 'n werkgewer word nie vereis om inligting openbaar te maak-
(a) wat regtens gepriviligeerd is nie;
(b) wat die werkgewer nie kan openbaar sonder om 'n verbod wat die werkgewer by 'n wet of bevel van 'n geregshof opgelê word, te oortree nie;
(c) wat vertroulik is en, indien dit openbaar gemaak sou word, vir die werknemer of die werkgewer aansienlike nadeel kan berokken nie; of
(d) wat private persoonlike inligting in verband met 'n werknemer is nie, tensy daardie werknemer instem dat daardie inligting openbaar gemaak word.
(6) Indien daar 'n geskil is oor watter inligting ingevolge hierdie artikel openbaar gemaak moet word, kan enige party by die geskil, die geskil skriftelik na die Kommissie verwys.
(7) Die party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet hom oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(8) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(9) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat die geskil deur arbitrasie besleg word.
(10) By enige geskil oor die openbaarmaking van inligting bedoel in subartikel (6), moet die kommissaris eers beslis of die inligting tersaaklik is, al dan nie.
(11) Indien die kommissaris beslis dat die inligting ter sake is, en indien dit inligting is wat in subartikel (5) (c) of (d) beoog word, moet die kommissaris die nadeel wat die openbaarmaking waarskynlik vir 'n werknemer of 'n werkgewer sal berokken, opweeg teenoor die nadeel wat die versuim om die inligting openbaar te maak, waarskynlik sal berokken aan die vakbondverteenwoordiger se vermoë om die werksaamhede bedoel in artikel 14 (4) doeltreffend te verrig, of die vermoë van 'n verteenwoordigende vakbond om doeltreffend by oorlegpleging of kollektiewe bedinging betrokke te raak.
(12) Indien die kommissaris beslis dat die nadeelsewewig in die guns van die openbaarmaking van die inligting is, kan die kommissaris die openbaarmaking van die inligting gelas op voorwaardes wat daarop gerig is om die nadeel wat waarskynlik vir die betrokke werknemer of die werkgewer berokken sal word, te beperk.
(13) By die doen van 'n lasgewing ingevolge subartikel (12), moet die kommissaris enige skending van vertroulikheid ten opsigte van inligting wat ingevolge hierdie artikel by daardie werkplek openbaar gemaak is, in ag neem, en kan, vir 'n tydperk in die arbitrasietoekenning vermeld, weier om die openbaarmaking te gelas van inligting of enige ander vertroulike inligting wat andersins openbaar gemaak sou kon word.
(14) By enige geskil oor 'n beweerde skending van vertroulikheid, kan die kommissaris gelas dat die reg op openbaarmaking van inligting in daardie werkplek teruggetrek word vir 'n tydperk in die arbitrasietoekenning vermeld.
[w66j1995a17]17 Beperkte regte in huishoudelike sektor
(1) Vir doeleindes van hierdie artikel beteken "huishoudelike sektor" die diens van werknemers wat gemoeid is met huishoudelike werk in hulle werkgewers se huise of op die eiendom waarop die huis geleë is.
(2) Die regte by hierdie Deel verleen aan verteenwoordigende vakbonde vir sover dit op die huishoudelike sektor betrekking het, is aan die volgende beperkings onderworpe-
(a) die reg van toegang tot die perseel van die werkgewer wat 'n ampsdraer of beampte van 'n verteenwoordigende vakbond by artikel 12 verleen word, sluit nie die reg in om die werkgewer se woning binne te gaan nie, tensy die werkgewer daartoe instem; en
(b) die reg op die openbaarmaking van inligting wat by artikel 16 verleen word, is nie in die huishoudelike sektor van toepassing nie.
[w66j1995a18]18 Reg om drempels van verteenwoordigendheid te stel
(1) 'n Werkgewer en 'n geregistreerde vakbond wie se lede die meerderheid uitmaak van die werknemers wat by daardie werkgewer in 'n werkplek in diens is, of die partye by 'n bedingingsraad, kan 'n kollektiewe ooreenkoms sluit wat die drempel van verteenwoordigendheid vasstel wat ten opsigte van een of meer van die organiseringsregte bedoel in artikels 12, 13 en 15 vereis word.
(2) 'n Kollektiewe ooreenkoms gesluit ingevolge subartikel (1) is nie bindend nie tensy die drempels van verteenwoordigendheid in die kollektiewe ooreenkoms in gelyke mate toegepas word op 'n geregistreerde vakbond wat enige van die organiseringsregte bedoel in daardie subartikel verlang.
[w66j1995a19]19 Sekere organiseringsregte vir vakbond wat party by raad is
Geregistreerde vakbonde wat partye by 'n raad is, beskik outomaties die regte beoog in artikels 12 en 13 ten opsigte van alle werkplekke binne die geregistreerde bestek van die raad, ongeag hulle verteenwoordigendheid in enige bepaalde werkplek.
[w66j1995a20]20 Organiseringsregte in kollektiewe ooreenkomste
Hierdie Deel belet nie die sluiting van 'n kollektiewe ooreenkoms wat organiseringsregte reël nie.
[w66j1995a21]21 Uitoefening van regte verleen by hierdie Deel*
(1) 'n Geregistreerde vakbond kan 'n werkgewer skriftelik in kennis stel dat hy verlang om een of meer van die regte wat by hierdie Deel verleen word, in 'n werkplek uit te oefen.
(2) Die kennisgewing bedoel in subartikel (1) moet vergesel gaan van 'n gewaarmerkte afskrif van die vakbond se registrasiesertifikaat en moet die volgende vermeld-
(a) die werkplek ten opsigte waarvan die vakbond die regte wil uitoefen;
(b) die verteenwoordigendheid van die vakbond in daardie werkplek en die feite waarop hy steun om aan te toon dat hy 'n verteenwoordigende vakbond is; en
(c) die regte wat die vakbond wil uitoefen en die wyse waarop hy daardie regte wil uitoefen.
(3) Die werkgewer moet binne 30 dae na ontvangs van die kennisgewing met die vakbond byeenkom in 'n poging om 'n kollektiewe ooreenkoms te sluit oor die wyse waarop die vakbond sy regte ten opsigte van daardie werkplek sal uitoefen.
(4) Indien 'n kollektiewe ooreenkoms nie gesluit word nie, kan óf die geregistreerde vakbond óf die werkgewer die geskil skriftelik na die Kommissie verwys.
(5) Die party wat 'n geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan die ander party by die geskil beteken is.
(6) Die Kommissie moet 'n kommissaris aanstel om te poog om die geskil deur versoening te besleg.
(7) Indien die geskil onbesleg bly, kan of die een of die ander van die partye by die geskil die Kommissie versoek dat die geskil deur arbitrasie besleg word.
(8) Indien die onbeslegte geskil handel oor die kwessie of die geregistreerde vakbond 'n verteenwoordigende vakbond is, al dan nie-
(a) moet die kommissaris probeer-
(i) om die vermenigvuldiging van vakbondverteenwoordiging in 'n enkele werkplek te minimaliseer en, indien moontlik, om 'n stelsel aan te moedig waarvolgens daar by 'n werkplek net een verteenwoordigende vakbond is; en
(ii) om die geldelike en administratiewe las wat meegebring word deur te vereis dat 'n werkgewer organiseringsregte aan meer as een geregistreerde vakbond toegestaan word, te minimaliseer;
(b) moet die kommissaris oorweging skenk aan-
(i) die aard van die werkplek;
(ii) die aard van die een of meer organiseringsregte wat die geregistreerde vakbond verlang om uit te oefen;
(iii) die aard van die sektor waarin die werkplek geleë is; en
(iv) die organiseringsgeskiedenis by die werkplek of enige ander werkplek van die werkgewer; en
(c) kan die kommissaris enige van die organiseringsregte wat by hierdie Deel verleen word en wat deur enige ander geregistreerde vakbond ten opsigte van daardie werkplek uitgeoefen word, intrek indien daardie ander vakbond opgehou het om 'n verteenwoordigende vakbond te wees.
(9) Ten einde die lidmaatskap of steun van die geregistreerde vakbond te bepaal, kan die kommissaris-
(a) enige nodige navrae doen;
(b) waar paslik, 'n stemming per stembrief onder die betrokke werknemers hou; en
(c) enige ander tersaaklike inligting in aanmerking neem.
(10) Die werkgewer moet aan die kommissaris samewerking verleen wanneer die Kommissaris ingevolge subartikel (9) handel en moet enige inligting en geriewe aan die kommissaris beskikbaar stel wat vir die doeleindes van daardie subartikel redelikerwys nodig is.
(11) 'n Werkgewer wat beweer dat 'n vakbond nie meer 'n verteenwoordigende vakbond is nie, kan by die Kommissie aansoek doen om enige van die organiseringsregte ingevolge hierdie Deel verleen, in te trek, in welke geval die bepalings van subartikels (5) tot (10), saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is.
[w66j1995a22]22 Geskille oor organiseringsregte
(1) 'n Party by 'n geskil oor die interpretasie of toepassing van enige bepaling van hierdie Deel, behalwe 'n geskil beoog in artikel 21, kan die geskil skriftelik na die Kommissie verwys.
(2) Die party wat 'n geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(4) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat die geskil so spoedig moontlik deur arbitrasie besleg word.
DEEL B - KOLLEKTIEWE OOREENKOMSTE (aa 23-26)
[w66j1995a23]23 Regsuitwerking van kollektiewe ooreenkoms
(1) 'n Kollektiewe ooreenkoms is bindend-
(a) op die partye by die ooreenkoms;
(b) op elke party by die kollektiewe ooreenkoms en die lede van elke ander party by die kollektiewe ooreenkoms, in soverre die bepalings tussen hulle van toepassing is;
(c) op die lede van 'n geregistreerde vakbond, en die werkgewers wat lede is van 'n geregistreerde werkgewersorganisasie, wat party is by die kollektiewe ooreenkoms, indien die kollektiewe ooreenkoms-
(i) diensbedinge en -voorwaardes reël; of
(ii) die gedrag van die werkgewers teenoor hulle werknemers of die gedrag van die werknemers teenoor hulle werkgewers reël;
(d) op werknemers wat nie lede is van die geregistreerde vakbond of vakbonde wat party by die ooreenkoms is nie, indien-
(i) die werknemers in die ooreenkoms geïdentifiseer word;
(ii) die ooreenkoms die werknemers uitdruklik verbind; en
(iii) daardie vakbond of vakbonde as lede die meerderheid het van die werknemers wat by die werkgewer in die werkplek in diens is.
(2) 'n Kollektiewe ooreenkoms is vir die hele termyn van die kollektiewe ooreenkoms bindend op elke persoon wat ingevolge subartikel (1) (c) gebind is en wat lid was op die tydstip toe dit bindend geword het of wat 'n lid word nadat dit bindend geword het, ongeag of daardie persoon vir die kollektiewe ooreenkoms lid van die geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie bly, al dan nie.
(3) Waar van toepassing, verander 'n kollektiewe ooreenkoms 'n dienskontrak tussen 'n werknemer en werkgewer wat albei deur 'n kollektiewe ooreenkoms gebind word.
(4) Tensy die kollektiewe ooreenkoms anders bepaal, kan 'n party by 'n kollektiewe ooreenkoms wat vir 'n onbepaalde tydperk gesluit is, die ooreenkoms beëindig deur redelike kennis daarvan aan die ander partye te gee.
[w66j1995a24]24 Geskille oor kollektiewe ooreenkomste
(1) Elke kollektiewe ooreenkoms, behalwe 'n agentskapwerkplekooreenkoms ingevolge artikel 25 gesluit of 'n geslotegeledere-ooreenkoms ingevolge artikel 26 gesluit, moet voorsiening maak vir 'n prosedure om enige geskil oor die interpretasie of toepassing van die kollektiewe ooreenkoms te besleg. Die prosedure moet vir eers vereis dat die partye poog om die geskil deur versoening te besleg en, indien die geskil onbesleg bly, om dit deur arbitrasie te besleg.
(2) Indien daar 'n geskil oor die interpretasie of toepassing van 'n kollektiewe ooreenkoms bestaan, kan enige party by die geskil die geskil skriftelik na die Kommissie verwys indien-
(a) die kollektiewe ooreenkoms nie 'n prosedure bepaal soos in subartikel (1) vereis nie;
(b) die prosedure waarvoor in die kollektiewe ooreenkoms voorsiening gemaak word, nie in werking is nie; of
(c) enige party by die kollektiewe ooreenkoms die beslegting van die geskil ingevolge die kollektiewe ooreenkoms gedwarsboom het.
(3) 'n Party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(4) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(5) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat dit deur arbitrasie besleg word*.
(6) Indien daar 'n geskil bestaan oor die interpretasie of toepassing van 'n agentskapwerkplekooreenkoms ingevolge artikel 25 gesluit of 'n geslotegeledere-ooreenkoms ingevolge artikel 26 gesluit, kan enige party by die geskil die geskil skriftelik na die Kommissie verwys, en daarop is subartikels (3) tot (5) op daardie geskil* van toepassing.
(7) Enige persoon wat gebonde is aan 'n arbitrasietoekenning oor die interpretasie of toepassing van artikel 25 (3) (c) en (d) of artikel 26 (3) (d) kan na die Arbeidshof teen daardie toekenning appelleer.
[w66j1995a25]25 Agentskapwerkplekooreenkomste
(1) 'n Verteenwoordigende vakbond en 'n werkgewer of werkgewersorganisasie kan 'n kollektiewe ooreenkoms sluit, wat bekend staan as 'n agentskapwerkplekooreenkoms, waarby van die werkgewer vereis word om 'n ooreengekome agentskapgeld af te trek van die lone van werknemers wat in die ooreenkoms geïdentifiseer word en wat nie lede van die vakbond is nie maar vir lidmaatskap daarvan kwalifiseer.
[Sub-a. (1) vervang by a. 1 (a) van Wet 42 van 1996.]
(2) Vir doeleindes van hierdie artikel beteken "verteenwoordigende vakbond" 'n geregistreerde vakbond of twee of meer geregistreerde vakbonde wat gesamentlik optree, wie se lede die meerderheid uitmaak van die werknemers in diens-
(a) by 'n werkgewer in 'n werkplek; of
(b) by die lede van 'n werkgewersorganisasie in 'n sektor en gebied ten opsigte waarvan die agentskapwerkplekooreenkoms van toepassing is.
(3) 'n Agentskapwerkplekooreenkoms is bindend slegs indien dit bepaal dat-
(a) werknemers wat nie lede van die verteenwoordigende vakbond is nie, nie verplig is om lede van daardie vakbond te word nie;
(b) die ooreengekome agentskapgeld gelyk is aan of minder is as-
(i) die bedrag van die ledegeld wat deur die lede van die verteenwoordigende vakbond betaalbaar is;
(ii) waar die ledegeld van die verteenwoordigende vakbond bereken word as 'n persentasie van 'n werknemer se salaris, daardie persentasie;
(iii) waar twee of meer geregistreerde vakbonde partye by daardie ooreenkoms is, die hoogste ledegeld van toepassing op 'n werknemer;
(c) die bedrag wat aldus afgetrek word, inbetaal moet word in 'n afsonderlike rekening wat deur die verteenwoordigende vakbond geadministreer word; en
(d) geen agentskapgeld wat afgetrek word-
(i) as affiliasiegeld aan 'n politieke party betaal mag word nie;
(ii) as bydrae, hetsy in kontant of in goedere, aan 'n politieke party of iemand wat staan vir verkiesing tot enige politieke amp, aangewend mag word nie; of
(iii) gebruik mag word vir enige uitgawe wat nie die sosio-ekonomiese belange van werknemers bevorder of beskerm nie.
[Par. (d) gewysig by a. 1 (b) van Wet 42 van 1996.]
(4) (a) Ondanks die bepalings van enige wet of kontrak kan 'n werkgewer sonder die magtiging van 'n werknemer die ooreengekome agentskapsgelde van die loon van die werknemer aftrek.
(b) Ondanks subartikel 3 (c) kan 'n gewetensbeswaarde die werkgewer versoek om die bedrag wat van daardie werknemer se loon afgetrek word, in te betaal in 'n fonds wat deur die Departement van Arbeid geadministreer word.
(5) Die bepalings van artikels 98 en 100 (b) en (c), saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, is van toepassing op die afsonderlike rekening in subartikel (3) (c) bedoel.
(6) Enigiemand kan in die registrateur se kantoor insae hê in die ouditeursverslag in soverre dit betrekking het op 'n rekening bedoel in subartikel (3) (c).
(7) Die registrateur moet 'n gewaarmerkte afskrif van, of uittreksel uit, enige van die dokumente bedoel in subartikel (6), voorsien aan enige persoon wat die voorgeskrewe gelde betaal het.
(8) 'n Werkgewer of werkgewersorganisasies wat beweer dat 'n vakbond nie meer 'n verteenwoordigende vakbond ingevolge subartikel (1) is nie, moet daardie vakbond skriftelik van die bewering kennis gee en die vakbond 90 dae toelaat vanaf datum van die kennisgewing om te bewys dat hy 'n verteenwoordigende vakbond is.
(9) Indien die vakbond nie daarin slaag om binne die 90-dae tydperk te bewys dat hy 'n verteenwoordigende vakbond is nie, moet die werkgewer aan die vakbond en die werknemers wat deur die agentskapwerkplekooreenkoms gedek word, 30 dae kennis van die beëindiging gee, by die afloop waarvan daardie ooreenkoms tot 'n einde kom.
(10) Indien 'n agentskapwerkplekooreenkoms beëindig word, is die bepalings van subartikel (3) (c) en (d) en (5) van toepassing totdat die geld in die afsonderlike rekening bestee is.
[w66j1995a26]26 Geslotegeledere-ooreenkomste
(1) 'n Verteenwoordigende vakbond en 'n werkgewer of 'n werkgewersorganisasie kan 'n kollektiewe ooreenkoms, wat as 'n geslotegeledere-ooreenkoms bekend staan, sluit waarby vereis word dat alle werknemers wat in die ooreenkoms gedek word, lede van die vakbond moet wees.
(2) Vir doeleindes van hierdie artikel beteken "verteenwoordigende vakbond" 'n geregistreerde vakbond, of twee of meer geregistreerde vakbonde wat gesamentlik optree, wie se lede 'n meerderheid uitmaak van die werknemers in diens-
(a) by 'n werkgewer in 'n werkplek; of
(b) by die lede van 'n werkgewersorganisasie in 'n sektor en gebied ten opsigte waarvan die geslotegeledere-ooreenkoms van toepassing is.
(3) 'n Geslotegeledere-ooreenkoms is bindend slegs indien-
(a) 'n stemming per stembrief gehou is onder die werknemers wat deur die ooreenkoms gedek gaan word;
(b) twee derdes van die werknemers wat gestem het, ten gunste van die ooreenkoms gestem het;
(c) daar geen bepaling in die ooreenkoms is wat lidmaatskap van die verteenwoordigende vakbond vereis voordat diens 'n aanvang neem nie; en
(d) dit bepaal dat geen lidmaatskapsgeld of -heffing wat afgetrek word-
(i) as affiliasiegeld aan 'n politieke party betaal mag word nie;
(ii) as 'n bydrae, hetsy in kontant of in goedere, aan 'n politieke party of iemand wat vir verkiesing tot enige politieke amp staan nie, aangewend mag word nie; of
(iii) gebruik mag word vir enige uitgawe wat nie die sosio-ekonomiese belange van werknemers bevorder of beskerm nie.
[Par. (d) gewysig by a. 2 van Wet 42 van 1996.]
(4) Ondanks subartikel (3) (b) kan 'n geslotegeledere-ooreenkoms beoog in subartikel (2) (b) gesluit word tussen 'n geregistreerde vakbond en 'n geregistreerde werkgewersorganisasie ten opsigte van 'n sektor en gebied om bindend te wees in elke werkplek waarin-
(a) 'n stemming per stembrief gehou is onder die werknemers wat deur die ooreenkoms gedek gaan word; en
(b) twee derdes van die werknemers wat gestem het, ten gunste van die ooreenkoms gestem het.
(5) Geen vakbond wat 'n party by 'n geslotegeledere-ooreenkoms is, mag lidmaatskap aan 'n werknemer weier of 'n werknemer se lidmaatskap van die vakbond beëindig nie, tensy-
(a) die weiering of beëindiging in ooreenstemming met die vakbond se konstitusie is; en
(b) die rede vir die weiering of beëindiging billik is, welke rede insluit, maar nie beperk is nie, tot gedrag wat die vakbond se kollektiewe uitoefening van sy regte belemmer.
(6) Dit is nie onbillik om 'n werknemer te ontslaan-
(a) weens weiering om by 'n vakbond aan te sluit wat 'n party by 'n geslotegeledere-ooreenkoms is nie;
(b) wat lidmaatskap geweier word van 'n vakbond wat 'n party by 'n geslotegeledere-ooreenkoms is nie waar die weiering ooreenkomstig die bepalings van subartikel (5) geskied; of
(c) wie se lidmaatskap van 'n vakbond wat 'n party by 'n geslotegeledere-ooreenkoms is, beëindig word nie, waar die beëindiging ooreenkomstig die bepalings van subartikel (5) geskied.
(7) Ondanks subartikel (6)-
(a) kan die werknemers op die tydstip wat 'n geslotegeledere-ooreenkoms in werking tree, nie ontslaan word weens weiering om aan te sluit by 'n vakbond wat 'n party by die ooreenkoms is nie; en
(b) kan werknemers nie ontslaan word weens weiering, op grond van gewetensbesware, om aan te sluit by 'n vakbond wat 'n party by die ooreenkoms is nie.
(8) Die geslotegeledere-ooreenkoms kan van die werknemers bedoel in subartikel (7) vereis om die ooreengekome agentskapgelde te betaal, in welke geval die bepalings van artikel 25 (3) (b), (c) en (d) en (4) tot (7) van toepassing is.
(9) Indien die Arbeidshof beslis dat 'n ontslag onbillik is omdat die weiering of die beëindiging van lidmaatskap van 'n vakbond wat party by 'n geslotegeledere-ooreenkoms is, onbillik was, is die bepalings van Hoofstuk VIII van toepassing, behalwe dat 'n vergoedingsbevel ingevolge daardie Hoofstuk teen die vakbond gegee moet word.
(10) 'n Geregistreerde vakbond wat 'n beduidende belang het in, of 'n aansienlike getal verteenwoordig van, die werknemers wat deur 'n geslotegeledere-ooreenkoms gedek word, kan die partye by die ooreenkoms in kennis stel van sy voorneme om aansoek te doen om 'n party by die ooreenkoms te word, en die werkgewer moet binne 30 dae na die kennisgewing 'n vergadering tussen die partye en die geregistreerde vakbond belê ten einde die aansoek te oorweeg.
(11) Indien die partye by 'n geslotegeledere-ooreenkoms nie die geregistreerde vakbond as 'n party toelaat nie, kan die vakbond die geskil skriftelik na die Kommissie verwys;
(12) Die geregistreerde vakbond moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die partye by die geslotegeledere-ooreenkoms beteken is.
(13) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(14) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil dit na die Arbeidshof vir beregting verwys.
(15) Die verteenwoordigende vakbond moet 'n stemming per stembrief hou onder die werknemers wat deur die geslotegeledere-ooreenkoms gedek word, om te bepaal of die ooreenkoms beëindig behoort te word, indien-
(a) een derde van die werknemers wat deur die ooreenkoms gedek word, 'n petisie vir die beëindiging van die ooreenkoms onderteken; en
(b) drie jaar verloop het sedert die datum waarop die ooreenkoms in werking getree het of die laaste stemming per stembrief ingevolge hierdie artikel gehou is.
(16) Indien die meerderheid van die werknemers wat aan die stemming deelgeneem het, vir die beëindiging van die geslotegeledere-ooreenkoms gestem het, word die ooreenkoms beëindig.
(17) Tensy 'n kollektiewe ooreenkoms anders bepaal, moet die stemming per stembrief bedoel in subartikels (3) (a) en (15) gehou word ooreenkomstig die riglyne deur die Kommissie gepubliseer.
DEEL C - BEDINGINGSRADE (aa 27-34)
[w66j1995a27]27 Instelling van bedingingsrade
(1) Een of meer geregistreerde vakbonde en een of meer geregistreerde werkgewersorganisasies kan 'n bedingingsraad vir 'n sektor en gebied instel deur-
(a) 'n konstitusie aan te neem wat aan die vereistes van artikel 30 voldoen; en
(b) registrasie van die bedingingsraad ingevolge artikel 29 te verkry.
(2) Die Staat kan 'n party wees by 'n bedingingsraad wat ingevolge hierdie artikel ingestel is, indien hy 'n werkgewer is in die sektor en gebied ten opsigte waarvan die bedingingsraad ingestel word.
(3) Waar die Staat ingevolge subartikel (2) 'n party by 'n bedingingsraad is, sluit 'n verwysing na 'n geregistreerde werkgewersorganisasie 'n verwysing na die Staat as 'n werkgewer in.
(4) 'n Bedingingsraad kan vir meer as een sektor ingestel word.
[Sub-a. (4) bygevoeg by a. 3 van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a28]28 Bevoegdhede en werksaamhede van bedingingsraad
(1) Die bevoegdhede en werksaamhede van 'n bedingingsraad met betrekking tot sy geregistreerde bestek omvat die volgende-
(a) om kollektiewe ooreenkomste te sluit;
(b) om daardie kollektiewe ooreenkomste af te dwing;
(c) om arbeidsgeskille te voorkom en te besleg;
(d) om die geskilbeslegtingswerksaamhede bedoel in artikel 51, te verrig;
(e) om 'n fonds wat bestem is vir die beslegting van geskille te stig en te administreer;
(f) om opleidings- en onderwysskemas te bevorder en in te stel;
(g) om pensioen-, voorsorg-, mediese hulp-, siektebetaling-, vakansie-, werkloosheid- en opleidingskemas of -fondse of enige soortgelyke skemas of fondse ten voordele van een of meer van die partye by die bedingingsraad of hulle lede te stig en te administreer;
(h) om voorstelle oor beleid en wetgewing wat die sektor en gebied mag raak, uit te werk en te ontwikkel vir voorlegging aan NEOAR of enige ander toepaslike forum;
(i) om by wyse van kollektiewe ooreenkoms, die aangeleenthede te bepaal wat, vir doeleindes van 'n staking of uitsluiting by die werkplek, nie 'n vraagstuk in geskil mag wees nie; en
(j) om aan werkplekforums bykomende aangeleenthede op te dra vir oorlegpleging.
(2) Vanaf die datum waarop die Wysigingswet op Arbeidsverhoudinge, 1998, in werking tree, moet daar by die stigting van enige pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds ingevolge subartikel (1) (g), aan die wetsbepalings wat betrekking het op pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskemas of -fondse, voldoen word.
[Sub-a. (2) bygevoeg by a. 1 van Wet 127 van 1998.]
(3) Die wetsbepalings wat op pensioen-, voorsorg of mediese hulpskemas of -fondse betrekking het, is van toepassing ten opsigte van enige pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds wat nà die inwerkingtreding van die Wysigingswet op Arbeidsverhoudinge, 1998, ingevolge subartikel (1) (g) gestig word.
[Sub-a. (3) bygevoeg by a. 1 van Wet 127 van 1998.]
[w66j1995a29]29 Registrasie van bedingingsrade
(1) Die partye bedoel in artikel 27 kan aansoek doen om die registrasie van 'n bedingingsraad deur aan die registrateur-
(a) die voorgeskrewe vorm wat behoorlik ingevul is, voor te lê;
(b) 'n afskrif van sy konstitusie voor te lê; en
(c) enige ander inligting te voorsien wat die registrateur van nut mag wees ten einde te bepaal of die bedingingsraad aan die vereistes vir registrasie voldoen, al dan nie.
(2) Die registrateur kan bykomende inligting ter stawing van die aansoek verlang.
(3) So gou doenlik na ontvangs van die aansoek moet die registrateur 'n kennisgewing in die Staatskoerant publiseer wat die wesenlike besonderhede van die aansoek bevat. Die kennisgewing moet die algemene publiek inlig dat hulle-
(a) teen die aansoek beswaar kan maak op enige van die gronde bedoel in subartikel (4); en
(b) 30 dae vanaf datum van die kennisgewing het om enige beswaar aan die registrateur en 'n afskrif daarvan aan die aansoeker te beteken.
(4) Enige persoon wat teen die aansoek beswaar maak, moet die registrateur oortuig dat 'n afskrif van die beswaar aan die aansoeker beteken is en dat die beswaar daarop gegrond is dat-
(a) die aansoeker nie aan die bepalings van hierdie artikel voldoen het nie;
(b) die sektor en gebied ten opsigte waarvan die aansoek gedoen is, nie toepaslik is nie;
(c) die aansoeker nie voldoende verteenwoordigend is in die sektor en gebied ten opsigte waarvan die aansoek gedoen is nie.
(5) Die registrateur kan bykomende inligting ter stawing van die beswaar verlang.
(6) Die aansoeker kan binne 14 dae na verstryking van die tydperk bedoel in subartikel (3) (b), op 'n beswaar reageer en moet die registrateur oortuig dat 'n afskrif van daardie reaksie beteken is aan die persoon wat beswaar gemaak het.
(7) Die registrateur moet so gou doenlik die aansoek, en enige besware, reaksies en bykomende inligting aan NEOAR vir oorweging deurstuur.
(8) Binne 90 dae nadat die dokumente vanaf die registrateur ontvang is, moet NEOAR-
(a) die toepaslikheid van die sektor en gebied ten opsigte waarvan die aansoek gedoen is, oorweeg;
(b) die toepaslike sektor en gebied ten opsigte waarvan die bedingingsraad geregistreer moet word, afbaken; en
(c) skriftelik aan die registrateur verslag doen.
(9) Indien NEOAR nie daarin slaag om, soos in subartikel (8)(b) vereis, oor 'n afbakening ooreen te kom nie, moet die Minister die toepaslike sektor en gebied afbaken en die registrateur daarvan in kennis stel.
(10) By die bepaling van die toepaslikheid van die sektor en gebied vir die afbakening beoog in subartikel (8) (b), moet NEOAR of die Minister poog om aan die hoofoogmerke van hierdie Wet uitvoering te gee.
(11) Die registrateur-
(a) moet die aansoek en enige bykomende inligting wat deur die aansoeker verstrek is, oorweeg;
(b) moet bepaal of-
(i) die aansoeker aan die bepalings van hierdie artikel voldoen het;
(ii) die konstitusie van die bedingingsraad aan artikel 30 voldoen;
(iii) daar in die konstitusie van die bedingingsraad voldoende voorsiening gemaak word vir die verteenwoordiging van klein en medium-grootte ondernemings;
(iv) die partye by die bedingingsraad voldoende verteenwoordigend is van die sektor en gebied deur NEOAR of die Minister bepaal; en
(v) daar geen ander raad geregistreer is vir die sektor en gebied ten opsigte waarvan aansoek gedoen word nie; en
(c) moet, indien oortuig dat die aansoeker aan die voorwaardes vir registrasie voldoen, die bedingingsraad registreer deur die aansoeker se naam in die register van rade in te skryf.
(12) Indien die registrateur nie oortuig is dat die aansoeker aan die vereistes vir registrasie voldoen nie, moet die registrateur-
(a) 'n skriftelike kennisgewing van die besluit en van die redes vir daardie besluit aan die aansoeker stuur; en
(b) in daardie kennisgewing meld dat die aansoeker 30 dae vanaf die datum van die kennisgewing het om aan daardie vereistes te voldoen.
(13) Indien die aansoeker binne daardie 30-daetydperk aan daardie vereistes voldoen, moet die registrateur die aansoeker registreer deur die aansoeker se naam in die register van rade in te skryf.
[Sub-a. (13) gewysig by a. 4 van Wet 42 van 1996.]
(14) Indien die registrateur na die 30-daetydperk tot die slotsom raak dat die aansoeker nie aan die vereistes vir registrasie voldoen het nie, moet die registrateur-
(a) weier om die aansoeker te registreer; en
(b) die aansoeker en enige persoon wat teen die aansoek beswaar gemaak het, skriftelik van die besluit in kennis stel.
[Sub-a. (14) gewysig by a. 4 van Wet 42 van 1996.]
(15) Nadat die aansoeker geregistreer is, moet die registrateur-
(a) 'n registrasiesertifikaat op naam van die aansoeker uitreik wat die geregistreerde bestek van die aansoeker moet vermeld; en
(b) die registrasiesertifikaat en 'n gewaarmerkte afskrif van die geregistreerde konstitusie aan die aansoeker stuur.
[w66j1995a30]30 Konstitusie van bedingingsraad
(1) Die konstitusie van elke bedingingsraad moet minstens voorsiening maak vir-
(a) die aanstelling van verteenwoordigers van die partye by die bedingingsraad, van wie die helfte aangestel moet word deur die vakbonde wat partye by die bedingingsraad is, en die ander helfte deur die werkgewersorganisasies wat partye by die bedingingsraad is, en die aanstelling van plaasvervangers vir die verteenwoordigers;
(b) die verteenwoordiging van klein en medium-grootte ondernemings;
(c) die omstandighede waarin en wyse waarop verteenwoordigers hulle setels moet ontruim, en die prosedure vir hulle vervanging;
(d) reëls vir die belê en hou van vergaderings van verteenwoordigers, met inbegrip van die kworum vereis by, en die hou van notules van, daardie vergaderings;
(e) die wyse waarop besluite geneem word;
(f) die aanstelling of verkiesing van ampsdraers en beamptes, hulle werksaamhede, en die omstandighede waarin en wyse waarop hulle van hul ampte onthef kan word;
(g) die instelling en funksionering van komitees;
(h) die beslissing, deur arbitrasie, van 'n geskil wat tussen die partye by die bedingingsraad ontstaan oor die interpretasie of toepassing van die bedingingsraad se konstitusie;
(i) die prosedure wat gevolg moet word indien 'n geskil tussen die partye by die bedingingsraad ontstaan;
(j) die prosedure wat gevolg moet word indien 'n geskil ontstaan tussen 'n geregistreerde vakbond wat 'n party by die bedingingsraad is, of sy lede, of beide, aan die een kant, en werkgewers wat behoort aan 'n geregistreerde werkgewersorganisasie wat 'n party is by die bedingingsraad, aan die ander kant;
(k) die prosedure vir vrystelling van kollektiewe ooreenkomste;
(l) die deponering en belê van sy fondse;
(m) die doeleindes waarvoor sy fondse gebruik kan word;
(n) die delegering van sy bevoegdhede en werksaamhede;
(o) die toelating van bykomende geregistreerde vakbonde en geregistreerde werkgewersorganisasies as partye by die bedingingsraad, behoudens die bepalings van artikel 56*;
(p) 'n prosedure vir die verandering van sy konstitusie; en
(q) 'n prosedure waarvolgens hy kan besluit om hom te laat likwideer.
[Sub-a. (1) gewysig by a. 5 (a) van Wet 42 van 1996.]
(2) Die vereistes wat betref die konstitusie van 'n bedingingsraad soos in subartikel (1) vervat, is ook op 'n bedingingsraad in die staatsdiens van toepassing behalwe dat-
(a) enige verwysing na 'n "werkgewersorganisasie" gelees moet word as 'n verwysing na die Staat as werkgewer; en
(b) die vereiste in subartikel (1) (b) oor die verteenwoordiging van klein en medium-grootte ondernemings nie van toepassing is nie.
(3) Die konstitusie van die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad moet voorsiening maak vir 'n prosedure wat vir die instelling van 'n bedingingsraad in 'n sektor van die staatsdiens wat ingevolge artikel 37 (1) aangewys is.
(4) Die konstitusie van 'n bedingingsraad in die staatsdiens kan bepalings insluit vir die instelling en funksionering van kamers van die bedingingsraad op nasionale en streekvlakke.
(5) Die prosedures vir die beslegting van geskille bedoel in subartikel (1) (h), (i) en (j) mag nie aan die Kommissie geskilbeslegtingswerksaamhede toevertrou tensy die beheerliggaam van die Kommissie daartoe ingestem het nie.
[Sub-a. (5) bygevoeg by a. 5 (b) van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a31]31 Bindende aard van kollektiewe ooreenkoms in bedingingsraad gesluit
Behoudens die bepalings van artikel 32 en die konstitusie van die bedingingsraad, bind 'n kollektiewe ooreenkoms wat in 'n bedingingsraad gesluit is-
(a) die partye by die bedingingsraad wat ook partye by die kollektiewe ooreenkoms is;
(b) elke party by die kollektiewe ooreenkoms en die lede van elke ander party by die kollektiewe ooreenkoms, vir sover die bepalings daarvan op die verhouding tussen so 'n party en die lede van so 'n ander party van toepassing is; en
(c) die lede van 'n geregistreerde vakbond wat 'n party by die kollektiewe ooreenkoms is en die werkgewers wat lede is van 'n geregistreerde werkgewersorganisasie wat so 'n party is, indien die kollektiewe ooreenkoms dien ter reëling van-
(i) diensbedinge en -voorwaardes; of
(ii) die gedrag of optrede van die werkgewers met betrekking tot hul werknemers of die gedrag of optrede van die werknemers met betrekking tot hul werkgewers.
[A. 31 vervang by a. 6 van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a32]32 Uitbreiding van kollektiewe ooreenkoms in bedingingsraad gesluit
(1) 'n Bedingingsraad kan die Minister skriftelik versoek om 'n kollektiewe ooreenkoms wat in die bedingingsraad gesluit is, uit te brei na enige nie-partye by die kollektiewe ooreenkoms wat binne sy geregistreerde bestek val en in die versoek geïdentifiseer word indien, by 'n vergadering van die bedingingsraad-
(a) een of meer geregistreerde vakbonde wie se lede die meerderheid uitmaak van die lede van die vakbonde wat partye by die bedingingsraad is, ten gunste van die uitbreiding stem; en
(b) een of meer geregistreerde werkgewersorganisasies wie se lede werk verskaf aan die meerderheid van die werknemers wat in diens is by die lede van die werkgewersorganisasies wat partye by die bedingingsraad is, ten gunste van die uitbreiding stem.
(2) Die Minister moet, binne 60 dae na ontvangs van die versoek, die kollektiewe ooreenkoms, soos versoek, uitbrei deur by kennisgewing in die Staatskoerant te verklaar, dat vanaf die datum en vir die tydperk in die kennisgewing vermeld, die kollektiewe ooreenkoms bindend is op die nie-partye in die kennisgewing vermeld.
(3) 'n Kollektiewe ooreenkoms word nie ingevolge subartikel (2) uitgebrei nie tensy die Minister oortuig is dat-
(a) die besluit deur die bedingingsraad om die uitbreiding van die kollektiewe ooreenkoms te versoek, aan die vereistes van subartikel (1) voldoen;
(b) die meerderheid van al die werknemers wat by die uitbreiding van die kollektiewe ooreenkoms, binne die bestek van die ooreenkoms sal val, lede is van die vakbonde wat partye by die bedingingsraad is;
[Par. (b) vervang by a. 7 (a) van Wet 42 van 1996.]
(c) die lede van die werkgewersorganisasies wat partye by die bedingingsraad is, by die uitbreiding van die kollektiewe ooreenkoms, gevind sal word werk te verskaf aan die meerderheid van al die werknemers wat binne die bestek van die kollektiewe ooreenkoms val;
[Par. (c) vervang by a. 7 (a) van Wet 42 van 1996.]
(d) die nie-partye wat in die versoek vermeld word, binne die bedingingsraad se geregistreerde bestek val;
(e) in die kollektiewe ooreenkoms voorsiening gemaak word vir 'n onafhanklike liggaam wat so spoedig moontlik enige appèl aanhoor en beslis wat aangeteken word teen-
(i) die bedingingsraad se weiering van 'n nie-party se aansoek om vrystelling van die bepalings van die kollektiewe ooreenkoms;
(ii) die intrekking van so 'n vrystelling deur die bedingingsraad;
[Par. (e) vervang by a. 2 (a) van Wet 127 van 1998.]
(f) die kollektiewe ooreenkoms maatstawwe bevat wat deur die onafhanklike liggaam toegepas moet word wanneer hy 'n appèl oorweeg, en dat daardie maatstawwe billik is en die hoofoogmerke van hierdie Wet bevorder; en
[Par. (f) vervang by a. 2 (a) van Wet 127 van 1998.]
(g) die bepalings van die kollektiewe ooreenkoms nie teen nie-partye diskrimineer nie.
(4) ......
[Sub-a. (4) geskrap by a. 2 (b) van Wet 127 van 1998.]
(5) Ondanks subartikel (3) (b) en (c), kan die Minister 'n kollektiewe ooreenkoms ooreenkomstig subartikel (2) uitbrei indien-
(a) die partye by die bedingingsraad voldoende verteenwoordigend is binne die geregistreerde bestek van die bedingingsraad in die gebied ten opsigte waarvan die uitbreiding verlang word; en
[Par. (a) vervang by a. 7 (b) van Wet 42 van 1996.]
(b) die Minister oortuig is dat versuim om die ooreenkoms uit te brei, kollektiewe bedinging op sektorale vlak, of in die staatsdiens in die geheel, kan belemmer.
[Par. (b) vervang by a. 7 (b) van Wet 42 van 1996.]
(6) (a) Nadat 'n kennisgewing ingevolge subartikel (2) gepubliseer is, kan die Minister op versoek van die bedingingsraad 'n verdere kennisgewing in die Staatskoerant publiseer-
(i) waarby die tydperk vermeld in die vroeëre kennisgewing verleng word vir 'n verdere tydperk wat die Minister bepaal; of
(ii) wat, indien die tydperk vermeld in die vroeëre kennisgewing reeds verstryk het, verklaar dat die bepalings van die vroeëre kennisgewing van krag is vanaf 'n nuwe datum en vir 'n verdere tydperk.
(b) Die bepalings van subartikels (3) en (5), saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, is van toepassing ten opsigte van die publikasie van 'n kennisgewing ingevolge hierdie subartikel.
(7) Die Minister moet, op die versoek van die bedingingsraad, 'n kennisgewing in die Staatskoerant publiseer waarby die geheel of enige gedeelte van 'n kennisgewing gepubliseer ingevolge subartikel (2) of (6), ingetrek word vanaf 'n datum in die kennisgewing vermeld.
(8) Wanneer enige kollektiewe ooreenkoms ten opsigte waarvan 'n kennisgewing ingevolge subartikel (2) of (6) gepubliseer is, verander word, of daaraan toegevoeg word of dit vervang word, deur 'n nuwe kollektiewe ooreenkoms, is die bepalings van hierdie artikel op daardie nuwe kollektiewe ooreenkoms van toepassing.
(9) Vir doeleindes van die uitbreiding van kollektiewe ooreenkomste wat in die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad of enige bedingingsraad beoog in artikel 37 (3) of (4) gesluit is-
(a) word 'n verwysing in hierdie artikel na 'n werkgewersorganisasie gelees as 'n verwysing na die Staat as werkgewer; en
(b) is subartikels (3) (c), (e) en (f) en (4) van hierdie artikel nie van toepassing nie.
[Sub-a. (9) bygevoeg by a. 7 (c) van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a33]33 Aanstelling en bevoegdhede van aangewese agent vir bedingingsrade
(1) Die Minister kan op versoek van 'n bedingingsraad 'n persoon as aangewese agent van daardie bedingingsraad aanstel om daardie bedingingsraad behulpsaam te wees om enige kollektiewe ooreenkoms wat in die bedingingsraad gesluit is, af te dwing.
(2) 'n Bedingingsraad moet elke aangewese agent voorsien van 'n sertifikaat wat deur die bedingingsraad se sekretaris onderteken is en verklaar dat die agent ingevolge hierdie Wet as 'n aangewese agent van daardie bedingingsraad aangestel is.
(3) 'n Aangewese agent van 'n bedingingsraad beskik, binne die geregistreerde bestek van die bedingingsraad, oor al die bevoegdhede wat aan 'n kommissaris by artikel 142 verleen word, behalwe die bevoegdhede verleen by artikel 142 (1) (c) en (d) saamgelees met die veranderinge wat in konteks nodig is. Vir doeleindes van daardie artikel moet enige verwysing na die direkteur gelees word as 'n verwysing na die sekretaris van die bedingingsraad.
(4) Die bedingingsraad kan die sertifikaat wat aan 'n aangewese agent ingevolge subartikel (2) voorsien is, te eniger tyd kanselleer en die agent hou dan op om 'n aangewese agent van die bedingingsraad te wees en moet die sertifikaat onmiddellik aan die sekretaris van die bedingingsraad oorgee.
[w66j1995a34]34 Amalgamasie van bedingingsrade
(1) Enige bedingingsraad kan by resolusie besluit om met een of meer ander bedingingsrade te amalgameer.
(2) Die amalgamerende bedingingsrade kan by die registrateur aansoek doen om die registrasie van die geamalgameerde bedingingsraad, en die registrateur hanteer die aansoek soos 'n aansoek ingevolge artikel 29.
(3) Indien die registrateur die geamalgameerde bedingingsraad geregistreer het, moet die registrateur die registrasie van elk van die amalgamerende bedingingsrade intrek deur hulle name uit die register van rade te verwyder.
(4) Die registrasie van 'n geamalgameerde bedingingsraad is van krag vanaf die datum waarop die registrateur die naam daarvan in die register van rade inskryf.
(5) Wanneer die registrateur 'n geamalgameerde bedingingsraad geregistreer het-
(a) gaan al die bates, regte, verpligtinge en laste van die amalgamerende bedingingsrade oor op en berus dit by die geamalgameerde bedingingsraad; en
(b) bly al die kollektiewe ooreenkomste van die amalgamerende bedingingsrade, hetsy hulle ingevolge artikel 32 uitgebrei is, al dan nie, van krag vir die duur van dié kollektiewe ooreenkomste tensy hulle deur die geamalgameerde bedingingsraad gewysig of beëindig word.
DEEL D - BEDINGINGSRADE IN DIE STAATSDIENS (aa 35-38)
[w66j1995a35]35 Bedingingsrade in die staatsdiens
Daar is 'n bedingingsraad vir-
(a) die staatsdiens in die geheel, wat as die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad bekend staan; en
(b) enige sektor binne die staatsdiens wat ingevolge artikel 37 aangewys word.
[w66j1995a36]36 Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad
(1) Die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad moet ingestel word ooreenkomstig Bylae 1.*
(2) Die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad kan al die werksaamhede van 'n bedingingsraad verrig ten opsigte van daardie aangeleenthede wat-
(a) deur eenvormige reëls, norme en standaarde gereël word wat regoor die staatsdiens van toepassing is; of
(b) van toepassing is op diensbedinge en -voorwaardes wat op twee of meer sektore van toepassing is; of
(c) wat opgedra is aan die Staat as werkgewer ten opsigte van die staatsdiens en wat nie aan die Staat as werkgewer in enige sektor opgedra is nie.
[w66j1995a37]37 Bedingingsrade vir sektore binne staatsdiens
(1) Die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad kan 'n sektor van die staatsdiens aanwys vir die instelling van 'n bedingingsraad.
(2) Ondanks subartikel (1), kan die President na oorlegpleging met die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad 'n sektor van die staatsdiens vir die instelling van 'n bedingingsraad aanwys indien die eenvormige reëls, norme en standaarde wat op die staatsdiens van toepassing is, nie paslik is om diens in daardie sektor te reguleer nie.
(3) 'n Bedingingsraad vir 'n sektor aangewys deur-
(a) die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad, moet ingestel word ingevolge sy konstitusie;
(b) die President, moet ingestel word ooreenkomstig Bylae 1.
(4) (a) Die President kan 'n sektor aanwys vir die instelling van 'n bedingingsraad ten opsigte van werknemers van die Staat of organe van die Staat maar wat nie werknemers is wat in die staatsdiens betrokke is nie.
(b) 'n Bedingingsraad moet ingestel word ten opsigte van 'n sektor deur die President ingevolge paragraaf (a) aangewys, en die bepalings van item 3 (4) tot (10) van Bylae 1 is van toepassing.
[Par. (b) vervang by a. 8 van Wet 42 van 1996.]
(c) 'n Bedingingsraad ingestel ingevolge paragraaf (b) word vir doeleindes van hierdie Wet geag 'n bedingingsraad in die staatsdiens te wees.
(5) 'n Bedingingsraad ingestel ingevolge subartikel (3) of (4) het uitsluitende jurisdiksie oor aangeleenthede wat besonderlik op daardie sektor betrekking het en ten opsigte waarvan die Staat as die werkgewer in daardie sektor oor die vereiste gesag beskik om kollektiewe ooreenkomste te sluit en geskille oor arbeidsaangeleenthede te besleg.
[w66j1995a38]38 Geskilbeslegtingskomitee
(1) Die Minister vir die Staatsdiens en Administrasie, na oorlegpleging met NEOAR en die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad, moet 'n geskilbeslegtingskomitee onder beskerming van die Kommissie instel en persone met kennis en ervaring van arbeidsreg en arbeidsverhoudinge in die staatsdiens in daardie komitee aanstel.
(2) Die werksaamhede van die geskilbeslegtingskomitee is om enige geskille oor jurisdiksie wat ontstaan tussen die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad en 'n bedingingsraad beoog in artikel 37 (3), of tussen twee of meer bedingingsrade van laasgenoemde soort, te besleg.
[Sub-a. (2) vervang by a. 9 (a) van Wet 42 van 1996.]
(3) Wanneer daar 'n geskil oor jurisdiksie bestaan tussen die Koördinerende Staatsdiens Bedingingsraad en 'n bedingingsraad beoog in artikel 37 (3), of tussen twee of meer bedingingsrade van laasgenoemde soort, kan enige party by die geskil die geskil skriftelik na die geskilbeslegtingskomitee verwys.
[Sub-a. (3) vervang by a. 9 (a) van Wet 42 van 1996.]
(4) Die party wat die geskil na die geskilbeslegtingskomitee verwys, moet die komitee oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander bedingingsrade wat partye by die geskil is, beteken is.
[Sub-a. (4) vervang by a. 9 (a) van Wet 42 van 1996.]
(5) Die geskilbeslegtingskomitee moet poog om die geskil so spoedig moontlik deur versoening te besleg.
(6) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat die geskil deur die geskilbeslegtingskomitee deur arbitrasie besleg word.
[Sub-a. (6) vervang by a. 9 (b) van Wet 42 van 1996.]
(7) Die Minister vir die Staatsdiens en Administrasie moet die besoldiging en toelaes en enige ander aanstellingsbedinge en -voorwaardes van die komiteelede vasstel. Die uitgawe aangegaan vir daardie doel, word uit staatsgeld bestry.
DEEL E - STATUTÊRE RADE (aa 39-48)
[w66j1995a39]39 Aansoek om statutêre raad in te stel
(1) Vir doeleindes van hierdie Deel, beteken-
(a) "verteenwoordigende vakbond" 'n geregistreerde vakbond, of twee of meer geregistreerde vakbonde wat gesamentlik optree, wie se lede minstens 30 persent van die werknemers in 'n sektor en gebied uitmaak; en
(b) "verteenwoordigende werkgewersorganisasie" 'n geregistreerde werkgewersorganisasie, of twee of meer geregistreerde werkgewersorganisasies wat gesamentlik optree, wie se lede minstens 30 persent van die werknemers in 'n sektor en gebied in diens het.
(2) 'n Verteenwoordigende vakbond of verteenwoordigende werkgewersorganisasie kan op die voorgeskrewe wyse by die registrateur aansoek doen om die instelling van 'n statutêre raad in 'n sektor en gebied ten opsigte waarvan daar nie 'n raad geregistreer is nie.
(3) Die registrateur moet die bepalings van artikel 29 (2) tot (10) op die aansoek toepas-
(a) saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is; en
(b) behoudens die skrapping van die woord "voldoende" in artikel 29 (4) (c).
(4) Die registrateur-
(a) moet die aansoek en enige bykomende inligting wat deur die aansoeker voorsien is, oorweeg; en
(b) moet bepaal of-
(i) die aansoeker aan artikel 29 en hierdie artikel voldoen het;
(ii) die aansoeker verteenwoordigend is van die sektor en gebied deur NEAOR of die Minister bepaal; en
(iii) daar nie ook 'n ander raad is wat geregistreer is vir die sektor en gebied ten opsigte waarvan die aansoek gedoen word nie.
(5) Indien die registrateur nie oortuig is dat die aansoeker aan die vereistes vir instelling voldoen nie, moet die registrateur-
(a) 'n skriftelike kennisgewing van die besluit en van die redes vir daardie besluit aan die aansoeker stuur; en
(b) in daardie kennisgewing meld dat die aansoeker 30 dae vanaf die datum van die kennisgewing het om aan daardie vereistes te voldoen.
(6) Indien die registrateur na die 30-dae tydperk tot die slotsom raak dat die aansoeker nie aan die vereistes vir instelling voldoen het nie, moet die registrateur-
(a) weier om die aansoeker te registreer; en
(b) die aansoeker en enige persoon wat teen die aansoek beswaar gemaak het, skriftelik van die besluit in kennis stel.
[w66j1995a40]40 Instelling en registrasie van statutêre raad
(1) Indien die registrateur oortuig is dat die aansoeker aan die vereistes vir die instelling van 'n statutêre raad voldoen het, moet die registrateur by kennisgewing in die Staatskoerant die statutêre raad vir 'n bepaalde sektor en gebied instel.
(2) Die kennisgewing moet 'n uitnodiging rig-
(a) aan geregistreerde vakbonde en geregistreerde werkgewersorganisasies in die sektor en gebied om 'n vergadering by te woon; en
(b) aan enige belanghebbendes in die sektor en gebied om verteenwoordigers vir die statutêre raad te benoem.
(3) Die Kommissie moet 'n kommissaris aanstel om by die vergadering voor te sit en meewerk ter aanhelping van die sluit van 'n ooreenkoms oor-
(a) die geregistreerde vakbonde en geregistreerde werkgewersorganisasies wat partye by die statutêre raad moet wees; en
(b) 'n konstitusie wat voldoen aan die vereistes van artikel 30, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is.
(4) Indien 'n ooreenkoms gesluit word, kan die Minister die registrateur aansê om die statutêre raad in ooreenstemming met die ooreenkoms te registreer indien die Minister oortuig is dat-
(a) elke geregistreerde vakbond en elke geregistreerde werkgewersorganisasie wat ingesluit behoort te gewees het by die ooreenkoms, wél ingesluit is; en
(b) die konstitusie voldoen aan die vereistes van artikel 30, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is.
(5) Wanneer die vereistes genoem in subartikel (4) (a) oorweeg word, moet die Minister oorweging gee aan-
(a) die hoofoogmerke van hierdie Wet;
(b) die verskeidenheid van geregistreerde vakbonde en geregistreerde werkgewersorganisasies in die sektor en gebied; en
(c) die beginsel van proporsionele verteenwoordiging.
(6) Indien die Minister nie oortuig is soos wat in subartikel (4) beoog word nie, moet die Minister die Kommissie van die besluit en die redes vir daardie besluit verwittig en die Kommissie gelas om die vergadering te herbelê ingevolge subartikel (3) ten einde die sluiting van 'n nuwe ooreenkoms aan te help.
(7) Indien deur die Minister daartoe aangesê ingevolge subartikel (4), moet die registrateur die statutêre raad registreer deur sy naam in die register van rade in te skryf.
[w66j1995a41]41 Instelling en registrasie van statutêre raad by ontstentenis van ooreenkoms
(1) Indien daar nie ingevolge artikel 40 (3) 'n ooreenkoms gesluit is nie, moet die kommissaris afsonderlike vergaderings van die geregistreerde vakbonde en die geregistreerde werkgewersorganisasies belê ter aanhelping van die sluit van ooreenkomste oor-
(a) die geregistreerde vakbonde wat partye by die statutêre raad moet wees;
(b) die geregistreerde werkgewersorganisasies wat partye by die statutêre raad moet wees; en
(c) die toewysing aan elke party van 'n getal verteenwoordigers in die statutêre raad.
(2) Indien 'n ooreenkoms gesluit word oor-
(a) die geregistreerde vakbonde wat partye by die statutêre raad moet wees, moet die Minister daardie geregistreerde vakbonde waarop ooreengekom is, as partye by die statutêre raad toelaat;
(b) die geregistreerde werkgewersorganisasies wat partye by die statutêre raad moet wees, moet die Minister daardie geregistreerde werkgewersorganisasies waarop ooreengekom is, as partye by die statutêre raad toelaat.
(3) Indien geen ooreenkoms gesluit word oor-
(a) die geregistreerde vakbonde wat partye by die statutêre raad moet wees nie, moet die Minister as partye by die statutêre raad-
(i) die aansoeker toelaat, indien hy 'n geregistreerde vakbond is; en
(ii) enige ander geregistreerde vakbond in die sektor en gebied wat, met inagneming van die faktore genoem in artikel 40 (5), toegelaat behoort te word, toelaat;
(b) die geregistreerde werkgewersorganisasies wat partye by die statutêre raad moet wees nie, moet die Minister as partye by die statutêre raad-
(i) die aansoeker toelaat, indien hy 'n geregistreerde werkgewersorganisasie is; en
(ii) enige ander geregistreerde werkgewersorganisasie in die sektor en gebied wat, met inagneming van die faktore genoem in artikel 40 (5), toegelaat behoort te word, toelaat.
(4) (a) Die Minister moet 'n gelyke getal verteenwoordigers vir die statutêre raad bepaal met inagneming van die faktore genoem in artikel 40 (5).
(b) Een helfte van die verteenwoordigers moet toegewys word aan die geregistreerde vakbonde wat partye by die statutêre raad is, en die ander helfte moet toegewys word aan die geregistreerde werkgewersorganisasies wat partye by die statutêre raad is.
(5) Indien geen ooreenkoms gesluit word ten opsigte van die toewysing van die getal verteenwoordigers van die statutêre raad-
(a) tussen die geregistreerde vakbonde, onderling, wat partye by die statutêre raad is nie, moet die Minister dié toewysing bepaal op die grondslag van proporsionele verteenwoordiging;
(b) tussen die geregistreerde werkgewersorganisasies wat partye by die statutêre raad is nie, moet die Minister dié toewysing bepaal op die grondslag van proporsionele verteenwoordiging en met inagneming van die belange van klein en medium-grootte ondernemings.
(6) Indien die aansoeker 'n vakbond is en daar geen geregistreerde werkgewersorganisasie is wat 'n party by die statutêre raad is nie, moet die Minister, na oorlegpleging met die Kommissie, geskikte persone as verteenwoordigers en as plaasvervangers vir daardie verteenwoordigers, aanstel, met inagneming van die benoemings wat ingevolge artikel 40 (2) van werkgewers en werkgewersorganisasies ontvang is.
(7) Indien die aansoeker 'n werkgewersorganisasie is en daar geen geregistreerde vakbond is wat 'n party by die statutêre raad is nie, moet die Minister, na oorlegpleging met die Kommissie, geskikte persone as verteenwoordigers en as plaasvervangers vir daardie verteenwoordigers, aanstel, met inagneming van die benoemings wat ingevolge artikel 40 (2) van werknemers en vakbonde ontvang is.
(8) Die Minister moet die registrateur in kennis stel van die ooreenkomste wat gesluit is en besluite wat geneem is ingevolge hierdie artikel, en die registrateur moet-
(a) die model-konstitusie bedoel in artikel 207 (3) aanpas in die mate wat nodig is ten einde uitvoering te gee aan die ooreenkomste en besluite ingevolge hierdie artikel aangegaan en geneem;
(b) die statutêre raad registreer deur sy naam in die register van rade in te skryf; en
(c) die konstitusie sertifiseer as die konstitusie van die statutêre raad.
[w66j1995a42]42 Registrasiesertifikaat van statutêre raad
Na registrasie van enige statutêre raad, moet die registrateur-
(a) 'n registrasiesertifikaat uitreik wat die geregistreerde bestek van die statutêre raad vermeld; en
(b) die sertifikaat en 'n gewaarmerkte afskrif van die geregistreerde konstitusie stuur aan al die partye by die statutêre raad en die verteenwoordigers wat in die statuêre raad aangestel is.
[w66j1995a43]43 Bevoegdhede en werksaamhede van statutêre rade
(1) Die bevoegdhede en werksaamhede van 'n statutêre raad is-
(a) om die geskilbeslegtingswerksaamhede bedoel in artikel 51 te verrig;
(b) om opleidings- en onderwysskemas te bevorder en in te stel; en
(c) om pensioen-, voorsorg-, mediese hulp-, siektebetalings-, vakansie-, werkloosheid- en opleidingskemas of -fondse of enige soortgelyke skemas of fondse ten voordele van een of meer van die partye by die statutêre raad of hulle lede te stig of in te stel en te administreer; en
(d) om kollektiewe ooreenkomste te sluit ten einde uitvoering te gee aan die aangeleenthede genoem in paragrawe (a), (b) en (c).
(2) 'n Statutêre raad kan ingevolge sy konstitusie instem om enige van die ander werksaamhede van 'n bedingingsraad in artikel 28 bedoel, uit te oefen of te verrig.
(3) Indien 'n statutêre raad 'n kollektiewe ooreenkoms ingevolge subartikel (1) (d) sluit, is die bepalings van artikels 31, 32 en 33, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, van toepassing.
[Sub-a. (3) vervang by a.10 van Wet 42 van 1996.]
(4) (a) Vanaf die datum waarop die Wysigingswet op Arbeidsverhoudinge, 1998, in werking tree, moet daar by die stigting van enige pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds ingevolge subartikel (1) (c), aan die wetsbepalings wat betrekking het op pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskemas of -fondse, voldoen word.
(b) Die wetsbepalings wat op pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskemas of -fondse betrekking het, is van toepassing ten opsigte van enige pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds wat ná die inwerkingtreding van die Wysigingswet op Arbeidsverhoudinge, 1998, ingevolge subartikel (1) (c) gestig word.
[Sub-a. (4) bygevoeg by a. 3 van Wet 127 van 1998.]
[w66j1995a44]44 Ministeriële vasstellings
(1) 'n Statutêre raad wat nie binne sy geregistreerde bestek voldoende verteenwoordigend is nie, kan 'n kollektiewe ooreenkoms oor enige van die aangeleenthede genoem in artikel 43 (1) (a), (b) of (c) aan die Minister voorlê. Die Minister hanteer voorts die kollektiewe ooreenkoms asof dit 'n aanbeveling is wat deur die loonraad ingevolge die Loonwet gedoen is.
(2) Die Minister kan die statutêre raad se aanbevelings as 'n vasstelling kragtens die Loonwet afkondig indien oortuig dat die statutêre raad aan artikels 7 en 9 voldoen het. Vir daardie doel is die bepalings van artikels 7 en 9 tot 12 van die Loonwet, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, op 'n statutêre raad van toepassing asof dit die loonraad was.
(3) Die vasstelling moet daarvoor voorsiening maak-
(a) dat versoeke om vrystellings oorweeg word deur 'n onafhanklike liggaam wat deur die Minister aangestel word; en
(b) vir maatstawwe vir vrystellings wat billik is en die hoofoogmerke van hierdie Wet bevorder.
(4) Die Minister kan in 'n vasstelling alle werkgewers en werknemers binne die geregistreerde bestek van die statutêre raad 'n heffing oplê om die bedryfskoste van die statutêre raad te bestry.
(5) 'n Statutêre raad kan aan die Minister 'n voorstel voorlê dat die tydperk van enige vasstelling verander of verleng word en daarop kan die Minister by kennisgewing in die Staatskoerant die verandering aan die vasstelling aanbring of die tydperk daarvan verleng.
[w66j1995a45]45 Geskille oor vasstellings
(1) Indien daar 'n geskil bestaan oor die interpretasie of toepassing van 'n vasstelling wat ingevolge artikel 44 (2) afgekondig is, kan 'n party by 'n geskil die geskil skriftelik na die Kommissie verwys.
(2) Die party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(4) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat dit deur arbitrasie besleg word.
[w66j1995a46]46 Onttrekking van party uit statutêre raad
(1) Indien 'n geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie wat 'n party by 'n statutêre raad is, hom aan die statutêre raad onttrek, kan die Minister die Kommissie versoek om 'n vergadering van die oorblywende geregistreerde vakbonde of geregistreerde werkgewersorganisasies in die sektor en gebied te belê ten einde die sluiting van 'n ooreenkoms oor die geregistreerde vakbonde of geregistreerde werkgewersorganisasies wat partye by die statutêre raad moet wees, en die toedeling van verteenwoordigers, aan te help.
(2) Indien geen ooreenkoms gesluit word nie, is die bepalings van artikel 41 van toepassing, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is.
[w66j1995a47]47 Aanstelling van nuwe verteenwoordiger van statutêre raad
(1) Indien 'n verteenwoordiger aangestel ingevolge artikel 41 (6) of (7) om enige rede ophou om dié amp te beklee, moet die Minister 'n kennisgewing in die Staatskoerant publiseer wat belanghebbendes binne die geregistreerde bestek van die statutêre raad uitnooi om 'n nuwe verteenwoordiger te benoem.
(2) Die bepalings van artikel 41 (6) of (7), saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, is ten opsigte van die aanstelling van 'n nuwe verteenwoordiger van toepassing.
[w66j1995a48]48 Verandering van status van statutêre raad
(1) 'n Statutêre raad kan by resolusie besluit om aansoek te doen om as 'n bedingingsraad te registreer.
(2) Die registrateur moet die aansoek hanteer asof dit 'n aansoek ingevolge artikel 29*, uitgesonderd artikel 29 (4) (b), (7) tot (10) en (15), was.
(3) Indien die registrateur die statutêre raad as 'n bedingingsraad geregistreer het, moet die registrateur veranderings aanbring aan die register van rade en aan sy registrasiesertifikaat ten einde die veranderde status daarvan weer te gee.
(4) Enige vasstelling van krag ten tyde van die registrasie van die bedingingsraad of enige ooreenkoms deur die Minister ingevolge artikel 43 (3) uitgebrei-
(a) bly van krag vir sy toepassingstermyn tensy dit deur 'n kollektiewe ooreenkoms vervang word; en
(b) kan vir 'n verdere tydperk verleng word.
(5) Die bedingingsraad moet, gedurende die toepassingstermyn van die vasstelling, enige werksaamheid of plig van die statutêre raad ingevolge die vasstelling verrig.
(6) Indien enige geskil ingevolge 'n vasstelling onbesleg is wanneer die vasstelling ophou om van krag te wees, moet die geskil hanteer word asof die vasstelling steeds van krag was.
DEEL F - ALGEMENE BEPALINGS BETREFFENDE RADE (aa 49-63)
[w66j1995a49]49 Verteenwoordigendheid van raad
(1) By oorweging van die verteenwoordigendheid van die partye by 'n raad, of partye wat registrasie van 'n raad verlang, moet die registrateur, met inagneming van die aard van die sektor en die ligging van die gebied ten opsigte waarvan registrasie verlang word, die partye by 'n raad as verteenwoordigend beskou ten opsigte van die hele gebied, selfs indien 'n vakbond of werkgewersorganisasie wat 'n party by die raad is, geen lede in 'n gedeelte van daardie gebied het nie.
(2) Die registrateur-
(a) moet na oorlegpleging met 'n raad, 'n datum vasstel vir die jaarlikse hersiening van die verteenwoordigendheid van die raad;
(b) moet daardie hersiening een maal elke jaar teen daardie datum doen; en
(c) moet, indien oortuig dat die raad steeds verteenwoordigend is, 'n sertifikaat van verteenwoordigendheid uitreik wat die volgende besonderhede moet insluit-
(i) die getal werknemers wat binne die geregistreerde bestek van die raad in diens is;
(ii) die getal van daardie werknemers wat lede is van die vakbonde wat partye by die raad is; en
(iii) die getal werknemers wat binne die geregistreerde bestek van die raad in diens is by die lede van die werkgewersorganisasies wat partye is by die raad.
(3) 'n Sertifikaat van verteenwoordigendheid ingevolge subartikel (2) uitgereik, is voldoende bewys van die verteenwoordigendheid van die raad vir die volgende jaar.
[w66j1995a50]50 Uitwerking van registrasie van raad
(1) 'n Registrasiesertifikaat is voldoende bewys dat die geregistreerde raad waarop dit betrekking het 'n regspersoon is.
(2) 'n Raad het al die bevoegdhede, werksaamhede en pligte wat aan hom verleen of opgedra word by of ingevolge hierdie Wet, en het jurisdiksie om daardie bevoegdhede, werksaamhede en pligte binne sy geregistreerde bestek uit te oefen en te verrig.
(3) 'n Party by 'n raad is nie aanspreeklik vir enige van die verpligtinge en laste van die raad uit hoofde daarvan dat hy 'n party by die raad is nie.
(4) 'n Party by of ampsdraer of beampte van 'n raad is nie persoonlik aanspreeklik vir enige verlies wat deur iemand gely word as gevolg van 'n handeling wat deur die party, ampsdraer of beampte by die uitoefening of verrigting van enige werksaamheid vir of namens die raad ingevolge hierdie Wet, te goeder troue verrig of nagelaat is nie.
(5) Betekening van enige dokument gerig aan 'n raad by die adres wat mees onlangs aan die registrateur verstrek is, is vir alle doeleindes betekening van daardie dokument aan daardie raad.
[w66j1995a51]51 Geskilbeslegtingswerksaamhede van raad
(1) In hierdie artikel beteken 'n geskil enige geskil oor die aangeleentheid van onderlinge belang tussen-
(a) aan die een kant-
(i) een en meer vakbonde;
(ii) een of meer vakbonde en een of meer werknemers; en
(b) aan die ander kant-
(i) een of meer werkgewersorganisasies;
(ii) een of meer werkgewersorganisasies en een of meer werkgewers.
(2) (a) (i) Die party by 'n raad moet poog om enige geskil onder mekaar te besleg ooreenkomstig die konstitusie van die raad.
(ii) By die toepassing van subparagraaf (i) beteken 'n party by 'n raad ook die lede van 'n geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie wat 'n party by die raad is.
[Subpar. (ii) bygevoeg by a. 11 (a) van Wet 42 van 1996.]
(b) 'n Party by 'n geskil wat nie 'n party by 'n raad is nie maar wel binne die geregistreerde bestek van die raad val, kan die geskil skriftelik na die raad verwys.
(c) Die party wat die geskil na die raad verwys, moet die raad oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Indien 'n geskil ingevolge hierdie Wet* na 'n raad verwys is, en enige party by daardie geskil nie 'n party by daardie raad is nie, moet die raad poog om die geskil te besleg-
(a) deur versoening; en
(b) indien die geskil steeds onbesleg is na pogings tot versoening, moet die raad die geskil arbitreer indien-
(i) hierdie Wet arbitrasie vereis en 'n party by die geskil versoek het dat dit deur arbitrasie besleg word; of
(ii) al die partye by die geskil tot arbitrasie onder beskerming van die raad instem.
(4) Indien een of meer van die partye by 'n geskil wat na die raad verwys is, nie binne die geregistreerde bestek van daardie raad val nie, moet hy die geskil na die Kommissie verwys.
(5) Die datum waarop die verwysing ingevolge subartikel (4) deur 'n raad ontvang is, word vir alle doeleindes gereken die datum te wees waarop die raad die geskil na die Kommissie verwys het.
(6) 'n Raad kan met die Kommissie of 'n geakkrediteerde agentskap 'n ooreenkoms aangaan ingevolge waarvan die Kommissie of geakkrediteerde agentskap namens die raad sy geskilbeslegtingswerksaamhede ingevolge hierdie artikel sal verrig.
[Sub-par. (6) bygevoeg by a. 11 (b) van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a52]52 Akkreditering van raad of aanstelling van geakkrediteerde agentskap
(1) Met die oog op die verrigting van sy geskilbeslegtingswerksaamhede ingevolge artikel 51 (3), moet elke raad-
(a) by die beheerliggaam van die Kommissie aansoek doen om akkreditasie ten einde daardie werksaamhede te verrig; of
(b) 'n geakkrediteerde agentskap aanstel om van die werksaamhede bedoel in artikel 51 (3), dié te verrig waarvoor die raad nie geakkrediteer is nie.
(2) Die raad moet die Kommissie so spoedig moontlik skriftelik inlig oor die aanstelling van 'n geakkrediteerde agentskap ingevolge subartikel (1)(b) en oor die voorwaardes rakende dié aanstelling.
[A. 52 vervang by a. 12 van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a53]53 Rekeningkundige rekords en ouditering van rade
(1) Elke raad moet ooreenkomstig die maatstawwe en standaarde van algemeen- aanvaarde rekeningkundige praktyk, beginsels en prosedure-
(a) rekeningboeke en rekords hou van sy inkomste, uitgawe, bates en laste; en
(b) binne ses maande na die einde van elke boekjaar, finansiële state opstel, met inbegrip van minstens-
(i) 'n staat van inkomste en uitgawe vir die vorige boekjaar; en
(ii) 'n balansstaat wat sy bates, laste en finansiële posisie soos aan die einde van die vorige boekjaar aantoon.
(2) Elke raad moet reël dat sy rekeningboeke en rekords en finansiële state jaarliks geouditeer word deur 'n ouditeur wat-
(a) die oudit moet uitvoer ooreenkomstig algemeen-aanvaarde ouditeringsmaatstawwe en standaarde; en
(b) skriftelik aan die raad verslag moet doen en in daardie verslag 'n mening uitspreek oor die kwessie of die raad daardie bepalings van sy konstitusie wat op finansiële aangeleenthede betrekking het, nagekom het, al dan nie.
(3) Iedere raad moet-
(a) die finansiële state en die ouditeur se verslag aan die partye by die raad of hul verteenwoordigers vir insae beskikbaar stel; en
(b) daardie state en die ouditeur se verslag by 'n vergadering van die raad voorlê soos bepaal in sy konstitusie.
(4) Iedere raad moet elk van sy rekeningboeke, stawende bewysstukke, inkomste- en -uitgawestate, balansstate en ouditeursverslae in die oorspronklike of 'n gereproduseerde vorm, bewaar vir 'n tydperk van drie jaar vanaf die einde van die boekjaar waarop hulle betrekking het.
(5) Die geld van 'n raad of van enige fonds deur 'n raad wat nie vir sy behoeftes of ter bestryding van die uitgawes van die fonds benodig word nie, mag net belê word-
(a) in spaarrekeninge, permanente aandele of vaste deposito's by of in 'n geregistreerde bank of finansiële instelling;
(b) in binnelandse geregistreerde effekte soos beoog in artikel 21 van die Skatkiswet, 1975 (Wet No. 66 van 1975);
(c) in 'n geregistreerde eenhedetrust; of
(d) op enige ander wyse deur die registrateur goedgekeur.
[Sub-a. (5) gewysig by a. 13 van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a54]54 Plig om rekords te bewaar en inligting aan registrateur te voorsien
(1) Benewens die rekords deur artikel 53 (4) vereis, moet elke raad die notules van sy vergaderings in die oorspronklike of 'n gereproduseerde vorm bewaar vir 'n tydperk van drie jaar vanaf die einde van die boekjaar waarop hulle betrekking het.
(2) Elke raad moet die registrateur voorsien-
(a) binne 30 dae na ontvangs van die ouditeur se verslag, van 'n gewaarmerkte afskrif van daardie verslag en van die finansiële state;
(b) binne 30 dae na ontvangs van 'n skriftelike versoek van die registrateur, van 'n verduideliking oor enigiets wat betrekking het op die ouditeur se verslag of die finansiële state;
(c) by registrasie, van die adres in die Republiek waar hy betekening sal aanvaar van enige dokumente wat aan hom gerig is;
(d) binne 30 dae na enige aanstelling of verkiesing van sy nasionale ampsdraers, van die name en werkadresse van daardie ampsdraers, selfs al het hul aanstelling of verkiesing geen verandering in die samestelling van sy ampsdraers tot gevolg gehad nie; en
(e) 30 dae voordat sy nuwe adres vir die betekening van dokumente van krag word, van kennis van daardie adresverandering.
(3) Elke raad moet die Kommissie voorsien-
(a) van gewaarmerkte afskrifte van elke kollektiewe ooreenkoms gesluit deur die partye by die raad, binne 30 dae na die ondertekening van daardie kollektiewe ooreenkoms; en
(b) van besonderhede oor partye se toelating tot en bedanking uit die raad, binne 30 dae na hulle toelating of bedanking.
[w66j1995a55]55 Delegering van werksaamhede aan komitee van raad
(1) 'n Raad kan enige van sy bevoegdhede en werksaamhede aan 'n komitee delegeer op enige voorwaardes deur die raad ooreenkomstig sy konstitusie opgelê.
[Sub-a. (1) vervang by a. 14 (a) van Wet 42 van 1996.]
(2) 'n Komitee beoog in subartikel (1) bestaan uit 'n gelyke getal verteenwoordigers van die werknemers en die werkgewers.
(3) ......
[Sub-a. (3) geskrap by a. 14 (b) van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a56]56 Toelating van partye tot raad*
(1) Enige geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie kan skriftelik by 'n raad aansoek doen om as 'n party by daardie raad toegelaat te word.
(2) Die aansoek moet vergesel gaan van 'n gewaarmerkte afskrif van die aansoeker se geregistreerde konstitusie en registrasiesertifikaat en van-
(a) besonderhede van die aansoeker se lidmaatskap binne die geregistreerde bestek van die raad en, indien die aansoeker 'n geregistreerde werkgewersorganisasie is, die getal werknemers wat sy lede binne daardie geregistreerde bestek in diens het;
(b) die redes waarom die aansoeker as 'n party by die raad toegelaat behoort te word; en
(c) enige ander inligting waarop die aansoeker staatmaak ter stawing van die aansoek.
(3) 'n Raad moet binne 90 dae na ontvangs van 'n aansoek om toelating besluit of aan die aansoeker toelating verleen of geweier moet word en moet die aansoeker van sy besluit in kennis stel, by versuim waaraan die raad geag word die aansoeker se toelating te geweier het.
(4) Indien die raad weier om 'n aansoeker toe te laat, moet hy die aansoeker binne 30 na die datum van weiering van sy besluit en die redes vir daardie besluit in kennis stel.
(5) Die aansoeker kan by die Arbeidshof aansoek doen om 'n bevel dat hy as 'n party by die raad toegelaat word.
(6) Die Arbeidshof kan die aansoeker as 'n party by die raad toelaat, die konstitusie van die raad aanpas en enige ander toepaslike bevel maak.
[w66j1995a57]57 Verandering van konstitusie of naam van raad
(1) Enige raad kan by resolusie besluit om sy konstitusie te verander of te vervang.
(2) Die raad moet 'n afskrif van die resolusie en 'n sertifikaat onderteken deur sy sekretaris waarby verklaar word dat die resolusie aan sy konstitusie voldoen, aan die registrateur stuur.
(3) Die registrateur moet-
(a) die veranderde of nuwe konstitusie van 'n raad registreer indien dit aan die vereistes van artikel 30 voldoen of, indien dit 'n statutêre raad is wat ingevolge artikel 41 ingestel is, indien dit voldoen aan die vereistes van die model-konstitusie bedoel in artikel 207 (3); en
(b) 'n afskrif van die resolusie wat deur die registrateur geëndosseer is ter sertifisering dat die wysiging of vervanging geregistreer is, aan die raad stuur.
(4) Die veranderde of nuwe konstitusie is van krag vanaf die datum van die registrateur se sertifisering.
(5) 'n Raad kan by resolusie besluit om sy naam te verander.
(6) Die raad moet aan die registrateur 'n afskrif van die resolusie en die oorspronklike van sy geldende registrasiesertifikaat stuur.
(7) Die registrateur moet-
(a) die nuwe naam in die register van rade inskryf en 'n registrasiesertifikaat op die nuwe naam van die raad uitreik;
(b) die ou naam uit daardie register verwyder en die vroeëre registrasiesertifikaat intrek; en
(c) die nuwe sertifikaat aan die raad stuur.
(8) Die nuwe naam is van krag vanaf die datum waarop die registrateur dit in die register van rade inskryf.
[w66j1995a58]58 Wysiging van geregistreerde bestek van raad
(1) Indien die registrateur oortuig is dat die sektor en gebied waarbinne 'n raad verteenwoordigend is, nie saamval met die geregistreerde bestek van die raad nie, kan die registrateur, handelende op eie inisiatief of in reaksie op 'n aansoek van die raad, die geregistreerde bestek van die raad wysig.
[Sub-a. (1) vervang by a. 15 van Wet 42 van 1996.]
(2) Die bepalings van artikel 29, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, is op enige wysiging ingevolge hierdie artikel van toepassing.
[w66j1995a59]59 Likwidasie van raad
(1) Die Arbeidshof kan gelas dat 'n raad gelikwideer word indien-
(a) die raad by resolusie besluit het om te likwideer en by die Hof aansoek gedoen het om 'n bevel wat uitvoering aan daardie resolusie gee; of
(b) die registrateur van arbeidsverhoudinge of enige party by die raad, by die Hof aansoek gedoen het en die Hof oortuig is dat die raad weens die een of ander rede wat nie reggestel kan word nie, nie voort kan gaan om te funksioneer nie.
(2) Indien daar enige persone is wat nie voor die Arbeidshof verteenwoordig is nie en wie se belange geraak kan word deur 'n bevel ingevolge subartikel (1), moet die Hof-
(a) daardie belange in ag neem alvorens besluit word of die bevel toegestaan behoort te word, al dan nie; en
(b) indien die bevel toegestaan word, bepalings by die bevel insluit wat oor elk van daardie belange beskik.
(3) By die toestaan van 'n bevel ingevolge subartikel (1), kan die Arbeidshof 'n geskikte persoon as likwidateur op gepaste voorwaardes aanstel.
(4) (a) Die griffier van die Arbeidshof moet die likwidateur se gelde bepaal.
(b) Die Arbeidshof kan die bepaling gedoen deur die griffier van die Arbeidshof, in kamers hersien.
(c) Likwidateursgelde wat betaalbaar is, is 'n voorkeurskuld, eerste in voorrang, teen die bates van die raad.
(5) Indien daar, nadat al die verpligtinge van die raad voldoen is, enige bates oorbly waaroor nie ooreenkomstig die konstitusie van daardie raad beskik kan word nie, moet die likwidateur daardie bates te gelde maak en die opbrengs aan die Kommissie vir sy eie gebruik oorbetaal.
(6) By die toepassing van hierdie artikel word die bates en laste van 'n pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds wat deur 'n raad gestig is, beskou en behandel as deel van die bates en laste van die raad tensy-
(a) die partye by die raad ooreengekom het om, ten spyte van die likwidasie van die raad, die bedryf van die pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds as 'n afsonderlike skema of fonds voort te sit; en
(b) die Minister die voortsetting van die skema of fonds goedgekeur het; en
(c) daar ooreenkomstig die wetsbepalings wat op pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskemas of -fondse van toepassing is, aansoek gedoen is om die registrasie van daardie skema of fonds ingevolge dié bepalings.
[Sub-a. (6) bygevoeg by a. 4 van Wet 127 van 1998.]
(7) 'n Pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds wat na sy aansoek ingevolge subartikel (6) (c) kragtens daardie wetsbepalings geregistreer is, bly 'n afsonderlike skema of fonds ten spyte van die likwidasie van die raad waardeur dit gestig is.
[Sub-a. (7) bygevoeg by a. 4 van Wet 127 van 1998.]
(8) Die Minister kan, by kennisgewing in die Staatskoerant, die statute of reëls van 'n pensioen-, voorsorg- of mediese hulpskema of -fonds genoem in subartikel (7), bindend verklaar op enige werknemers en werkgewer of werkgewers wat onmiddellik voordat die betrokke raad gelikwideer is, binne sy geregistreerde bestek geval het.
[Sub-a. (8) bygevoeg by a. 4 van Wet 127 van 1998.]
[w66j1995a60]60 Likwidasie van raad vanweë insolvensie
Iemand wat verlang dat 'n raad vanweë insolvensie gelikwideer word, moet aan die Insolvensiewet, 1936 (Wet 24 van 1936), voldoen, en vir doeleindes van hierdie artikel word enige verwysing na die hof in daardie Wet geïnterpreteer as verwysende na die Arbeidshof.
[w66j1995a61]61 Intrekking van registrasie van raad
(1) Die griffier van die Arbeidshof moet die registrateur van arbeidsverhoudinge in kennis stel indien die Hof die likwidasie van die raad gelas het.
(2) Wanneer die registrateur kennis van die Arbeidshof ingevolge subartikel (1) ontvang, moet die registrateur die raad se registrasie intrek deur sy naam uit die register van rade te verwyder.
(3) Die registrateur kan 'n raad en elke party by die raad in kennis stel dat die registrateur oorweeg om die raad se registrasie in te trek, indien die registrateur vermoed dat-
(a) die raad, vir 'n tydperk langer as 90 dae voor die datum van die kennisgewing, opgehou het om sy werksaamhede ingevolge hierdie Wet te verrig; of
(b) die raad, vir 'n tydperk langer as 90 dae voor die datum van die kennisgewing, opgehou het om verteenwoordigend te wees ingevolge die bepalings van die tersaaklike Deel.
(4) Die registrateur moet in 'n kennisgewing ingevolge subartikel (3) die redes vir die kennisgewing verstrek, en die raad en elke party by die raad inlig dat hulle 60 dae het om redes aan te voer waarom die raad se registrasie nie ingetrek moet word nie.
(5) Na verstryking van die tydperk van die 60-dae tydperk moet die registrateur, tensy redes aangevoer is waarom die registrasie nie ingetrek moet word nie, die raad en elke party by die raad in kennis stel dat die registrasie ingetrek sal word tensy 'n appèl na die Arbeidshof aangeteken word en die Hof die besluit omverwerp.
(6) Die intrekking word van krag-
(a) indien geen appèl by die Arbeidshof aangeteken word binne die tydperk in artikel 111 (3) beoog nie, by verstryking van daardie tydperk; of
(b) indien die raad of enige party geappelleer het en die Arbeidshof die besluit van die registrateur bekragtig het, op die datum van die Arbeidshof se beslissing.
(7) Indien óf die een óf die ander van die gebeurtenisse beoog in subartikel (6) plaasvind, moet die registrateur die raad se registrasie intrek deur die naam van die raad uit die register van rade te verwyder.
(8) 'n Kollektiewe ooreenkoms wat gesluit is deur partye by 'n raad wie se registrasie ingetrek is, ongeag of die ooreenkoms deur die Minister ingevolge artikel 32 na nie-partye uitgebrei is, al dan nie, verval 60 dae nadat die raad se registrasie ingetrek is.
(9) Ondanks subartikel (8) bly die bepalings van 'n kollektiewe ooreenkoms wat bedinge en voorwaardes van diens reël, van krag vir een jaar na die datum waarop die raad se registrasie ingetrek is of tot met die verstryking van die ooreenkoms, indien vroeër.
(10) Enige party by 'n geskil oor die interpretasie of toepassing van 'n kollektiewe ooreenkoms wat bedinge en voorwaardes van diens bedoel in subartikel (8) reël, kan die geskil skriftelik na die Kommissie verwys.
(11) Die party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(12) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(13) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat die geskil deur arbitrasie besleg word.
[w66j1995a62]62 Geskille oor afbakening tussen sektore en gebiede
(1) 'n Geregistreerde vakbond, werkgewer, werknemer, geregistreerde werknemersorganisasie of raad wat 'n regstreekse of onregstreekse belang het by die aansoek in hierdie artikel beoog, kan in die voorgeskrewe vorm en op die voorgeskrewe wyse aansoek doen om 'n beslissing oor die vraag-
(a) of 'n werknemer, werkgewer, klas werknemers of klas werkgewers, in 'n sektor of gebied in diens of gemoeid is of was;
(b) of enige bepaling in 'n arbitrasietoekenning of kollektiewe ooreenkoms of 'n loonvasstelling ingevolge die Loonwet gemaak, bindend is of was op 'n werknemer, werkgewer, klas werknemers of klas werkgewers.
[Sub-a. (1) gewysig by a. 16 (a) van Wet 42 van 1996.]
(2) Wanneer twee of meer rade 'n geskil oor 'n vraag beoog in subartikel (1) (a) of (b) bedoel, skik, moet die rade die Minister oor die bepalings van hul ooreenkoms inlig, en die Minister kan 'n kennisgewing in die Staatskoerant laat publiseer wat die besonderhede van die ooreenkoms uiteensit.
(3) Indien 'n vraag beoog in subartikel (1) (a) of (b) by enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet voor die Arbeidshof geopper word, moet die Arbeidshof daardie verrigtinge verdaag en die vraag na die Kommissie verwys vir beslissing indien die Hof oortuig is dat-
(a) die geopperde vraag-
(i) nie voorheen deur arbitrasie ingevolge hierdie artikel beslis is nie; en
(ii) nie die onderwerp van 'n ooreenkoms ingevolge subartikel (2) is nie; en
(b) beslissing van die geopperde vraag vir doeleindes van die verrigtinge nodig is.
(3A) Indien 'n vraag beoog in subartikel (1) (a) of (b) geopper word by enige verrigtinge voor 'n arbiter oor die interpretasie of toepassing van 'n kollektiewe ooreenkoms, moet die arbiter daardie verrigtinge verdaag en die vraag na die Kommissie verwys vir beslissing indien die arbiter oortuig is dat-
(a) die geopperde vraag-
(i) nie voorheen deur arbitrasie ingevolge hierdie artikel beslis is nie; en
(ii) nie die onderwerp van 'n ooreenkoms ingevolge subartikel (2) is nie; en
(b) beslissing van die geopperde vraag vir doeleindes van die verrigtinge nodig is.
[Sub-a. (3A) ingevoeg by a. 16 (b) van Wet 42 van 1996.]
(4) Wanneer die Kommissie 'n aansoek ingevolge subartikel (1) of 'n verwysing ingevolge subartikel (3) ontvang, moet hy 'n kommissaris aanstel om die aansoek aan te hoor of die vraag te beslis, en is die bepalings van artikel 138, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, van toepassing.
(5) Indien 'n vraag beoog in subartikel (1) (a) of (b) by enige verrigtinge ingevolge hierdie Wet voor 'n kommissaris geopper word, moet die kommissaris die verrigtinge verdaag en met die direkteur oorleg pleeg indien die kommissaris oortuig is dat-
(a) die geopperde vraag-
(i) nie voorheen deur arbitrasie ingevolge hierdie artikel beslis is nie; en
(ii) nie die onderwerp van 'n ooreenkoms ingevolge subartikel (2) is nie; en
(b) die beslissing van die geopperde vraag nodig is vir doeleindes van die verrigtinge.
(6) Die direkteur moet óf die betrokke kommissaris gelas om die vraag te beslis óf 'n ander kommissaris aanstel om dit te doen, en die bepalings van artikel 138, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, is van toepassing.
(7) Indien die Kommissie van mening is dat die vraag van wesenlike belang is, moet die Kommissie 'n kennisgewing in die Staatskoerant gepubliseer waarin die besonderhede van die aansoek of verwysing uiteengesit word en die tydperk waarbinne, en die adres waarheen enige skriftelike vertoë gerig mag word, vermeld word.
(8) Indien 'n kennisgewing beoog in subartikel (7) gepubliseer is, mag die kommissaris nie met die arbitrasie begin alvorens die tydperk in die kennisgewing vermeld, verstryk het nie.
(9) Alvorens 'n toekenning gemaak word, moet die kommissaris enige skriftelike vertoë wat gerig is ingevolge subartikel (7), oorweeg, en met NEOAR oorleg pleeg.
(10) Die kommissaris moet die toekenning, met bondige redes daarvoor, aan die Arbeidshof en die Kommissie deurstuur.
(11) Indien die Kommissie van mening is dat die aard van die toekenning wesenlik belangrik is, kan hy 'n kennisgewing van die toekenning in die Staatskoerant publiseer.
(12) Die registrateur moet die registrasiesertifikaat van 'n raad wysig in soverre dit in die lig van die toekenning nodig is.
[w66j1995a63]63 Geskille oor Dele A en C tot F
(1) 'n Party by 'n geskil oor die interpretasie of toepassing van Dele A en C tot F van hierdie Hoofstuk kan die geskil skriftelik na die Kommissie verwys tensy-
(a) die geskil in die loop van arbitrasieverrigtinge of verrigtinge in die Arbeidshof ontstaan het; of
[Par. (a) vervang by a. 17 van Wet 42 van 1996.]
(b) daar met die geskil op 'n ander wyse ingevolge Dele A en C tot F gehandel moet word.
(2) Die party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(4) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil dit na die Arbeidshof vir beregting verwys.
HOOFSTUK IV
STAKINGS EN UITSLUITINGS (aa 64-77)
[w66j1995a64]64 Reg om te staak en wending tot uitsluiting
(1) Elke werknemer het die reg om te staak en elke werkgewer kan uitsluiting aanwend-
(a) indien die vraagstuk in geskil na 'n raad of na die Kommissie verwys is soos in hierdie Wet vereis, en-
(i) 'n sertifikaat uitgereik is wat vermeld dat die geskil onbesleg bly; of
(ii) 'n tydperk van 30 dae, of enige verlenging van daardie tydperk waarop die partye by die geskil ooreengekom het, verstryk het sedert die verwysing deur die raad of die Kommissie ontvang is; en daarna-
(b) in die geval van 'n beoogde staking, skriftelike kennisgewing van minstens 48 uur oor die aanvang van die staking aan die werkgewer gegee is, tensy-
(i) die vraagstuk in geskil betrekking het op 'n kollektiewe ooreenkoms wat in 'n raad gesluit moet word, in welke geval kennis aan daardie raad gegee moes gewees het; of
(ii) die werkgewer 'n lid is van 'n werkgewersorganisasie wat 'n party is by die geskil, in welke geval kennis aan daardie werkgewersorganisasies gegee moes gewees het; of
(c) in die geval van 'n beoogde uitsluiting, skriftelike kennisgewing van minstens 48 uur oor die aanvang van die uitsluiting gegee is aan enige vakbond wat 'n party by die geskil is, of, indien daar nie so 'n vakbond is nie, aan die werknemers, tensy die vraagstuk in geskil betrekking het op 'n kollektiewe ooreenkoms wat in 'n raad gesluit moet word, in welke geval kennis aan daardie raad gegee moes gewees het; of
(d) in die geval van 'n beoogde staking of uitsluiting waar die Staat die werkgewer is, skriftelike kennisgewing van minstens sewe dae oor die aanvang van die staking of uitsluiting gegee is aan die partye beoog in paragrawe (b) en (c).
(2) Indien die vraagstuk in geskil handel oor 'n weiering om te onderhandel, moes daar 'n adviserende toekenning ingevolge artikel 135 (3) (c) gemaak gewees het voordat daar ingevolge subartikel (1) (b) of (c) kennis gegee word. 'n Weiering om te onderhandel, sluit in-
(a) 'n weiering-
(i) om 'n vakbond as 'n kollektiewe-bedingingsagent te erken; of
(ii) om in te stem dat 'n bedingingsraad ingestel word;
(b) die intrekking van die erkenning van 'n kollektiewe-bedingingsagent;
(c) die bedanking van 'n party uit 'n bedingingsraad;
(d) 'n geskil oor-
(i) gepaste bedingingseenhede;
(ii) gepaste bedingingsvlakke; of
(iii) bedingingsonderwerpe.
(3) Die vereistes van subartikel (1) is nie van toepassing op 'n staking of 'n uitsluiting indien-
(a) die partye by die geskil lede van 'n raad is en daar met die geskil deur daardie raad ooreenkomstig sy konstitusie gehandel is, nie;
(b) die staking of uitsluiting in ooreenstemming is met die prosedures vervat in 'n kollektiewe ooreenkoms nie;
(c) die werknemers staak in reaksie op 'n uitsluiting deur hul werkgewer wat nie voldoen aan die bepalings van hierdie Hoofstuk nie;
(d) die werkgewer sy werknemers uitsluit in reaksie op hul deelname aan 'n staking wat nie in ooreenstemming is met die bepalings van hierdie Hoofstuk nie; of
(e) die werkgewer in gebreke bly om aan die vereistes van subartikels (4) en (5) te voldoen nie.
(4) Enige werknemer of vakbond wat 'n geskil oor die eensydige verandering van bedinge en voorwaardes van diens na 'n raad of die Kommissie verwys ingevolge subartikel (1) (a), kan in die verwysing, en vir die tydperk in subartikel (1) (a) bedoel-
(a) van die werkgewer vereis om nie die verandering aan bedinge en voorwaardes van diens eensydig te implementeer nie; of
(b) indien die werkgewer reeds die verandering eensydig geïmplementeer het, van die werkgewer vereis om die bedinge en voorwaardes van diens wat voor die verandering van toepassing was, te herstel.
(5) Die werkgewer moet aan 'n vereiste ingevolge subartikel (4) voldoen binne 48 uur na betekening van die verwysing aan die werkgewer.
[w66j1995a65]65 Beperkings op reg om te staak of wending tot uitsluiting
(1) Niemand mag deelneem aan 'n staking of uitsluiting of aan enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n staking of uitsluiting nie, indien-
(a) daardie persoon gebonde is aan 'n kollektiewe ooreenkoms wat 'n staking of uitsluiting ten opsigte van die vraagstuk in geskil verbied;
(b) daardie persoon gebonde is aan 'n ooreenkoms wat vereis dat die vraagstuk in geskil na arbitrasie verwys word;
(c) die vraagstuk in geskil 'n vraagstuk is wat 'n party ingevolge hierdie Wet na arbitrasie of na die Arbeidshof mag verwys;
(d) daardie persoon betrokke is by-
(i) 'n noodsaaklike diens; of
(ii) 'n instandhoudingsdiens.*
(2) (a) Ondanks subartikel 65 (1) (c) mag iemand aan 'n staking of uitsluiting of aan optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n staking of uitsluiting deelneem indien die vraagstuk in geskil handel oor enige aangeleentheid wat in artikels 12 tot 15* behandel word.
(b) Indien die geregistreerde vakbond van die beoogde staking kennis gegee het ingevolge artikel 64 (1) ten opsigte van 'n vraagstuk in geskil bedoel in paragraaf (a), mag hy die reg ingevolge artikel 21 om die geskil na arbitrasie te verwys, nie uitoefen vir 'n tydperk van 12 maande vanaf die datum van die kennisgewing nie.
(3) Behoudens 'n kollektiewe ooreenkoms, mag 'n persoon nie aan 'n staking of 'n uitsluiting of aan enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n staking of uitsluiting deelneem nie-
(a) indien daardie persoon gebonde is aan-
(i) enige arbitrasietoekenning of kollektiewe ooreenkoms wat die vraagstuk in geskil reguleer; of
(ii) enige vasstelling deur die Minister ingevolge artikel 44 gemaak wat die vraagstuk in geskil reguleer; of
(b) enige vasstelling ingevolge die Loonwet gemaak wat die vraagstuk in geskil reguleer, gedurende die eerste jaar van daardie vasstelling.
[w66j1995a66]66 Sekondêre stakings
(1) In hierdie artikel beteken "sekondêre staking" 'n staking, of optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n staking, wat ter ondersteuning is van ander werknemers se staking teen húlle werkgewer, maar sluit dit nie 'n staking ter navolging of voortsetting van 'n eis wat na 'n raad verwys is, in nie indien die stakende werknemers in diens binne die geregistreerde bestek van daardie raad 'n wesenlike belang in daardie eis het nie.
(2) Niemand mag aan 'n sekondêre staking deelneem nie tensy-
(a) die staking wat ondersteun gaan word aan die bepalings van artikels 64 en 65 voldoen;
(b) die werkgewer van die werknemers wat aan die sekondêre staking deelneem of, waar van toepassing, die werkgewersorganisasie waarvan daardie werkgewer 'n lid is, skriftelike kennisgewing van die voorgenome sekondêre staking minstens sewe dae voor die aanvang daarvan ontvang het; en
(c) die aard en omvang van die sekondêre staking redelik is met betrekking tot die moontlike regstreekse of onregstreekse uitwerking wat die sekondêre staking op die besigheid van die primêre werkgewer kan hê.
(3) Behoudens artikel 68 (2) en (3) kan 'n sekondêre werkgewer by die Arbeidshof aansoek doen om 'n interdik wat 'n sekondêre staking wat met subartikel (2) strydig is, verbied of beperk.
(4) Enigiemand wat 'n party is by verrigtinge ingevolge subartikel (3), of die Arbeidshof, kan die Kommissie versoek om 'n dringende ondersoek te doen ten einde die Hof behulpsaam te wees by die bepaling of daar aan die vereistes van subartikel (2) (c) voldoen is.
(5) By ontvangs van 'n versoek ingevolge subartikel (4) gerig, moet die Kommissie 'n paslik gekwalifiseerde persoon aanstel om die ondersoek te doen, en om so gou as moontlik 'n verslag aan die Arbeidshof voor te lê.
(6) Die Arbeidshof moet die Kommissie se verslag ingevolge subartikel (5) in aanmerking neem alvorens 'n bevel uitgereik word.
[w66j1995a67]67 Staking of uitsluiting in ooreenstemming met hierdie Wet
(1) In hierdie Hoofstuk beteken "beskermde staking" 'n staking wat aan die bepalings van hierdie Hoofstuk voldoen, en "beskermde uitsluiting" 'n uitsluiting wat aan die bepalings van hierdie Hoofstuk voldoen.
(2) 'n Persoon pleeg nie 'n delik of kontrakbreuk deur deel te neem aan-
(a) 'n beskermde staking of 'n beskermde uitsluiting nie; of
(b) enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n beskermde staking of beskermde uitsluiting nie.
(3) Ondanks subartikel (2) is 'n werkgewer nie verplig om 'n werknemer te besoldig vir dienste wat die werknemer nie gedurende 'n beskermde staking of 'n beskermde uitsluiting lewer nie, nietemin-
(a) indien die werknemer se besoldiging betaling in goedere ten opsigte van akkommodasie, die verskaffing van voedsel en ander basiese lewensnoodsaaklikhede insluit, mag die werkgewer, op die werknemer se versoek, nie gedurende die staking of uitsluiting met die betaling van goedere ophou nie; en
(b) na beëindiging van die staking of uitsluiting kan die werkgewer die geldwaarde van betaling in goedere wat gedurende die staking of uitsluiting gedoen is, van die werknemer verhaal by wyse van 'n siviele geding in die Arbeidshof ingestel.
(4) 'n Werkgewer mag nie 'n werknemer ontslaan op grond van deelname aan 'n beskermde staking of weens enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n beskermde staking nie.
(5) Subartikel (4) belet nie 'n werkgewer om 'n werknemer billikerwys te ontslaan, in ooreenstemming met die bepalings van Hoofstuk VIII, weens 'n rede wat betrekking het op die werknemer se optrede of gedrag tydens die staking of weens 'n rede gegrond op die werkgewer se bedryfsvereistes, nie.
(6) Siviele verrigtinge mag nie teen iemand aanhangig gemaak word weens-
(a) deelname aan 'n beskermde staking of 'n beskermde uitsluiting nie; of
(b) enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n beskermde staking of 'n beskermde uitsluiting nie.
(7) Versuim van 'n geregistreerde vakbond of 'n geregistreerde werkgewersorganisasie om te voldoen aan 'n bepaling in sy konstitusie wat vereis dat hy 'n stemming per stembrief onder dié van sy lede hou ten opsigte van wie hy beoog om 'n staking of uitsluiting uit te roep, mag nie aanleiding gee tot, en stel nie 'n rede daar vir, enige gedingvoering wat die wettigheid van 'n staking of uitsluiting en die beskerming wat dit aan hierdie artikel ontleen, raak nie.
(8) Die bepalings van subartikels (2) en (6) is nie van toepassing op enige handeling wat gemik is op of ter bevordering van 'n staking of uitsluiting indien die verrigting van daardie handeling 'n misdryf is nie.
(9) Enige handeling wat gemik is op of ter bevordering is van 'n beskermde staking of 'n beskermde uitsluiting wat 'n oortreding van die Wet op Basiese Diensvoorwaardes of die Loonwet is, maak nie 'n misdryf uit nie.
[w66j1995a68]68 Staking of uitsluiting nie in ooreenstemming met hierdie Wet
(1) In die geval van enige staking of uitsluiting of enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n staking of uitsluiting, wat nie aan die bepalings van hierdie Hoofstuk voldoen nie, het die Arbeidshof uitsluitende jurisdiksie-
(a) om 'n interdik of bevel uit te reik wat*-
(i) iemand belet om deel te neem aan enige staking of optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n staking; of
(ii) iemand belet om deel te neem aan 'n uitsluiting of optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van 'n uitsluiting;
(b) om die betaling gelas van regverdige en billike vergoeding weens enige verlies toeskryfbaar aan die staking of uitsluiting, met inagneming-
(i) of-
(aa) pogings aangewend is om aan die bepalings van hierdie Hoofstuk te voldoen, en die omvang van daardie pogings;
(bb) die staking of uitsluiting voorafbeplan was;
(cc) die staking of uitsluiting in reaksie was op ongeregverdigde optrede of gedrag deur 'n ander party by die geskil; en
(dd) daar aan 'n bevel ingevolge paragraaf (a) toegestaan, voldoen is;
(ii) van die belange van ordelike kollektiewe bedinging;
(iii) van die duur van die staking of uitsluiting; en
(iv) van onderskeidelik die finansiële posisie van die werkgewer, vakbond of werknemers.
(2) Die Arbeidshof mag nie 'n bevel ingevolge subartikel (1) (a) uitreik nie, tensy 48 uur kennis van die aansoek aan die respondent gegee is. Nietemin kan die Hof 'n korter tydperk van kennisgewing toelaat indien-
(a) die aansoeker skriftelik aan die respondent kennis gegee het van die aansoeker se voorneme om aansoek te doen om die toestaan van 'n bevel;
(b) die respondent, voordat 'n besluit oor daardie aansoek geneem word, 'n redelike geleentheid gebied is om aangehoor te word; en
(c) die aansoeker gegronde redes aanvoer waarom 'n korter tydperk as 48 uur toegestaan behoort te word.
(3) Indien skriftelike kennis van die aanvang van die beoogde staking of uitsluiting minstens 10 dae voor die aanvang van die beoogde staking of uitsluiting aan die aansoeker gegee is, moet die aansoeker, ondanks subartikel (2), die respondent minstens vyf dae kennis gee van 'n aansoek om 'n bevel ingevolge subartikel (1) (a).
(4) Subartikels (2) en (3) is nie van toepassing op 'n werkgewer of 'n werknemer wat met 'n noodsaaklike diens of 'n instandhoudingsdiens gemoeid is nie.
(5) Deelname aan 'n staking wat nie aan die bepalings van hierdie Hoofstuk voldoen nie, of aan optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van daardie staking, mag 'n billike rede vir ontslag wees. By bepaling of 'n ontslag billik is, al dan nie, moet die Goeie Praktykskode: Ontslag in Bylae 8 in berekening gebring word.
[w66j1995a69]69 Betooglinievorming*
(1) 'n Geregistreerde vakbond kan die vorming van 'n betooglinie deur sy lede en ondersteuners magtig met die doel om vreedsaam te betoog-
(a) ter ondersteuning van enige beskermde staking; of
(b) in verset teen enige uitsluiting.
(2) Ondanks enige wet wat die reg op byeenkoms reël, kan 'n betooglinie wat ingevolge subartikel (1) gemagtig is, vorm-
(a) op enige plek waartoe die publiek toegang het, maar buite die perseel van 'n werkgewer; of
(b) met die toestemming van die werkgewer, binne die werkgewer se perseel.
(3) Die toestemming bedoel in subartikel (2) (b) mag nie op onredelike wyse weerhou word nie.
(4) Indien deur die geregistreerde vakbond of die werkgewer daarom versoek, moet die Kommissie probeer om 'n ooreenkoms tussen die partye by die geskil te bewerkstellig oor reëls wat van toepassing moet wees op enige betooglinievorming met betrekking tot daardie staking of uitsluiting.
(5) Indien ooreenkoms nie bereik word nie, moet die Kommissie reëls vir die betooglinievorming vasstel en moet, wanneer dit gedoen word, oorweging gee aan-
(a) die bepaalde omstandighede van die werkplek of ander perseel waar beoog word om die reg op betooglinievorming uit te oefen; en
(b) enige tersaaklike goeie praktykskode.
(6) Die reëls deur die Kommissie vasgestel, kan voorsiening maak vir vorming van 'n betooglinie deur werknemers op die werkgewer se perseel indien die Kommissie oortuig is dat die werkgewer se toestemming op onredelike wyse weerhou is.
(7) Die bepalings van artikel 67, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, is van toepassing op die oproep tot, reëling van en deelname aan 'n betooglinie wat aan die bepalings van hierdie artikel voldoen.
(8) Enige party by 'n geskil oor enige van die volgende vraagstukke kan die geskil skriftelik na die Kommissie verwys-
(a) 'n bewering dat die doeltreffende uitoefening van die reg op betooglinievorming belemmer word;
(b) 'n beweerde wesenlike oortreding van subartikel (1) of (2);
(c) 'n beweerde wesenlike verbreking van 'n ooreenkoms wat ingevolge subartikel (4) gesluit is; of
(d) 'n beweerde wesenlike skending van 'n reël ingevolge subartikel (5) vasgestel.
(9) Die party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(10) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(11) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil dit vir beregting na die Arbeidshof verwys.
[w66j1995a70]70 Komitee vir noodsaaklike dienste
(1) Die Minister, na oorlegpleging met NEOAR en in oorleg met die Minister vir die Staatsdiens en Administrasie, moet 'n komitee vir noodsaaklike dienste onder beskerming van die Kommissie instel en-
(a) ooreenkomstig enige voorwaardes wat die Minister goedvind, persone in daardie komitee aanstel wat oor kennis en ervaring van arbeidsreg en arbeidsverhoudinge beskik; en
(b) een van die lede van die komitee as voorsitter daarvan aanwys.
[Sub-a. (1) vervang by a. 5 van Wet 127 van 1998.]
(2) Die werksaamhede van die komitee vir noodsaaklike dienste is-
(a) om ondersoek in te stel na die kwessie of 'n diens in die geheel, of 'n deel daarvan, 'n noodsaaklike diens is, al dan nie, en om dan te besluit of daardie diens in die geheel of 'n deel daarvan aangewys moet word as 'n noodsaaklike diens, al dan nie;
[Datum van inwerkingtreding van par. (a): 1 Januarie 1996.]
(b) om geskille oor die kwessie of 'n diens in die geheel of vir 'n deel daarvan 'n noodsaaklike diens is, al dan nie, te beslis;
(c) om te bepaal of enige diens in die geheel of vir 'n deel daarvan 'n instandhoudingsdiens is, al dan nie.*
(3) Die komitee vir noodsaaklike dienste moet op versoek van 'n bedingingsraad 'n ondersoek ingevolge subartikel (2) (a) hou.
[w66j1995a71]71 Aanwysing van diens as noodsaaklike diens
(1) Die komitee vir noodsaaklike dienste moet in die Staatskoerant kennis gee van enige ondersoek wat hy gaan hou oor die kwessie of 'n diens, in die geheel of vir 'n deel daarvan, 'n noodsaaklike diens is.
(2) Die kennisgewing moet die diens of die gedeelte van 'n diens wat die onderwerp van die ondersoek gaan wees, aandui en moet belanghebbendes uitnooi om, binne 'n tydperk in die kennisgewing vermeld-
(a) skriftelike vertoë voor te lê; en
(b) aan te dui of hulle 'n geleentheid verlang om mondelinge vertoë te rig.
(3) Enige belanghebbende kan by die Kommissie se kantore insae hê in enige skriftelike vertoë wat na aanleiding van die kennisgewing gerig is.
(4) Die Kommissie moet 'n gewaarmerkte afskrif van of uittreksel uit die skriftelike vertoë verskaf aan enige persoon wat die voorgeskrewe gelde betaal het.
(5) Die komitee vir noodsaaklike dienste moet partye wat mondelinge vertoë wil rig, inlig oor die plek waar en tyd wanneer dit gedoen kan word.
(6) Mondelinge vertoë moet in die openbaar gerig word.
(7) Na oorweging van enige skriftelike en mondelinge vertoë moet die komitee vir noodsaaklike dienste besluit of hy die diens wat die onderwerp van die ondersoek was, in die geheel of vir 'n deel daarvan as 'n noodsaaklike diens gaan aanwys, al dan nie.
(8) Indien die komitee vir noodsaaklike dienste 'n diens, in die geheel of vir 'n gedeelte daarvan, as 'n noodsaaklike diens aanwys, moet die komitee 'n kennisgewing te dien effekte in die Staatskoerant laat publiseer.
(9) Die komitee vir noodsaaklike dienste kan die aanwysing van 'n diens in die geheel of vir 'n gedeelte daarvan, as 'n noodsaaklike diens, wysig of intrek deur die bepalings in subartikels (1) tot (8) uiteengesit, saamgelees met die veranderinge wat in die konteks nodig is, te volg.
(10) Die Parlementsdiens en die Suid-Afrikaanse Polisiediens word geag as noodsaaklike dienste ingevolge hierdie artikel aangewys te gewees het.
[Datum van inwerkingtreding van a. 71: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a72]72 Minimumdienste
Die komitee vir noodsaaklike dienste kan enige kollektiewe ooreenkoms bekragtig wat voorsiening maak vir die handhawing van minimumdienste in 'n diens wat as 'n noodsaaklike diens aangewys is, in welke geval-
(a) die ooreengekome minimumdienste as 'n noodsaaklike diens gereken moet word ten opsigte van die werkgewer en dié se werknemers; en
(b) die bepalings van artikel 74 nie van toepassing is nie.
[w66j1995a73]73 Geskille oor kwessie of diens 'n noodsaaklike diens is
(1) Enige party by 'n geskil by óf die een óf die ander van die volgende kwessies, kan die geskil skriftelik na die komitee vir noodsaaklike dienste verwys-
(a) of 'n diens 'n noodsaaklike diens is, al dan nie; of
(b) of 'n werknemer of werkgewer gemoeid is met 'n diens wat as 'n noodsaaklike diens aangewys is, al dan nie.
(2) Die party wat die geskil na die komitee vir noodsaaklike dienste verwys, moet die komitee oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Die komitee vir noodsaaklike dienste moet die geskil so spoedig moontlik beslis.
[w66j1995a74]74 Geskille binne noodsaaklike dienste*
(1) 'n Party by 'n geskil wat deelname aan 'n staking of 'n uitsluiting belet word omdat daardie party met 'n noodsaaklike diens gemoeid is, kan die geskil skriftelik verwys na-
(a) 'n raad, indien die partye by die geskil binne die geregistreerde bestek van daardie raad val; of
(b) die Kommissie, indien daar nie 'n raad is wat jurisdiksie het nie.
(2) Die party wat 'n geskil verwys, moet die raad of die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Die raad of die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(4) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat die geskil deur arbitrasie deur die raad of die Kommissie besleg word.
(5) Enige arbitrasietoekenning ingevolge subartikel (4) gemaak ten opsigte van die Staat as werkgewer en wat finansiële implikasies vir die Staat het, word bindend-
(a) 14 dae na die datum van die toekenning, tensy 'n Minister die toekenning binne daardie tydperk in die Parlement ter Tafel gelê het; of
(b) 14 dae na die datum van die tertafellegging van die toekenning, tensy die Parlement 'n besluit aanneem dat die toekenning nie bindend is nie.
(6) Indien die Parlement 'n besluit aanneem dat die toekenning nie bindend is nie, moet die geskil na die Kommissie terugverwys word vir verdere versoening tussen die partye by die geskil, en indien dit misluk, kan enige party by die geskil die Kommissie versoek om te arbitreer.
(7) Indien die Parlement nie in sitting is by verstryking van-
(a) die tydperk bedoel in subartikel (5) (a) nie, loop daardie tydperk of die oorblywende gedeelte van daardie tydperk vanaf die begin van die eersvolgende sitting van die Parlement;
(b) die tydperk bedoel in subartikel (5) (b) nie, loop daardie tydperk vanaf die verstryking van die tydperk bedoel in paragraaf (a) van hierdie subartikel, of vanaf die begin van die eersvolgende sitting van die Parlement.
[Par. (b) vervang by a. 21 (b) van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a75]75 Instandhoudingsdienste
(1) 'n Diens is 'n instandhoudingsdiens indien die onderbreking van daardie diens die uitwerking het dat enige werkgebied, aanleg of masjinerie fisies wesenlik vernietig word.
(2) Indien daar nie 'n kollektiewe ooreenkoms met betrekking tot die lewering van 'n instandhoudingsdiens is nie, kan 'n werkgewer skriftelik by die komitee vir noodsaaklike dienste aansoek doen om 'n beslissing dat die werkgewer se besigheid of diens in die geheel of vir 'n gedeelte daarvan 'n instandhoudingsdiens is.
[Sub-a. (2) vervang by a. 22 (a) van Wet 42 van 1996.]
(3) Die werkgewer moet die komitee vir noodsaaklike dienste oortuig dat 'n afskrif van die aansoek aan alle belanghebbendes beteken is.
(4) Die komitee vir noodsaaklike dienste moet so spoedig moontlik beslis of die werkgewer se besigheid of diens in die geheel of vir 'n gedeelte daarvan 'n instandhoudingsdiens is, al dan nie.
[Sub-a. (4) vervang by a. 22 (b) van Wet 42 van 1996.]
(5) Die komitee vir noodsaaklike dienste kan as deel van sy beslissing ingevolge subartikel (4) gelas dat 'n geskil ten opsigte waarvan die werknemers wat met 'n instandhoudingsdiens gemoeid is, as dit nie vir die bepalings van artikel 65 (1) (d) (ii) was nie, die reg sou gehad het om te staak, na arbitrasie verwys word.
[Sub-a. (5) bygevoeg by a. 22 (c) van Wet 42 van 1996.]
(6) Die komitee doen nie 'n lasgewing ingevolge subartikel (5) nie indien-
(a) die diensbedinge en -voorwaardes van die werknemers wat met die instandhoudingsdiens gemoeid is, deur kollektiewe bedinging bepaal word; of
(b) die getal werknemers wat verbied word om te staak vanweë hul gemoeidheid met die instandhoudingsdiens, nie die getal werknemers wat geregtig is om te staak, te bowe gaan nie.
[Sub-a. (6) bygevoeg by a. 22 (c) van Wet 42 van 1996.]
(7) Indien 'n lasgewing ingevolge subartikel (5) vereis dat 'n geskil deur arbitrasie besleg word-
(a) is die bepalings van artikel 74 op die arbitrasie van toepassing; en
(b) is 'n arbitrasietoekenning bindend op die werknemers wat met die instandhoudingsdiens gemoeid is, en hul werkgewer, tensy die terme van die toekenning by wyse van 'n kollektiewe ooreenkoms verander word.
[Sub-a. (7) bygevoeg by a. 22 (c) van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a76]76 Vervangingsarbeid
(1) 'n Werkgewer mag nie 'n persoon in diens neem-
(a) om gedurende 'n beskermde staking produksie voort te sit of te handhaaf nie indien die werkgewer se dienste in die geheel of vir 'n gedeelte daarvan as 'n instandhoudingsdiens aangewys is; of
(b) met die doel om die werk te verrig van enige werknemer wat uitgesluit is nie, tensy die uitsluiting in reaksie op 'n staking plaasvind.
(2) Vir die doel van hierdie artikel, beteken "in diens neem" ook om van die dienste van 'n tydelike werkverskaffingsdiens of 'n onafhanklike kontrakteur gebruik te maak.
[w66j1995a77]77 Protesoptrede om sosio-ekonomiese belange van werkers te bevorder of te beskerm
(1) Elke werknemer wat nie met 'n noodsaaklike diens of 'n instandhoudingsdiens gemoeid is nie, het die reg om deel te neem aan protesoptrede indien-
(a) die protesoptrede gelas is deur 'n geregistreerde vakbond of 'n federasie van vakbonde;
(b) die geregistreerde vakbond of federasie van vakbonde 'n kennisgewing aan NEOAR beteken het wat die volgende vermeld:
(i) die redes vir die protesoptrede; en
(ii) die aard van die protesoptrede;
(c) die aangeleentheid wat tot die beoogde protesoptrede aanleiding gee, oorweeg is deur NEOAR of enige ander geskikte forum waaraan die betrokke partye kan deelneem ten einde die aangeleentheid op te los; en
(d) die geregistreerde vakbond of federasie van vakbonde minstens 14 dae voor die aanvang van die protesoptrede kennisgewing van sy voorneme om met die optrede voort te gaan, aan NEOAR beteken het.
(2) Die Arbeidshof het uitsluitende jurisdiksie-
(a) om enige bevel toe te staan waarby 'n persoon belet word om deel te neem aan protesoptrede, of aan enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van protesoptrede, wat nie aan subartikel (1) voldoen nie;
(b) om, ten opsigte van protesoptrede wat aan subartikel (1) voldoen, 'n verklarende bevel beoog in subartikel (4) uit te reik na inagneming van-
(i) die aard en duur van die protesoptrede;
(ii) die stappe deur die geregistreerde vakbond of federasie van vakbonde gedoen om die nadeel wat deur die protesoptrede veroorsaak word, te minimaliseer; en
(iii) die gedrag van die deelnemers aan die protesoptrede.
(3) Iemand wat deelneem aan protesoptrede of aan enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van protesoptrede wat aan subartikel (1) voldoen, geniet die beskerming wat by artikel 67 verleen word.
(4) Ondanks die bepalings van subartikel (3), verbeur 'n werknemer die beskerming teen ontslag wat by daardie subartikel verleen word indien die werknemer-
(a) strydig met 'n bevel van die Arbeidshof, deelneem aan protesoptrede of enige optrede of gedrag gemik op of ter bevordering van protesoptrede; of
(b) andersins in minagting optree van 'n bevel van die Arbeidshof ingevolge hierdie artikel uitgevaardig.
HOOFSTUK V
WERKPLEKFORUMS (aa 78-94)
[w66j1995a78]78 Woordomskrywing vir hierdie Hoofstuk
In hierdie Hoofstuk beteken-
(a) "werknemer" enige persoon wat in 'n werkplek in diens is, behalwe 'n senior bestuurswerknemer aan wie se dienskontrak of status die gesag ontleen word om binne die werkplek enige van die volgende te doen-
(i) ......
[Sub-par. (i) geskrap by a. 23 van Wet 42 van 1996.]
(ii) om die werkgewer in die omgang met die werkplekforum te verteenwoordig;
(iii) om namens die werkgewer beleid te bepaal en besluite te neem wat met verteenwoordiging van werknemers in die werkplek in botsing mag wees; en
(b) "verteenwoordigende vakbond" 'n geregistreerde vakbond, of twee of meer geregistreerde vakbonde wat gesamentlik optree, wat as lede die meerderheid het van die werknemers wat by 'n werkgewer in 'n werkplek in diens is.
[w66j1995a79]79 Algemene werksaamhede van werkplekforum
'n Werkplekforum ingevolge hierdie Hoofstuk ingestel-
(a) moet daarna streef om die belange van al die werknemers in die werkplek te bevorder, ongeag of hulle lede van 'n vakbond is, al dan nie;
(b) moet daarna streef om doeltreffendheid in die werkplek te verbeter;
(c) is daarop geregtig dat die werkgewer met hom oorleg pleeg ten einde eenstemmigheid oor die aangeleenthede bedoel in artikel 84 te bereik; en
(d) is geregtig om deel te neem aan gesamentlike besluitneming oor die aangeleenthede in artikel 86 bedoel.
[w66j1995a80]80 Instelling van werkplekforum
(1) 'n Werkplekforum kan ingestel word in enige werkplek waar 'n werkgewer 100 of meer werknemers in diens het.
(2) Enige verteenwoordigende vakbond kan op die voorgeskrewe wyse by die Kommissie om die instelling van 'n werkplekforum aansoek doen.
(3) Die aansoeker moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die aansoek aan die werkgewer beteken is.
(4) Die Kommissie kan bykomende inligting ter stawing van die aansoek vereis.
(5) Die Kommissie moet-
(a) die aansoek en enige bykomende inligting oorweeg wat deur die aansoeker verskaf is; en
(b) oorweeg of, in die werkplek ten opsigte waarvan aansoek gedoen word-
(i) die werkgewer 100 of meer werknemers in diens het;
(ii) die aansoeker 'n verteenwoordigende vakbond is; en
(iii) daar nie reeds 'n funksionerende werkplekforum is wat ingevolge hierdie Hoofstuk ingestel is nie.
(6) Indien oortuig dat daar aan die vereistes van subartikel (5) voldoen is, moet die Kommissie 'n kommissaris aanstel om die partye te help om 'n werkplekforum by wyse van 'n kollektiewe ooreenkoms in te stel, of, indien nie daarin geslaag word nie, om 'n werkplekforum ingevolge hierdie Hoofstuk in te stel.
(7) Die kommissaris moet 'n vergadering belê met die aansoeker, die werkgewer en enige geregistreerde vakbond wat lede in die werkplek in diens het, ten einde die sluit van 'n kollektiewe ooreenkoms tussen daardie partye, of dan minstens tussen die aansoeker en die werkgewer, aan te help.
(8) Indien 'n kollektiewe ooreenkoms gesluit word, is die bepalings van hierdie Hoofstuk nie van toepassing nie.
[Sub-a. (8) gewysig by a. 24 van Wet 42 van 1996.]
(9) Indien 'n kollektiewe ooreenkoms nie gesluit word nie, moet die kommissaris met die partye bedoel in subartikel (7) byeenkom ten einde 'n ooreenkoms tussen hulle, of dan minstens tussen die aansoeker en die werkgewer, aan te help oor die bepalings van 'n konstitusie vir 'n werkplekforum ooreenkomstig hierdie Hoofstuk en met inagneming van die riglyne in Bylae 2.
(10) Indien daar nie ooreenkoms oor enige van die bepalings van 'n konstitusie bereik word nie, moet die kommissaris 'n werkplekforum stig en die bepalings van die konstitusie ooreenkomstig hierdie Hoofstuk en met inagneming van die riglyne in Bylae 2, bepaal.
(11) Nadat die werkplekforum ingestel is, moet die kommissaris 'n datum vasstel vir die verkiesing van die eerste lede van die werkplekforum en 'n kiesbeampte aanstel om die verkiesing te hou.
(12) Die bepalings van hierdie artikel is nie op die staatsdiens van toepassing nie. Die instelling van werkplekforums in die staatsdiens word gereël in 'n bylae wat deur die Minister vir die Staatsdiens en Administrasie ingevolge artikel 207 (4) afgekondig word.
[w66j1995a81]81 Vakbond-gefundeerde werkplekforum
(1) Indien 'n verteenwoordigende vakbond deur 'n werkgewer ingevolge 'n kollektiewe ooreenkoms erken word vir doeleindes van kollektiewe bedinging ten opsigte van alle werknemers in 'n werkplek, kan daardie vakbond op die voorgeskrewe wyse by die Kommissie om die stigting van 'n werkplekforum aansoek doen.
(2) Die aansoeker kan die lede van die werkplekforum uit die geledere van sy verkose verteenwoordigers in die werkplek kies.
(3) Indien die aansoeker hierdie keuse uitoefen, is die bepalings van hierdie Hoofstuk van toepassing, behalwe artikel 80 (11) en artikel 82 (1) (b) tot (m).
(4) Die konstitusie van die aansoeker reël die benoeming, verkiesing en ampsontheffing van verkose verteenwoordigers van die aansoeker in die werkplek.
(5) 'n Werkplekforum ingevolge hierdie artikel saamgestel, word ontbind indien-
(a) die kollektiewe ooreenkoms bedoel in subartikel (1), beëindig word;
(b) die aansoeker nie meer 'n verteenwoordigende vakbond is nie.
(6) Die bepalings van hierdie artikel is nie op die staatsdiens van toepassing nie.
[w66j1995a82]82 Vereistes vir konstitusie van werkplekforum
(1) Die konstitusie van elke werkplekforum moet-
(a) 'n formule vasstel vir die bepaling van die getal setels in die werkplekforum;
(b) 'n formule vasstel vir die verspreiding van setels in die werkplekforum sodat dit die beroepstruktuur van die werkplek weerspieël;
(c) voorsiening maak vir die regstreekse verkiesing van lede van die werkplekforum deur die werknemers in die werkplek;
(d) voorsiening maak vir die aanstelling van 'n werknemer as 'n kiesbeampte om verkiesings te hou, en moet daardie beampte se werksaamhede en bevoegdhede omskryf;
(e) bepaal dat 'n verkiesing van lede van die werkplekforum nie later nie as 24 maande na elke voorafgaande verkiesing gehou word;
(f) bepaal dat indien 'n ander vakbond verteenwoordigend word, hy te eniger tyd binne 21 maande na die voorafgaande verkiesing op 'n nuwe verkiesing kan aandring;
(g) voorsiening maak vir die prosedure en wyse waarop verkiesings en stemmings per stembrief gehou moet word;
(h) bepaal dat enige werknemer, wat insluit 'n voormalige of dienende lid van die werkplekforum, as kandidaat vir verkiesing as 'n lid van die werkplekforum benoem kan word-
(i) deur 'n geregistreerde vakbond met lede wat in die werkplek in diens is; of
(ii) by wyse van 'n petisie onderteken deur minstens 20 persent van die werknemers in die werkplek of 100 werknemers, watter getal werknemers ook al die kleinste is;
(i) bepaal dat in enige stemming per stembrief elke werknemer daarop geregtig is-
(i) om by wyse van 'n geslote stembriefie in die geheim te stem; en
(ii) om gedurende werkure by die werkgewer se perseel te stem;
(j) bepaal dat in 'n verkiesing vir lede van die werkplekforum elke werknemer daarop geregtig is, tensy die konstitusie anders bepaal-
(i) om die getal stemme uit te bring wat gelyk is aan die getal lede wat verkies moet word; en
(ii) om een of meer van daardie stemme ten gunste van enige kandidaat uit te bring;
(k) die ampstermyne van lede van die werkplekforum en die omstandighede waarin 'n lid die amp moet ontruim, vasstel;
(l) die omstandighede waarin en wyse waarop lede van die werkplekforum van die amp onthef kan word, vasstel, wat insluit die reg van die verteenwoordigende vakbond wat 'n lid vir verkiesing benoem het, om daardie lid te eniger tyd te onthef;
(m) die wyse bepaal waarop vakatures in die werkplekforum gevul kan word, met inbegrip van die reëls vir die hou van tussenverkiesings;
(n) die omstandighede waarin en wyse waarop die vergaderings bedoel in artikel 83 gehou moet word, vasstel;
(o) bepaal dat die werkgewer die kiesbeampte redelike tyd gedurende werkure met betaling vry moet gee vir die voorbereiding vir en hou van verkiesings;
(p) bepaal dat die werkgewer elke lid van die werkplekforum redelike tyd gedurende werkure met betaling vry moet gee ten einde die werksaamhede van 'n lid van die werkplekforum te verrig en om opleiding wat vir die verrigting van daardie werksaamhede ter sake is, te ontvang;
(q) van die werkgewer vereis om enige stappe te doen wat redelikerwys nodig is om die kiesbeampte met die hou van verkiesings by te staan;
(r) van die werkgewer vereis om geriewe te verskaf ten einde die werkplekforum in staat te stel om sy werksaamhede te verrig;
(s) voorsiening maak vir die aanwysing van voltydse lede van die werkplekforum waar daar meer as 1 000 werknemers in 'n werkplek is;
[Par. (s) vervang by a. 25 (a) van Wet 42 van 1996.]
(t) bepaal dat die werkplekforum enige kundige kan uitnooi om vergaderings daarvan by te woon, wat insluit vergaderings met die werkgewer of die werknemers, en dat 'n kundige geregtig is op enige inligting waarop die werkplekforum geregtig is en om enige dokument na te gaan en te kopieer wat die lede van die werkplekforum geregtig is om na te gaan en te kopieer;
[Par. (t) vervang by a. 25 (b) van Wet 42 van 1996.]
(u) bepaal dat ampsdraers of beamptes van die verteenwoordigende vakbond vergaderings van die werkplekforum kan bywoon, wat insluit vergaderings met die werkgewer of die werknemers;
(v) bepaal dat die verteenwoordigende vakbond en die werkgewer die konstitusie van die werkplekforum deur ooreenkoms kan verander; en
(w) die wyse waarop besluite geneem word, vasstel.
[Par. (w) bygevoeg by a. 25 (e) van Wet 42 van 1996.]
(2) Die konstitusie van 'n werkplekforum kan-
(a) 'n prosedure vasstel wat voorsiening maak vir die versoening en arbitrasie van voorstelle ten opsigte waarvan die werkgewer en die werkplekforum nie eenstemmigheid bereik nie;
(b) 'n koördinerende werkplekforum instel om enige van die algemene werksaamhede van 'n werkplekforum te verrig, asook een of meer ondergeskikte werkplekforums om enige bepaalde werksaamhede van 'n werkplekforum te verrig; en
(c) bepalings insluit wat van artikels 83 tot 92 afwyk.
(3) Die konstitusie van 'n werkplekforum bind die werkgewer.
(4) Die Minister vir die Staatsdiens en Administrasie kan die vereistes wat ingevolge hierdie artikel vir 'n konstitusie geld, by wyse van 'n bylae wat ingevolge artikel 207 (4) afgekondig word, wysig vir werkplekforums in die staatsdiens.
[w66j1995a83]83 Vergaderings van werkplekforum
(1) Daar moet gereeld vergaderings van die werkplekforum gehou word.
(2) Daar moet gereelde vergaderings tussen die werkplekforum en die werkgewer gehou word, waarby die werkgewer-
(a) 'n verslag oor die werkgewer se finansiële en indiensnemingsituasie, die prestasies sedert die laaste verslag en die verwagte prestasie oor die kort- en langtermyn moet voorhou; en
(b) met die werkplekforum moet oorleg pleeg oor enige aangeleentheid voortspruitend uit die verslag wat werknemers in die werkplek kan raak.
(3) (a) Daar moet met gereelde en gepaste tussenposes vergaderings gehou word tussen lede van die werkplekforum en die werknemers wat in die werkplek in diens is. By die vergaderings met werknemers moet die werkplekforum verslag doen oor-
(i) sy bedrywighede in die algemeen;
(ii) aangeleenthede ten opsigte waarvan daar met hom deur die werkgewer oorleg gepleeg is; en
(iii) aangeleenthede ten opsigte waarvan hy aan gesamentlike besluitneming met die werkgewer deelgeneem het.
(b) Die werkgewer moet elke kalenderjaar by een van die vergaderings met die werknemers, 'n jaarverslag van die werkgewer se finansiële en indiensnemingsituasie, algemene prestasie en toekomsvooruitsigte en -planne voorhou.
(c) Die vergaderings van werknemers moet gedurende werkure en sonder verlies aan betaling van werknemerskant, gehou word op 'n tyd en plek waarop deur die werkplekforum en die werkgewer ooreengekom word.
[w66j1995a84]84 Besondere aangeleenthede waaroor oorleg gepleeg moet word
(1) Tensy die aangeleenthede vir oorlegpleging deur 'n kollektiewe ooreenkoms met die verteenwoordigende vakbond gereël word, is 'n werkplekforum daarop geregtig om deur die werkgewer geraadpleeg te word oor voorstelle betreffende enige van die volgende aangeleenthede-
(a) herstrukturering van die werkplek, wat insluit die bekendstelling van nuwe tegnologie en nuwe werkmetodes;
(b) veranderinge in die organisasie van werk;
(c) gedeeltelike of algehele aanlegsluiting;
(d) samesmeltings en oordragte van eiendomsreg, in soverre dit die werknemers raak;
(e) die ontslag van werknemers weens redes gegrond op bedryfsvereistes;
(f) vrystellings van enige kollektiewe ooreenkoms of enige wetsmaatreël;
(g) werkgradering;
(h) maatstawwe vir merieteverhogings of die betaling van diskresionêre bonusse;
(i) onderwys en opleiding;
(j) produkontwikkelingsplanne; en
(k) uitvoerbevordering.
(2) 'n Bedingingsraad kan aan 'n werkplekforum die reg verleen om geraadpleeg te word oor bykomende aangeleenthede in werkplekke wat binne die geregistreerde bestek van die bedingingsraad val.
(3) 'n Verteenwoordigende vakbond en 'n werkgewer kan 'n kollektiewe ooreenkoms sluit waarby die reg om oor bykomende aangeleenthede in daardie werkplek geraadpleeg te word, aan die werkplekforum verleen word.
(4) Enige ander wet kan aan 'n werkplekforum die reg verleen om oor bykomende aangeleenthede geraadpleeg te word.
(5) Behoudens enige toepaslike beroepsgesondheids- en -veiligheidswetgewing, kan 'n verteenwoordigende vakbond en werkgewer ooreenkom-
(a) dat die werkgewer met die werkplekforum oorleg moet pleeg met die oog op die inisiëring, ontwikkeling, bevordering, monitering en hersiening van maatreëls om gesondheid en veiligheid by die werkplek te verseker;
(b) dat 'n vergadering tussen die werkplekforum en die werkgewer 'n vergadering daarstel van 'n gesondheids- en veiligheidskomitee wat ingevolge daardie wetgewing in die werkplek ingestel moet word; en
(c) dat een of meer lede van die werkplekforum gesondheids- en veiligheidsverteenwoordigers vir die doeleindes van daardie wetgewing is.
(6) Vir doeleindes van werkplekforums in die staatsdiens-
(a) is die kollektiewe ooreenkoms bedoel in subartikel (1) 'n kollektiewe ooreenkoms wat in 'n bedingingsraad gesluit is;
(b) kan 'n bedingingsraad ten opsigte van werkplekke wat binne sy geregistreerde bestek val, enige aangeleentheid afhaal van die lys aangeleenthede bedoel in subartikel (1); en
(c) is subartikel (3) nie van toepassing nie.
[w66j1995a85]85 Oorlegpleging
(1) Alvorens 'n werkgewer 'n voorstel met betrekking tot 'n aangeleentheid bedoel in artikel 84 (1) ten uitvoer mag bring, moet die werkgewer met die werkplekforum oorleg pleeg en poog om eenstemmigheid met hom te bereik.
(2) Die werkgewer moet gedurende die oorlegpleging die werkplekforum 'n geleentheid bied om vertoë te rig en om met alternatiewe voorstelle vorendag te kom.
(3) Die werkgewer moet die vertoë of alternatiewe voorstelle wat deur die werkplekforum gerig en gedoen is, oorweeg en daarop reageer, en indien die werkgewer nie daarmee eens is nie, moet die werkgewer die redes daarvoor verstrek.
(4) Indien die werkgewer en die werkplekforum nie eenstemmigheid bereik nie, moet die werkgewer enige ooreengekome prosedure in werking stel om verskille uit die weg te ruim, alvorens die werkgewer se voorstel ten uitvoer gebring word.
[w66j1995a86]86 Gesamentlike besluitneming
(1) Tensy die aangeleenthede vir gesamentlike besluitneming by wyse van 'n kollektiewe ooreenkoms met die verteenwoordigende vakbond gereël word, moet 'n werkgewer met die werkplekforum oorleg pleeg en eenstemmigheid bereik voordat uitvoering gegee word aan enige voorstel oor-
(a) dissiplinêre kodes en prosedures;
(b) reëls met betrekking tot die behoorlike regulering van die werkplek in soverre dit van toepassing is op optrede of gedrag wat nie met die werkprestasie van werknemers in die werkplek verband hou nie;
(c) maatreëls wat daarvoor ontwerp is om persone wat deur onbillike diskriminasie benadeel is, te beskerm en te laat vooruitgaan; en
(d) veranderings aan die reëls wat maatskaplike voordeleskemas reguleer, deur die werkgewer of deur die werkgewer-aangestelde verteenwoordigers op trusts of in die rade van skemas deur die werkgewer beheer.
(2) 'n Verteenwoordigende vakbond en 'n werkgewer kan 'n kollektiewe ooreenkoms sluit-
(a) wat aan die werkplekforum die reg op gesamentlike besluitneming ten opsigte van bykomende aangeleenthede in die werkplek, verleen;
(b) wat enige aangeleentheid bedoel in subartikel (1) (a) tot (d) afhaal van die lys aangeleenthede wat gesamentlike besluitneming verg.
(3) Enige ander wet kan aan 'n werkplekforum die reg verleen om deel te neem aan gesamentlike besluitneming oor bykomende aangeleenthede.
(4) Indien die werkgewer nie eenstemmigheid met die werkplekforum bereik nie, kan die werkgewer-
(a) die geskil na arbitrasie ingevolge 'n ooreengekome prosedure verwys; of
(b) indien daar nie 'n ooreengekome prosedure is nie, die geskil na die Kommissie verwys.
(5) Die werkgewer moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan die voorsitter van die werkplekforum beteken is.
(6) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(7) Indien die geskil onbesleg bly, kan die werkgewer versoek dat die geskil deur arbitrasie* besleg word.
(8) (a) 'n Arbitrasietoekenning oor 'n voorstel bedoel in subartikel (1) (b), tree in werking 30 dae na die datum van die toekenning.
(b) 'n Verteenwoordiger op 'n trust of in 'n raad kan by die Arbeidshof aansoek doen om 'n bevel dat die uitvoering van die toekenning 'n verbreking van 'n vertrouensplig aan die kant van die verteenwoordiger daarstel.
(c) Ondanks paragraaf (a), tree die toekenning nie in werking hangende die Arbeidshof se beslissing van 'n aansoek wat ingevolge paragraaf (a) gedoen is nie.
(9) Vir doeleindes van werkplekforums in die staatsdiens, is 'n kollektiewe ooreenkoms bedoel in subartikels (1) en (2) 'n kollektiewe ooreenkoms wat in 'n bedingingsraad gesluit is.
[w66j1995a87]87 Hersiening op versoek van nuutingestelde werkplekforum
(1) Na die instelling van 'n werkplekforum kan die werkplekforum 'n vergadering met die werkgewer aanvra met die oog op die hersiening van-
(a) die maatstawwe vir merieteverhogings of betaling van diskresionêre bonusse;
(b) dissiplinêre kodes en prosedures; en
(c) reëls met betrekking tot die behoorlike regulering van die werkplek in soverre dit van toepassing is op gedrag wat nie met die werkprestasie van werknemers in die werkplek verband hou nie.
(2) Die werkgewer se maatstawwe, dissiplinêre kodes en prosedures, en reëls bedoel in subartikel (1), as daar is, moet skriftelik aan die werkplekforum vir oorweging voorgelê word.
(3) Hersiening van die maatstawwe moet ooreenkomstig die bepalings van artikel 85 geskied.
(4) Hersiening van die dissiplinêre kodes en prosedures, en reëls, moet ooreenkomstig die bepalings van artikel 86 (2) tot (7) geskied, behalwe dat, by die toepassing van artikel 86 (4), óf die werkgewer óf die werkplekforum 'n geskil tussen hulle na arbitrasie of na die Kommissie kan verwys.
[Sub-a. (4) vervang by a. 26 van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a88]88 Aangeleenthede rakende meer as een werkplekforum in werkgewer se bedryf
(1) Indien die werkgewer meer as een werkplek in bedryf het en daar afsonderlike werkplekforums by twee of meer van daardie werkplekke ingestel is, en 'n aangeleentheid na arbitrasie verwys is ingevolge artikel 86 (4) (a) of (b) of deur 'n werkplekforum ingevolge artikel 87 (4), kan die werkgewer skriftelik kennis gee aan die voorsitters van al die werkplekforums dat geen ander werkplekforum 'n aangeleentheid mag verwys wat wesenlik dieselfde is as die aangeleentheid wat na arbitrasie verwys is nie.
[Sub-a. (1) vervang by a. 27 van Wet 42 van 1996.]
(2) Wanneer die werkgewer kennis ingevolge subartikel (1) gee-
(a) is elke werkplekforum daarop geregtig om vertoë te rig en deel te neem aan die arbitrasieverrigtinge; en
(b) bind die arbitrasietoekenning die werkgewer en die werknemers in elke werkplek.
[w66j1995a89]89 Openbaarmaking van inligting
(1) 'n Werkgewer moet alle tersaaklike inligting aan die werkplekforum openbaar maak wat die werkplekforum in staat sal stel om doeltreffend mee te doen aan oorlegpleging en gesamentlike besluitneming.
(2) 'n Werkgewer hoef nie inligting openbaar te maak-
(a) wat regtens gepriviligeerd is nie;
(b) wat die werkgewer nie kan openbaar maak sonder om 'n verbod wat die werkgewer by 'n wet of hofbevel opgelê word, te oortree nie;
(c) wat vertroulik is en wat, indien dit openbaar gemaak sou word, 'n werknemer of die werkgewer aansienlike nadeel kan berokken nie; of
(d) wat private persoonlike inligting in verband met 'n werknemer is nie, tensy daardie werknemer instem dat daardie inligting openbaar gemaak word.
(2A) Die werkgewer moet die werkplekforum skriftelik in kennis stel indien van oordeel dat enige inligting ingevolge subartikel (1) geopenbaar, vertroulik is.
[Sub-a. (2A) ingevoeg by a. 28 van Wet 42 van 1996.]
(3) Indien daar 'n geskil oor die openbaarmaking van inligting bestaan, kan enige party by die geskil dit skriftelik na die Kommissie verwys.
(4) Die party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(5) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(6) Indien die geskil onbesleg bly, kan enige party by die geskil versoek dat die geskil deur arbitrasie besleg word.
(7) By enige geskil oor die openbaarmaking van inligting beoog in subartikel (3), moet die kommissaris eers beslis of die inligting ter sake is, al dan nie.
(8) Indien die kommissaris beslis dat die inligting ter sake is, en indien dit inligting is wat in subartikel (2) (c) of (d) beoog word, moet die kommissaris die nadeel wat die openbaarmaking waarskynlik vir 'n werknemer of werkgewer sal berokken, opweeg teenoor die nadeel wat versuim om die inligting openbaar te maak, waarskynlik sal berokken aan die vermoë van die werkplekforum om doeltreffend aan oorlegpleging en gesamentlike besluitneming mee te doen.
(9) Indien die kommissaris beslis dat die nadeelsewewig in die guns van die openbaarmaking van die inligting is, kan die kommissaris die openbaarmaking van die inligting gelas op voorwaardes wat daarop gerig is om die nadeel wat waarskynlik vir die werknemer of werkgewer berokken sal word, te beperk.
(10) By die doen van 'n lasgewing ingevolge subartikel (9) moet die kommissaris enige skending van vertroulikheid ten opsigte van inligting wat ingevolge hierdie artikel by daardie werkplek openbaar gemaak is, in ag neem en kan, vir 'n tydperk in die arbitrasietoekenning vermeld, weier om die openbaarmaking te gelas van die inligting of enige ander vertroulike inligting wat andersins openbaar gemaak sou kon word.
[w66j1995a90]90 Insae in en afskrifte van dokumente
(1) Enige gedokumenteerde inligting wat ingevolge artikel 89 deur die werkgewer bekend gemaak moet word, moet op versoek aan die lede van die werkplekforum vir insae beskikbaar gestel word.
(2) Die werkgewer moet afskrifte van die dokumentasie op versoek aan die lede van die werkplekforum verskaf.
[w66j1995a91]91 Skending van vertroulikheid
By enige geskil oor 'n beweerde skending van vertroulikheid kan die kommissaris gelas dat die reg op die openbaarmaking van inligting in daardie werkplek ingetrek word vir 'n tydperk in die arbitrasietoekenning vermeld.
[w66j1995a92]92 Voltydse lede van werkplekforum
(1) In 'n werkplek waar 1 000 of meer werknemers in diens is, kan die lede van die werkplekforum uit eie geledere een voltydse lid aanwys.
(2) (a) Die werkgewer moet 'n voltydse lid van die werkplekforum dieselfde besoldiging betaal wat die lid sou verdien het in die pos wat die lid onmiddellik voor aanwysing as voltydse lid beklee het.
(b) Wanneer 'n persoon ophou om 'n voltydse lid van 'n werkplekforum te wees, moet die werkgewer daardie persoon herstel in die posisie wat die persoon onmiddellik voor verkiesing beklee het of daardie persoon in enige hoër pos aanstel waartoe daardie persoon sou gevorder het indien dit nie vir die verkiesing was nie.
[w66j1995a93]93 Ontbinding van werkplekforum
(1) 'n Verteenwoordigende vakbond in 'n werkplek kan 'n stemming per stembrief versoek ten einde 'n werkplekforum te ontbind.
(2) Wanneer 'n stemming per stembrief ten einde 'n werkplekforum te ontbind, versoek is, moet 'n kiesbeampte ingevolge die konstitusie van die werkplekforum aangestel word.
(3) Binne 30 dae na die versoek om 'n stemming per stembrief ten einde die werkplekforum te ontbind, moet die kiesbeampte die stemming per stembrief voorberei en hou.
(4) Indien meer as 50 persent van die werknemers wat gestem het in die stemming per stembrief, die ontbinding van die werkplekforum steun, word die werkplekforum ontbind.
[w66j1995a94]94 Geskille oor werkplekforums
(1) Tensy 'n kollektiewe ooreenkoms of hierdie Hoofstuk anders bepaal, kan 'n party by 'n geskil oor die interpretasie of toepassing van hierdie Hoofstuk daardie geskil skriftelik na die Kommissie verwys, indien daardie party-
(a) een of meer werknemers is wat in die werkplek in diens is;
(aA) 'n werkplekforum;
[Par. (aA) ingevoeg by a. 29 van Wet 42 van 1996.]
(b) 'n geregistreerde vakbond is met lede wat in die werkplek in diens is;
(c) die verteenwoordigende vakbond is; of
(d) die werkgewer is.
(2) Die party wat 'n geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
(3) Die Kommissie moet poog om die geskil deur versoening te besleg.
(4) Indien die geskil onbesleg bly, kan 'n party by die geskil versoek dat die geskil deur arbitrasie besleg word.
HOOFSTUK VI
VAKBONDE EN WERKGEWERSORGANISASIES (aa 95-111)
DEEL A-REGISTRASIE EN REGULERING VAN VAKBONDE EN WERKGEWERSORGANISASIES (aa 95-106)
[w66j1995a95]95 Vereistes vir registrasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
(1) Enige vakbond kan by die registrateur om registrasie aansoek doen indien-
(a) hy 'n naam aanvaar het wat aan die vereistes van subartikel (4) voldoen;
(b) hy 'n konstitusie aanvaar het wat aan die vereistes van subartikels (5) en (6) voldoen;
(c) hy 'n adres in die Republiek het; en
(d) hy onafhanklik is.
(2) 'n Vakbond is onafhanklik indien-
(a) hy nie onder die regstreekse of onregstreekse beheer van enige werkgewer of werkgewersorganisasie is nie; en
(b) hy vry is van enige inmenging of beïnvloeding van enige aard wat uitgaan vanaf 'n werkgewer of werkgewersorganisasie.
(3) Enige werkgewersorganisasie kan by die registrateur om registrasie aansoek doen indien-
(a) hy 'n naam aanvaar het wat aan die vereistes van subartikel (4) voldoen;
(b) hy 'n konstitusie aanvaar het wat aan die vereistes van subartikels (5) en (6) voldoen; en
(c) hy 'n adres in die Republiek het.
(4) 'n Vakbond of werkgewersorganisasie wat voornemens is om te registreer, mag nie 'n naam of 'n verkorte vorm van 'n naam hê wat so nou met die naam of verkorte vorm van die naam van 'n ander vakbond of werkgewersorganisasie ooreenkom dat dit waarskynlik tot misleiding of verwarring aanleiding sal gee nie.
(5) Die konstitusie van 'n vakbond of werkgewersorganisasie wat voornemens is om te registreer, moet-
(a) verklaar dat die vakbond of werkgewersorganisasies 'n vereniging sonder winsoogmerk is;
(b) vereistes vir, en toelating tot, lidmaatskap voorskryf;
(c) die omstandighede vasstel waaronder 'n lid nie meer op die voordele van lidmaatskap geregtig is nie;
(d) voorsiening maak vir die beëindiging van lidmaatskap;
(e) voorsiening maak vir appèlle teen verlies van die voordele van lidmaatskap of teen beëindiging van lidmaatskap, 'n prosedure vir daardie appèlle voorskryf en die liggaam bepaal waarna daardie appèlle aangeteken kan word;
(f) voorsiening maak vir lidmaatskapgelde en die metode waarvolgens lidmaatskapgelde en ander betalings deur lede, bepaal word;
(g) reëls voorskryf vir die belê en hou van vergaderings van lede en vergaderings van verteenwoordigers van lede, met inbegrip van die kworum wat vereis word vir, en die notule wat gehou moet word van, daardie vergaderings;
(h) die wyse vasstel waarvolgens besluite geneem moet word;
(i) die amp van sekretaris instel en die werksaamhede verbonde aan daardie amp omskryf;
(j) voorsiening maak vir ander ampsdraers, beamptes en, in die geval van 'n vakbond, vakbondverteenwoordigers, en hulle onderskeie werksaamhede omskryf;
(k) 'n prosedure voorskryf vir die benoeming of verkiesing van ampsdraers en, in die geval van 'n vakbond, vakbondverteenwoordigers;
(l) 'n prosedure voorskryf vir die aanstelling, of benoeming en verkiesing, van beamptes;
(m) die omstandighede vasstel waaronder en wyse waarop ampsdraers, beamptes en, in die geval van 'n vakbond, vakbondverteenwoordigers, van die amp onthef kan word;
(n) voorsiening maak vir appèlle teen die ampsontheffing van ampsdraers, beamptes en, in die geval van 'n vakbond, vakbondverteenwoordigers, 'n prosedure vir daardie appèlle voorskryf, en die liggaam bepaal, na wie daardie appèlle aangeteken kan word;
(o) die omstandighede vasstel waaronder en wyse waarop 'n stemming per stembrief gehou moet word;
(p) voorsiening maak dat die vakbond of werkgewersorganisasie, alvorens 'n staking of uitsluiting uitgeroep word, 'n stemming per stembrief moet hou onder dié van sy lede ten opsigte van wie hy voornemens is om die staking of uitsluiting uit te roep;
(q) voorsiening maak dat lede van die vakbond of werkgewersorganisasie nie gedissiplineer kan word of dat hulle lidmaatskap nie beëindig kan word weens versuim of weiering om aan 'n staking of uitsluiting deel te neem nie, indien-
(i) geen stemming per stembrief oor die staking of uitsluiting gehou is nie; of
(ii) 'n stemming per stembrief wel gehou is maar die meerderheid van die lede wat gestem het, nie ten gunste van die staking of uitsluiting gestem het nie;
(r) voorsiening maak vir die deponering en belegging van sy geld;
(s) die doeleindes vasstel waarvoor sy geld aangewend mag word;
(t) voorsiening maak vir die verkryging van en beheer oor eiendom;
(u) 'n datum vir die einde van sy boekjaar bepaal;
(v) 'n prosedure vir die verandering van sy konstitusie voorskryf; en
(w) 'n prosedure voorskryf waarvolgens hy by resolusie kan besluit om gelikwideer te word.
(6) Die konstitusie van 'n vakbond of werkgewersorganisasie wat voornemens is om hom te laat registreer, mag nie enige bepaling bevat wat regstreeks of onregstreeks op grond van ras of geslag teen enige persoon diskrimineer nie.
[w66j1995a96]96 Registrasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
(1) Enige Vakbond of werkgewersorganisasie kan om registrasie aansoek doen deur die volgende aan die registrateur voor te lê-
(a) 'n voorgeskrewe vorm wat behoorlik voltooi is;
(b) 'n afskrif van sy konstitusie; en
(c) enige ander inligting wat vir die registrateur van nut mag wees om te bepaal of die vakbond of werkgewersorganisasie aan die vereistes vir registrasie voldoen, al dan nie.
(2) Die registrateur kan bykomende inligting ter stawing van die aansoek vereis.
(3) Die registrateur-
(a) moet die aansoek en enige bykomende inligting wat deur die aansoeker verskaf is, oorweeg; en
(b) moet, indien oortuig dat die aansoeker aan die vereistes vir registrasie voldoen, die aansoeker registreer deur die aansoeker se naam in die register van vakbonde of die register van werkgewersorganisasies in te skryf.
(4) Indien die registrateur nie oortuig is dat die aansoeker aan die vereistes vir registrasie voldoen nie, moet die registrateur-
(a) 'n skriftelike kennisgewing van die besluit en van die redes vir daardie besluit aan die aansoeker stuur; en
(b) in daardie kennisgewing meld dat die aansoeker 30 dae vanaf datum van die kennisgewing het om aan daardie vereistes te voldoen.
(5) Indien die aansoeker binne daardie 30-dae tydperk aan die vereistes vir registrasie voldoen, moet die registrateur die aansoeker registreer deur die aansoeker se naam in die toepaslike register in te skryf.
(6) Indien 'n aansoeker binne daardie 30-dae tydperk gepoog het om aan die vereistes vir registrasie te voldoen, maar die registrateur tot die slotsom raak dat die aansoeker versuim het om daaraan te voldoen, moet die registrateur-
(a) weier om die aansoeker te registreer; en
(b) die aansoeker skriftelik van daardie besluit in kennis stel.
(7) Nadat die aansoeker geregistreer is, moet die registrateur-
(a) 'n registrasiesertifikaat op naam van die aansoeker uitreik; en
(b) die sertifikaat en 'n gewaarmerkte afskrif van die geregistreerde konstitusie aan die aansoeker stuur.
[w66j1995a97]97 Uitwerking van registrasie van vakbond of werkgewersorganisasie
(1) 'n Registrasiesertifikaat is voldoende bewys dat 'n geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie 'n regspersoon is.
(2) Die feit dat 'n persoon 'n lid is van 'n geregistreerde vakbond of 'n geregistreerde werkgewersorganisasie maak nie daardie persoon aanspreeklik vir enige van die verpligtinge of laste van die vakbond of werkgewersorganisasie nie.
(3) 'n Lid, ampsdraer of beampte van 'n geregistreerde vakbond of 'n geregistreerde werkgewersorganisasie of, in die geval van 'n vakbond, 'n vakbondverteenwoordiger, is nie persoonlik aanspreeklik vir enige verlies wat deur iemand gely word as gevolg van 'n handeling wat deur die lid, ampsdraer, beampte of vakbondverteenwoordiger by die uitoefening of verrigting van enige werksaamhede vir of namens die vakbond of werkgewersorganisasie ingevolge hierdie Wet, verrig of nagelaat is nie.
(4) Betekening van enige dokument gerig aan 'n geregistreerde vakbond of werkgewersorganisasie by die mees onlangse adres wat aan die registrateur verskaf is, is vir alle doeleindes betekening van daardie dokument aan daardie vakbond of werkgewersorganisasie.
[w66j1995a98]98 Rekeningkundige rekords en ouditering
(1) Elke geregistreerde vakbond en elke geregistreerde werkgewersorganisasie moet, volgens die maatstawwe en standaarde van algemeen aanvaarde rekeningkundige praktyk, beginsels en prosedures-
(a) rekeningboeke en rekords hou van sy inkomste, uitgawe, bates en laste; en
(b) binne ses maande na die einde van elke boekjaar, finansiële state opstel wat minstens die volgende insluit-
(i) 'n staat van inkomste en uitgawes vir die vorige boekjaar; en
(ii) 'n balansstaat wat sy bates, laste en finansiële posisie soos aan die einde van die vorige boekjaar aantoon.
(2) Elke geregistreerde vakbond en elke geregistreerde werkgewersorganisasie moet reël dat sy rekeningboeke en rekords en sy finansiële state jaarliks geouditeer word deur 'n ouditeur wat-
(a) die oudit moet uitvoer ooreenkomstig algemeen-aanvaarde ouditeringsmaatstawwe en -standaarde; en
(b) skriftelik aan die vakbond of werkgewersorganisasie verslag moet doen en in daardie verslag-
(i) 'n mening moet uitspreek oor die kwessie of die vakbond of werkgewersorganisasie daardie bepalings van sy konstitusie wat op finansiële aangeleenthede betrekking het, nagekom het al dan nie; en
(ii) indien die vakbond 'n party is by 'n agentskapwerkplekooreenkoms bedoel in artikel 25, of 'n geslotegeledere-ooreenkoms in artikel 26 bedoel, 'n mening uitspreek oor die kwessie of die vakbond die bepalings van daardie artikels nagekom het, al dan nie.
(3) Elke geregistreerde vakbond en elke geregistreerde werkgewersorganisasie moet-
(a) die finansiële state en die ouditeur se verslag aan sy lede vir insae beskikbaar stel; en
(b) daardie state en die ouditeur se verslag by 'n vergadering of vergaderings van sy lede of hulle verteenwoordigers voorlê, soos in sy konstitusie bepaal.
(4) Iedere geregistreerde vakbond en elke geregistreerde werkgewersorganisasie moet elk van sy rekeningboeke, stawende bewyse, rekords van ledegelde of heffings deur sy lede betaal, state van inkomste en uitgawes, balansstate en ouditeursverslae, in die oorspronklike of 'n gereproduseerde vorm, bewaar vir 'n tydperk van drie jaar vanaf die einde van die boekjaar waarop hulle betrekking het.
[w66j1995a99]99 Plig om rekords te hou
Benewens die rekords in artikel 98 vereis, moet elke geregistreerde vakbond en elke geregistreerde werkgewersorganisasie-
(a) 'n lys van sy lede hou;
(b) die notules van sy vergaderings, in die oorspronklike of 'n gereproduseerde vorm, bewaar vir 'n tydperk van drie jaar vanaf die einde van die boekjaar waarop hulle betrekking het, bewaar; en
(c) die stembriewe vir 'n tydperk van drie jaar vanaf die datum van elke stemming bewaar.
[w66j1995a100]100 Plig om inligting aan registrateur te verskaf
Elke geregistreerde vakbond en elke geregistreerde werkgewersorganisasie moet die registrateur-
(a) teen 31 Maart elke jaar, voorsien van 'n staat, deur die sekretaris gesertifiseer as synde in ooreenstemming met sy rekords, wat die getal lede aantoon soos op 31 Desember van die vorige jaar, en enige ander verwante besonderhede wat die registrateur mag verlang;
(b) binne 30 dae na ontvangs van sy ouditeur se verslag, voorsien van 'n gewaarmerkte afskrif van daardie verslag en van die finansiële state;
(c) binne 30 dae na ontvangs van 'n skriftelike versoek van die registrateur, voorsien van 'n verduideliking oor enigiets wat op die lidmaatskapstaat, die ouditeur se verslag of die finansiële state betrekking het;
(d) binne 30 dae na enige aanstelling of verkiesing van sy nasionale ampsdraers, voorsien van die name en werkadresse van daardie ampsdraers, selfs al het hul aanstelling of verkiesing nie enige veranderinge in die samestelling van sy ampsdraers tot gevolg gehad het nie; en
(e) 30 dae voordat sy nuwe adres vir die betekening van dokumente van krag word, voorsien van 'n kennisgewing van daardie adresverandering.
[w66j1995a101]101 Verandering van konstitusie of naam van geregistreerde vakbonde of werkgewersorganisasies
(1) 'n Geregistreerde vakbond of 'n geregistreerde werkgewersorganisasie kan by resolusie besluit om sy konstitusie te verander of te vervang.
(2) Die geregistreerde vakbond of die geregistreerde werkgewersorganisasie moet 'n afskrif van die resolusie en 'n sertifikaat onderteken deur sy sekretaris waarin verklaar word dat die resolusie aan sy konstitusie voldoen, aan die registrateur stuur.
(3) Die registrateur moet-
(a) die veranderde of nuwe konstitusie registreer indien dit aan die vereistes vir registrasie voldoen; en
(b) 'n afskrif van die resolusie wat deur die registrateur geëndosseer is ter sertifisering dat die wysiging of vervanging geregistreer is, aan die geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie stuur.
(4) Die veranderde of nuwe konstitusie is van krag vanaf die datum van die registrateur se sertifisering.
(5) 'n Geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie kan by resolusie besluit om sy naam te verander.
(6) Die geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie moet aan die registrateur 'n afskrif van die resolusie en die oorspronklike van sy geldende registrasiesertifikaat stuur.
(7) Indien die nuwe naam van die vakbond of werkgewersorganisasie aan die vereistes van artikel 95 (4)* voldoen, moet die registrateur-
(a) die nuwe naam in die toepaslike register aanteken en 'n registrasiesertifikaat op die nuwe naam van die vakbond of werkgewersorganisasie uitreik;
(b) die ou naam uit daardie register verwyder en die vroeëre registrasiesertifikaat intrek; en
(c) die nuwe sertifikaat aan die vakbond of werkgewersorganisasie stuur.
(8) Die nuwe naam is van krag vanaf die datum waarop die registrateur dit in die toepaslike register inskryf.
[w66j1995a102]102 Amalgamasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
(1) Enige geregistreerde-
(a) vakbond kan by resolusie besluit om met een of meer ander vakbonde te amalgameer, ongeag of daardie ander vakbonde geregistreer is, al dan nie; en
(b) werkgewersorganisasie kan by resolusie besluit om met een of meer ander werkgewersorganisasies te amalgameer, ongeag of daardie ander werkgewersorganisasies geregistreer is, al dan nie.
(2) Die amalgamerende vakbonde of amalgamerende werkgewersorganisasies kan by die registrateur aansoek doen om die registrasie van die geamalgameerde vakbond of geamalgameerde werkgewersorganisasie selfs al is enige van die amalgamerende vakbonde of amalgamerende werkgewersorganisasies self reeds geregistreer is, en die registrateur moet die aansoek as 'n aansoek ingevolge artikel 96 hanteer.
(3) Nadat die registrateur die geamalgameerde vakbond of geamalgameerde werkgewersorganisasie geregistreer het, moet die registrateur die registrasie van elk van die amalgamerende vakbonde of amalgamerende werkgewersorganisasies kanselleer deur hulle name uit die toepaslike register te verwyder.
(4) Die registrasie van 'n geamalgameerde vakbond of 'n geamalgameerde werkgewersorganisasie is van krag vanaf die datum waarop die registrateur sy naam in die toepaslike register inskryf.
(5) Wanneer die registrateur 'n geamalgameerde vakbond of geamalgameerde werkgewersorganisasie geregistreer het-
(a) gaan al die bates, regte, verpligtinge en laste van die amalgamerende vakbonde of die amalgamerende werkgewersorganisasies oor op en berus dit by die geamalgameerde vakbond of die geamalgameerde werkgewersorganisasie; en
(b) volg die geamalgameerde vakbond of geamalgameerde werkgewersorganisasie die amalgamerende vakbonde of die amalgamerende werkgewersorganisasies op ten opsigte van-
(i) enige reg wat die amalgamerende vakbonde of die amalgamerende werkgewersorganisasies geniet het;
(ii) enige fonds ingestel ingevolge hierdie Wet of enige ander wet;
(iii) enige arbitrasietoekenning of hofbevel;
(iv) enige kollektiewe ooreenkoms of ander ooreenkoms;
(v) lidmaatskap van enige raad; en
(vi) enige skriftelike magtiging deur 'n lid vir die periodieke aftrekking van heffings of ledegelde verskuldig aan die amalgamerende vakbonde of amalgamerende werkgewersorganisasies.
[w66j1995a103]103 Likwidasie van geregistreerde vakbonde of geregistreerde werkgewersorganisasies
(1) Die Arbeidshof kan gelas dat 'n geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie gelikwideer word indien-
(a) die vakbond of werkgewersorganisasie by resolusie besluit het om te likwideer en by die Hof aansoek gedoen het om 'n bevel wat uitvoering aan daardie resolusie gee; of
(b) die registrateur van arbeidsverhoudinge of enige lid van die vakbond of werkgewersorganisasie om die likwidasie daarvan by die Hof aansoek gedoen het en die Hof oortuig is dat die vakbond of die werkgewersorganisasie weens die een of ander rede wat nie reggestel kan word nie, nie voort kan gaan om te funksioneer nie.
(2) Indien daar enige persone is wat nie voor die Arbeidshof verteenwoordig is nie, wie se belange geraak kan word deur 'n bevel ingevolge subartikel (1), moet die Hof-
(a) daardie belange in ag neem alvorens besluit word of die bevel waarom aansoek gedoen is, verleen behoort te word, al dan nie; en
(b) indien die bevel waarom aansoek gedoen is, toegestaan word, bepalings by die bevel insluit wat oor elk van daardie belange beskik.
(3) By die toestaan van 'n bevel ingevolge subartikel (1), kan die Arbeidshof 'n geskikte persoon as likwidateur op gepaste voorwaardes aanstel.
(4) (a) Die griffier van die Arbeidshof moet die likwidateur se gelde bepaal.
(b) Die Arbeidshof kan die bepaling gedoen deur die griffier van die Arbeidshof, in kamers hersien.
(c) Likwidateursgelde wat betaalbaar is, is 'n voorkeurskuld, eerste in voorrang, teen die bates van die vakbond of werkgewersorganisasie.
(5) Indien daar, nadat aan al die verpligtinge van die geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie voldoen is, enige bates oorbly waaroor nie ooreenkomstig die konstitusie van daardie vakbond of werkgewersorganisasie beskik kan word nie, moet die likwidateur daardie bates te gelde maak en die opbrengs aan die Kommissie vir sy eie gebruik oorbetaal.
[w66j1995a104]104 Likwidasie van vakbonde of werkgewersorganisasies vanweë insolvensie
Iemand wat verlang dat 'n vakbond of werkgewersorganisasie gelikwideer word vanweë insolvensie, moet aan die Insolvensiewet, 1936 (Wet 24 van 1936), voldoen, en vir die doeleindes van hierdie artikel word enige verwysing na die hof in daardie Wet geïnterpreteer as 'n verwysing na die Arbeidshof.
[w66j1995a105]105 Intrekking van registrasie van vakbond wat nie meer onafhanklik is nie
(1) Enige geregistreerde vakbond kan by die Arbeidshof aansoek doen om 'n bevel waarby verklaar word dat 'n ander vakbond nie meer onafhanklik is nie.
(2) Indien die Arbeidshof oortuig is dat 'n vakbond nie onafhanklik is nie, moet die Hof 'n verklarende bevel te dien effekte maak.
[w66j1995a106]106 Intrekking van registrasie van vakbonde of werkgewersorganisasies
(1) Die griffier van die Arbeidshof moet die registrateur van arbeidsverhoudinge in kennis stel daarvan indien die Hof-
(a) ingevolge artikel 103 gelas het dat 'n geregistreerde vakbond of 'n geregistreerde werkgewersorganisasie gelikwideer word; of
(b) kragtens artikel 105 verklaar het dat 'n geregistreerde vakbond nie onafhanklik is nie.
(2) Wanneer die registrateur 'n kennisgewing van die Arbeidshof ingevolge subartikel (1) ontvang, moet die registrateur die registrasie van die vakbond of werkgewersorganisasie intrek deur die naam daarvan uit die toepaslike register te verwyder.
(3) Wanneer 'n vakbond of 'n werkgewersorganisasie se registrasie ingetrek word, kom die regte wat hy ten gevolge van registrasie geniet het, tot 'n einde.
DEEL B-REGULERING VAN FEDERASIES VAN VAKBONDE EN VAN WERKGEWERSORGANISASIES (a 107)
[w66j1995a107]107 Regulering van federasies van vakbonde of werkgewersorganisasies
(1) 'n Federasie van vakbonde wat dit as hoofoogmerk het om die belange van werknemers te bevorder, en 'n federasie van werkgewersorganisasies wat dit as 'n hoofoogmerk het om die belange van werkgewers te bevorder, moet die registrateur-
(a) binne drie maande na die stigting daarvan, en daarna teen 31 Maart elke jaar, voorsien van die name en adresse van sy lede en die getal persone wat elke lid in die federasie verteenwoordig;
(b) binne drie maande na die stigting daarvan, en daarna binne 30 dae na enige aanstelling of verkiesing van sy nasionale ampsdraers, voorsien van die name en werksadresse van daardie ampsdraers, selfs al het hul aanstelling of verkiesing nie enige veranderings in die samestelling van sy ampsdraers tot gevolg gehad nie;
(c) binne drie maande na die stigting daarvan, voorsien van 'n gewaarmerkte afskrif van sy konstitusie en 'n adres in die Republiek waar hy betekening sal aanvaar van enige dokument wat aan hom gerig is;
(d) binne 30 dae na enige verandering aan sy konstitusie of van die adres wat aan die registrateur verskaf is soos in paragraaf (c) vereis, voorsien van 'n kennisgewing van daardie verandering; en
(e) binne 14 dae nadat hy by resolusie besluit het om te likwideer, voorsien van 'n afskrif van daardie resolusie.
(2) Betekening van enige dokument gerig aan 'n federasie van vakbonde of 'n federasie van werkgewersorganisasies by die mees onlangse adres wat aan die registrateur verskaf is, is vir alle doeleindes betekening van daardie dokument aan daardie federasie.
(3) Die registrateur moet die naam van 'n federasie uit die toepaslike register verwyder indien die registrateur oortuig is dat dit gelikwideer of gesekwestreer is.
DEEL C-REGISTRATEUR VAN ARBEIDSVERHOUDINGE (aa 108-110)
[w66j1995a108]108 Aanstelling van registrateur van arbeidsverhoudinge
(1) Die Minister moet 'n beampte van die Departement van Arbeid as die registrateur van arbeidsverhoudinge aanwys om die werksaamhede te verrig wat by of ingevolge hierdie Wet aan die registrateur opgedra word.
(2) (a) Die Minister kan enige getal beamptes van die Departement as adjunk-registrateurs van arbeidsverhoudinge aanwys om die registrateur by te staan met die verrigting van die werksaamhede van registrateur ingevolge hierdie Wet.
(b) 'n Adjunkregistrateur kan enige van die werksaamhede van die registrateur verrig wat in die algemeen of in die besonder aan die adjunk gedelegeer is.
(3) Die adjunkregistrateur van arbeidsverhoudinge, of indien daar meer as een is, die mees senior van hulle, tree op as registrateur wanneer-
(a) die registrateur buite die Republiek is of van diens afwesig is, of om enige rede tydelik nie in staat is om die werksaamhede van registrateur te verrig nie; of
(b) die amp van registrateur vakant is.
[Datum van inwerkingtreding van a. 108: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a109]109 Werksaamhede van registrateur
(1) Die registrateur moet-
(a) 'n register van geregistreerde vakbonde hou;
(b) 'n register van geregistreerde werkgewersorganisasies hou;
(c) 'n register van federasies van vakbonde hou wat die name bevat van die federasies wie se konstitusies aan die registrateur voorgelê is;
(d) 'n register van federasies van werkgewersorganisasies hou wat die name bevat van die federasies wie se konstitusies aan die registrateur voorgelê is; en
(e) 'n register van rade.
(2) Binne 30 dae nadat 'n inskrywing in of skrapping uit 'n register gedoen is, moet die registrateur kennis van daardie inskrywing of skrapping in die Staatskoerant gee.
(3) Die registrateur kan, na aanvoering van gegronde redes, enige van die tydperke wat in hierdie Hoofstuk vasgestel word, verleng of die laat-voldoening daaraan kondoneer, behalwe die tydperk waarin 'n persoon appèl teen 'n beslissing van die registrateur mag aanteken.
(4) Die registrateur moet al die ander werksaamhede verrig wat by of ingevolge hierdie Wet aan die registrateur opgedra word.
[Datum van inwerkingtreding van a. 109: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a110]110 Toegang tot inligting
(1) Enigiemand kan in die registrateur se kantoor insae hê in enige van die volgende dokumente-
(a) die registers van geregistreerde vakbonde, geregistreerde werkgewersorganisasies, federasies van vakbonde en federasies van werkgewersorganisasies en van rade;
(b) die registrasiesertifikate en die geregistreerde konstitusies van geregistreerde vakbonde, geregistreerde werkgewersorganisasies en rade, en die konstitusies van federasies van vakbonde en federasies van werkgewersorganisasies;
(c) die ouditeur se verslag, in soverre daarin 'n mening uitgespreek word oor die aangeleenthede in artikel 98 (2) (b) (ii) bedoel.
(2) Die registrateur moet 'n gewaarmerkte afskrif van of uittreksel uit enige van die dokumente bedoel in subartikel (1) verskaf aan enige persoon wat die voorgeskrewe gelde betaal het.
(3) Enigiemand wat 'n lid, ampsdraer of beampte van 'n geregistreerde vakbond of 'n geregistreerde werkgewersorganisasie is, of wat 'n lid is van 'n party by 'n raad, is geregtig om insae te hê in enige dokument wat ter nakoming van hierdie Wet deur daardie persoon se geregistreerde vakbond, geregistreerde werkgewersorganisasie, of raad aan die registrateur verskaf is.
(4) Die registrateur moet 'n gewaarmerkte afskrif van of uittreksel uit enige dokument bedoel in subartikel (3), verskaf aan enigiemand wat ingevolge daardie subartikel 'n reg het om daardie dokument in te sien, en wat die voorgeskrewe geld betaal het.
(5) Die registrateur moet enige van die volgende inligting kosteloos aan enigiemand verskaf-
(a) die name en werkadresse van persone wat nasionale ampsdraers van 'n geregistreerde vakbond, geregistreerde werkgewersorganisasie, 'n federasie of raad is;
(b) die adres in die Republiek waar 'n geregistreerde vakbond, geregistreerde werkgewersorganisasie, federasie of raad betekening van enige dokument wat aan hom gerig is, sal aanvaar; en
(c) enige van die besonderhede oor 'n federasie van vakbonde of 'n federasie van werkgewersorganisasies in artikel 107 (1) (a), (c) en (e) bedoel.
DEEL D-APPÈLLE TEEN REGISTRATEUR SE BESLUIT (a 111)
[w66j1995a111]111 Appèlle teen registrateur se besluit
(1) Binne 30 dae na die skriftelike kennisgewing van 'n besluit van die registrateur kan enigiemand wat deur die besluit veronreg voel, skriftelik eis dat die registrateur redes vir die besluit skriftelik verstrek.
(2) Die registrateur moet binne 30 dae na ontvangs van 'n eis kragtens subartikel (1) aan die aansoeker skriftelike redes vir die besluit gee.
(3) Enigiemand wat veronreg voel deur 'n besluit van die registrateur, kan na die Arbeidshof teen daardie besluit appelleer binne 60 dae na-
(a) die datum van die registrateur se besluit; of
(b) indien skriftelike redes vir die besluit geëis word, die datum van daardie redes.
(4) Die Arbeidshof kan, by aanvoering van gegronde redes die tydperk verleng waarbinne 'n persoon 'n appèl teen 'n besluit van die registrateur kan aanteken.
HOOFSTUK VII
GESKILBESLEGTING (aa 112-184)
DEEL A
KOMMISSIE VIR VERSOENING, BEMIDDELING EN ARBITRASIE (aa 112-126)
[w66j1995a112]112 Instelling van Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie
Die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie word hierby as 'n regspersoon ingestel.
[Datum van inwerkingtreding van a. 112: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a113]113 Onafhanklikheid van Kommissie
Die Kommissie is onafhanklik van die Staat, enige politieke party, vakbond, werkgewer, werkgewersorganisasie, federasie van vakbonde of federasie van werkgewersorganisasies.
[w66j1995a114]114 Regsgebied en kantore van Kommissie
(1) Die Kommissie het jurisdiksie in al die provinsies van die Republiek.
(2) Die Minister moet, na oorlegpleging met die beheerliggaam, die ligging van die Kommissie se hoofkantoor bepaal.
(3) Die Kommissie moet 'n kantoor in elke provinsie van die Republiek en soveel plaaslike kantore as wat hy nodig ag, in stand hou.
[w66j1995a115]115 Werksaamhede van Kommissie
(1) Die Kommissie moet-
(a) poog om enige geskil wat ingevolge hierdie Wet na hom verwys word, deur middel van versoening te besleg;
(b) indien 'n geskil wat na hom verwys is, steeds onbesleg is na versoening, die geskil arbitreer indien-
(i) hierdie Wet arbitrasie vereis en enige party by die geskil versoek het dat die geskil deur arbitrasie besleg word; of
(ii) al die partye by 'n geskil ten opsigte waarvan die Arbeidshof jurisdiksie het tot arbitrasie onder beskerming van die Kommissie instem;
(c) bystand verleen met die instelling van werkplekforums op die wyse beoog in Hoofstuk V; en
(d) inligting en statistiek oor sy bedrywighede saamstel en publiseer.
(2) Die Kommissie kan-
(a) indien daarom gevra, 'n party by 'n geskil adviseer oor die prosedure wat ingevolge hierdie Wet gevolg moet word;*
(b) indien daarom gevra, 'n party by 'n geskil help om regsadvies, regsbystand of regsverteenwoordiging te bekom;*
(c) aanbied om 'n geskil wat nie na die Kommissie verwys is nie, deur versoening te besleg;*
(cA) reëls uitvaardig-
(i) om, behoudens Bylae 3, die verrigtinge by sy vergaderings en by die vergaderings van enige komitee van die Kommissie te reël;
(ii) waarby die praktyk en prosedure van die komitee vir noodsaaklike dienste gereël word;
(iii) wat die praktyk en prosedure reël-
(aa) by enige proses vir die beslegting van 'n geskil deur versoening;
(bb) by arbitrasieverrigtinge; en
(iv) wat die bedrag van enige geld wat die Kommissie kragtens artikel 147 mag hef, bepaal en die betaling van so 'n geld in besonderheid reël;
[Par. (cA) ingevoeg by a. 6 (a) van Wet 127 van 1998.]
(d) en (e) ......
[Pare. (d) en (e) geskrap by a. 31 (a) van Wet 42 van 1996.]
(f) 'n verkiesing of stemming per stembrief vir 'n geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie hou, of toesig daaroor hou of dit nagaan, indien hy deur daardie vakbond of werkgewersorganisasie daarom gevra word;
(g) riglyne publiseer met betrekking tot enige aangeleentheid wat in hierdie Wet gereël word;
(h) navorsing doen oor aangeleenthede wat ter sake is by sy werksaamhede, en dit publiseer; en
(i) ......
[Par. (i) geskrap by a. 31 (a) van Wet 42 van 1996.]
(3) Indien daarom gevra, kan die Kommissie aan werknemers, werkgewers, geregistreerde vakbonde, geregistreerde werkgewersorganisasies, federasies van vakbonde, federasies van werkgewersorganisasies of rade advies gee of opleiding verskaf in verband met aangeleenthede wat betrekking het op die hoofoogmerke van hierdie Wet, wat insluit, maar nie beperk is nie, tot-
(a) die instelling van kollektiewe bedingingstrukture;
(b) die ontwerp, instelling en verkiesing van werkplekforums en die daarstelling van meganismes vir die uitskakeling van dooie punte;
(c) die funksionering van werkplekforums;
(d) die voorkoming en beslegting van geskille en van werknemers se griewe;
(e) dissiplinêre prosedures;
(f) prosedures met betrekking tot ontslag;
(g) die proses van herstrukturering van die werkplek;
(h) programme vir regstellende optrede en gelyke geleenthede; en
(i) die voorkoming van seksuele teistering in die werkplek.
[Par. (i) ingevoeg by a. 31 (b) van Wet 42 van 1996.]
(4) Die Kommissie moet enige ander pligte hom opgedra, verrig, en kan enige ander bevoegdhede uitoefen wat by of ingevolge hierdie Wet aan hom verleen word, en is bevoeg om enige ander werksaamheid te verrig wat by enige ander wet aan hom toevertrou word.
(5) Die beheerliggaam se prosedure-reëls, die aanstellingsvoorwaardes van sy lede en ander administratiewe aangeleenthede word in Bylae 3 behandel.
(6) (a) 'n Reël kragtens subartikel (2) (cA) uitgevaardig, moet in die Staatskoerant gepubliseer word. Die Kommissie is daarvoor verantwoordelik om te verseker dat publikasie plaasvind.
(b) 'n Reël wat aldus uitgevaardig is, het nie enige regskrag of -gevolg tensy dit aldus gepubliseer is nie.
[Sub-a. (6) ingevoeg by a. 6 (b) van Wet 127 van 1998.]
[w66j1995a116]116 Beheerliggaam van Kommissie
(1) Die Kommissie staan onder die bestuur en beheer van die beheerliggaam, wie se handelinge die handelinge van die Kommissie is.*
(2) Die beheerliggaam bestaan uit-
(a) 'n voorsitter en nege ander lede, elk wat deur NEOAR benoem en deur die Minister vir 'n tydperk van drie jaar in hul ampte aangestel* word; en
(b) die direkteur van die Kommissie, wat-
(i) 'n lid is van die beheerliggaam slegs uit hoofde van die aanstelling as direkteur; en
(ii) nie by vergaderings van die beheerliggaam mag stem nie.
(3) NEOAR benoem-
(a) een onafhanklike persoon vir die amp van voorsitter;
(b) drie persone voorgestel deur daardie stemgeregtigde lede van NEOAR wat die georganiseerde arbeidsektor verteenwoordig;
(c) drie persone voorgestel deur daardie stemgeregtigde lede van NEOAR wat die georganiseerde besigheidsektor verteenwoordig; en
(d) drie persone voorgestel deur daardie stemgeregtigde lede van NEOAR wat die Staat verteenwoordig.
[Datum van inwerkingtreding van a. 116: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a117]117 Kommissarisse van Kommissie
(1) Die beheerliggaam stel soveel voldoende gekwalifiseerde persone as kommissarisse aan as wat hy nodig ag om die werksaamhede van kommissarisse by of ingevolge hierdie Wet of enige ander wet te verrig.
(2) Die beheerliggaam-
(a) kan 'n kommissaris aanstel-
(i) op óf 'n heeltydse óf 'n deeltydse grondslag; en
(ii) as óf 'n kommissaris óf 'n senior kommissaris;
(b) moet elke kommissaris aanstel vir 'n vaste tydperk wat die beheerliggaam ten tyde van aanstelling moet bepaal;
(c) kan 'n kommissaris, wat nie 'n senior kommissaris is nie, vir 'n proeftydperk aanstel; en
(d) moet by doen van aanstellings na behore daarmee rekening hou dat dit nodig is om die Kommissie so saam te stel dat dit onafhanklik en bevoeg is en verteenwoordigend ten opsigte van ras en geslag is.
(3) Enige verwysing in hierdie Wet na 'n kommissaris word, tensy anders aangedui, so uitgelê dat dit ook 'n senior kommissaris beteken.
(4) Die beheerliggaam bepaal die kommissarisse se besoldiging en toelaes en enige ander aanstellingsbedinge en -voorwaardes wat nie in hierdie artikel vervat word nie.
(5) 'n Kommissaris kan bedank deur skriftelik kennis aan die beheerliggaam te gee.
(6) Die beheerliggaam moet 'n gedragskode vir die kommissarisse opstel en verseker dat hulle by die verrigting van hulle werksaamhede die gedragskode nakom.
(7) Die beheerliggaam kan 'n kommissaris uit die amp onthef weens-
(a) ernstige wangedrag;
(b) onbevoegdheid of ongeskiktheid; of
(c) 'n wesenlike skending van die Kommissie se gedragskode.
(8) Elke kommissaris is vir die verrigting van die kommissaris se werksaamhede teenoor die direkteur verantwoordelik.
[Datum van inwerkingtreding van a. 117: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a118]118 Direkteur van Kommissie
(1) Die beheerliggaam moet as direkteur van die Kommissie 'n persoon aanstel wat-
(a) oor bedrewenheid en ervaring van arbeidsverhoudinge en geskilbeslegting beskik; en
(b) nie aan enige oneerlikheidsmisdryf skuldig bevind is nie.
(2) Die direkteur moet-
(a) die werksaamhede verrig wat-
(i) by of ingevolge hierdie Wet of by 'n ander wet aan die direkteur opgedra of verleen word;
(ii) aan die direkteur deur die beheerliggaam gedelegeer is;
(b) die bedrywighede van die Kommissie bestuur en daaraan rigting gee; en
(c) toesig oor die Kommissie se personeel hou.
(3) Die beheerliggaam bepaal die direkteur se besoldiging en toelaes en enige ander aanstellingsbedinge en -voorwaardes wat nie in Bylae 3 vervat word nie.
(4) Iemand wat as direkteur aangestel word, beklee outomaties die amp van 'n senior kommissaris.
(5) Ondanks subartikel (4) is die bepalings van artikel 117, met uitsondering van artikel 117 (6), nie op die direkteur van toepassing nie.
[Datum van inwerkingtreding van a. 118: 1 Januarie 1996.]
(6) Die direkteur kan in oorleg met die beheerliggaam enige van die werksaamhede verbonde aan daardie amp, behalwe die werksaamhede in artikels 120 en 138 (8) genoem, aan 'n kommissaris delegeer.
[Sub-a. (6) bygevoeg by a. 7 van Wet 127 van 1998.]
[w66j1995a119]119 Waarnemende direkteur van Kommissie
(1) Die voorsitter van die beheerliggaam kan enige geskikte persoon aanstel om as direkteur waar te neem wanneer-
(a) die direkteur buite die Republiek is of van diens afwesig is, of om die een of ander rede tydelik nie in staat is om die werksaamhede van direkteur te verrig nie; of
(b) die amp van direkteur vakant is.
(2) Slegs 'n senior kommissaris kan as waarnemende direkteur aangestel word.
(3) 'n Waarnemende direkteur is bevoeg om enige van die bevoegdhede en werksaamhede van die direkteur uit te oefen en te verrig.
[Datum van inwerkingtreding van a. 119: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a120]120 Personeel van Kommissie
(1) Die direkteur kan, na oorleg met die beheerliggaam, personeel vir die Kommissie aanstel.
(2) Die beheerliggaam bepaal die besoldiging en toelaes en enige ander aanstellingsbedinge en -voorwaardes van die personeellede.
[Datum van inwerkingtreding van a. 120: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a121]121 Instelling van komitees van Kommissie
(1) Die beheerliggaam kan komitees instel om die Kommissie by te staan.
(2) 'n Komitee kan uit enige kombinasie van die volgende persone bestaan-
(a) 'n lid van die beheerliggaam;
(b) die direkteur;
(c) 'n kommissaris;
(d) 'n personeellid van die Kommissie; en
(e) enige ander persoon.
(3) Die beheerliggaam bepaal die besoldiging en toelaes en enige ander aanstellingsvoorwaardes van komiteelede in subartikel (2) (e) bedoel.
(4) Die beheerliggaam kan te eniger tyd 'n besluit van enige komitee wysig of tersyde stel.
(5) Die beheerliggaam kan enige komitee ontbind.
[Datum van inwerkingtreding van a. 121: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a122]122 Finansiering van Kommissie
(1) Die Kommissie word gefinansier en voorsien van werkskapitaal vanuit-
(a) die geld wat die Minister, met die instemming van die Minister van Finansies, by die inwerkingtreding van hierdie Wet uit staatsgeld aan die Kommissie moet toewys;
(b) die geld wat die Parlement van tyd tot tyd aan die Kommissie mag bewillig;
(c) gelde wat ingevolge hierdie Wet aan die Kommissie betaalbaar is;
(d) toekennings, skenkings en bemakings aan hom gedoen; en
(e) inkomste verdien op surplusgeld wat gedeponeer of belê is.
(2) Die boekjaar van die Kommissie begin op 1 April elke jaar en eindig op 31 Maart van die volgende jaar, behalwe die eerste boekjaar, wat begin loop wanneer hierdie Wet in werking tree en eindig op die eersvolgende 31ste Maart.
(3) Die Kommissie moet in elke boekjaar, op 'n tyd deur die Minister bepaal, aan die Minister 'n staat van die Kommissie se beraamde inkomste en uitgawes en die verlangde bewilliging van die Parlement vir die volgende boekjaar, voorlê.
[Datum van inwerkingtreding van a. 122: 13 September 1996.]
[w66j1995a123]123 Omstandighede waaronder Kommissie gelde mag vorder
(1) Die Kommissie kan gelde vorder net vir-
(a) die beslegting van geskille wat na hom verwys word, onder omstandighede waar hierdie Wet die Kommissie of 'n kommissaris toelaat om gelde te vorder;
(b) die hou van enige verkiesing of stemming per stembrief, of die toesighouding daaroor of nagaan daarvan, op versoek van 'n geregistreerde vakbond of werkgewersorganisasie; en
(c) die gee van advies of verskaffing van opleiding ingevolge artikel 115 (3).
(2) Die Kommissie mag nie gelde vorder nie tensy-
(a) die beheerliggaam 'n tarief van gelde vasgestel het; en
(b) die gelde wat gevorder word, in ooreenstemming met daardie tarief is.
(3) Die Kommissie moet die tarief in die Staatskoerant publiseer.
[w66j1995a124]124 Kontraktering deur Kommissie, en Kommissie wat in samewerking met iemand optree
(1) Die beheerliggaam kan-
(a) met enigiemand kontrakteer om werk vir die Kommissie te doen of met enige geakkrediteerde agentskap kontrakteer om, hetsy teen vergoeding of andersins, enige werksaamheid van die Kommissie namens hom te verrig; en
[Par. (a) vervang by a. 32 van Wet 42 van 1996.]
(b) 'n werksaamheid van die Kommissie in samewerking met enige persoon verrig.
(2) Enigiemand met wie die Kommissie kontrakteer of in samewerking met wie hy optree, is gebonde aan die vereiste van onafhanklikheid wat die Kommissie bind.
[Datum van inwerkingtreding van a. 124: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a125]125 Delegering van beheerliggaam se bevoegdhede, werksaamhede en pligte
(1) Die beheerliggaam kan enige van sy werksaamhede, behalwe die werksaamhede hieronder genoem, skriftelik delegeer aan enige lid van die beheerliggaam, of aan die direkteur, of 'n kommissaris of aan 'n komitee deur die Kommissie ingestel. Die werksaamhede wat die beheerliggaam nie mag delegeer nie, is-
(a) die aanstelling van die direkteur;
(b) die aanstelling van kommissarisse, of die ampsontheffing van 'n kommissaris;
(c) die deponering of belê van surplusgeld;
(d) die akkreditering van rade of private agentskappe, of die wysiging, intrekking of hernuwing van hul akkreditasie; of
(e) die subsidiëring van geakkrediteerde rade of geakkrediteerde agentskappe.
(2) Die beheerliggaam kan voorwaardes aan 'n delegasie koppel, en kan 'n delegasie te eniger tyd wysig of intrek.
(3) 'n Werksaamheid aan die direkteur gedelegeer, kan verrig word deur enige kommissaris of personeellid van die Kommissie wat deur die direkteur gemagtig is, tensy die voorwaardes van daardie delegasie die direkteur belet om dit te doen.
(4) Die beheerliggaam kan enige besluit deur 'n persoon geneem uit hoofde van 'n delegasie ingevolge subartikel (1), wysig of tersyde stel.
(5) Die beheerliggaam word nie deur die delegering van enige werksaamheid ontneem van enige bevoegdheid of onthef van enige werksaamheid of plig wat hy gedelegeer het nie. Hierdie reël is ook van toepassing indien die direkteur die verrigting van 'n werksaamheid subdelegeer ingevolge subartikel (3).
[Datum van inwerkingtreding van a. 125: 1 Januarie 1996.]
[w66j1995a126]126 Beperking van aanspreeklikheid, en beperkings op openbaarmaking van inligting
(1) In hierdie artikel beteken "die Kommissie"-
(a) die beheerliggaam;
(b) 'n lid van die beheerliggaam;
(c) die direkteur;
(d) 'n kommissaris;
(e) 'n personeellid van die Kommissie;
(f) 'n lid van enige komitee deur die beheerliggaam ingestel; en
(g) enigiemand met wie die beheerliggaam gekontrakteer het om werk te doen vir, of in samewerking met wie die beheerliggaam 'n werksaamheid verrig van, die Kommissie.
(2) Die Kommissie is nie aanspreeklik vir enige verlies gely deur enigiemand as gevolg van enige handeling wat te goeder trou in die loop van die verrigting van die werksaamhede van die Kommissie verrig of nagelaat is nie.
(3) Die Kommissie mag nie enige inligting, kennis of dokument wat hy op vertroulike grondslag of sonder benadeling van regte in die loop van die verrigting van sy werksaamhede verkry het, aan enigiemand of in enige hof openbaar maak nie, behalwe op bevel van 'n hof.
DEEL B
AKKREDITERING VAN EN SUBSIDIËRING VAN RADE EN PRIVATE AGENTSKAPPE (aa 127-132)
[w66j1995a127]127 Akkreditering van rade en private agentskappe
(1) 'n Raad of private agentskap kan op die voorgeskrewe wyse by die beheerliggaam aansoek doen om akkreditering om enige van die volgende werksaamhede te verrig-
(a) beslegting van geskille deur versoening; en
(b) arbitrering van geskille wat onbesleg bly na versoening, indien hierdie Wet arbitrasie vereis.
(2) Vir doeleindes van hierdie artikel word die verwysing na geskille uitgelê om die geskille uit te sluit wat beoog word in-
(a) artikels 16, 21 en 22;*
(b) artikel 24 (2) tot (5);*
(c) artikel 24 (6) en (7) en artikel 26 (11);*
(d) artikel 45;*
(e) artikel 61 (5) tot (8);*
(f) artikel 62;*
(g) artikel 63;*
(h) artikel 69 (8) tot (10);*
(i) artikel 86;*
(j) artikel 89;*
(k) artikel 94.*
(3) Die beheerliggaam kan bykomende inligting vereis ter stawing van die aansoek en kan vir daardie doel van die aansoeker vereis om een of meer vergaderings van die beheerliggaam by te woon.
(4) Die beheerliggaam kan 'n aansoeker akkrediteer om enige werksaamheid te verrig waarvoor hy akkreditasie verlang, na oorweging van die aansoek, enige verdere inligting wat deur die aansoeker verskaf is, asook-
(a) of die dienste wat deur die aansoeker verskaf word, aan die Kommissie se standaarde voldoen;
(b) of die aansoeker in staat is om sy bedrywighede doeltreffend uit te voer;
(c) of die persone wat deur die aansoeker aangestel word om daardie werksaamhede te verrig, dit sal doen op 'n wyse wat onafhanklik is van die Staat, enige politieke party, vakbond, werkgewer, werkgewersorganisasie, federasie van vakbonde of federasie van werkgewersorganisasies;
(d) of die persone wat deur die aansoeker aangestel word om daardie werksaamhede te verrig, bevoeg sal wees om daardie werksaamhede te verrig en enige gepaardgaande bevoegdhede uit te oefen;
(e) of die aansoeker 'n aanvaarbare gedragskode het ter regulering van die persone wat hy aanstel om daardie werksaamhede te verrig;
(f) of die aansoeker aanvaarbare dissiplinêre prosedures aanwend om te verseker dat elke persoon wat hy aanstel om enige van daardie werksaamhede te verrig, die gedragskode sal onderskryf en daarby sal hou; en
(g) of die aansoeker 'n diens bevorder wat in breë trekke verteenwoordigend van die Suid-Afrikaanse gemeenskap is.
[Par. (g) gewysig by a. 33 (b) van Wet 42 van 1996.]
(h) ......
[Par. (h) geskrap by a. 33 (c) van Wet 42 van 1996.]
(5) Indien die beheerliggaam besluit-
(a) om die aansoeker te akkrediteer, moet die beheerliggaam-
(i) die aansoeker se naam in die register van geakkrediteerde rade of die register van geakkrediteerde agentskappe inskryf;
(ii) 'n akkrediteringsertifikaat op naam van die aansoeker uitreik wat die tydperk en ander bepalings van die akkreditasie vermeld;
(iii) die sertifikaat aan die aansoeker stuur; en
(iv) so gou doenlik na die besluit die akkrediteringsertifikaat in die Staatskoerant publiseer; of
(b) om die aansoeker nie te akkrediteer nie, moet die beheerliggaam die onsuksesvolle aansoeker skriftelik van sy besluit in kennis stel.
(6) Die bepalings van die akkreditasie moet die mate vermeld waarin die bepalings van elke artikel in Deel C van hierdie Hoofstuk op die geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap van toepassing is.
(7) (a) Enigiemand het insae in die registers en sertifikate van geakkrediteerde rade of geakkrediteerde agentskappe wat in die Kommissie se kantore gehou word.
(b) Die Kommissie moet 'n gewaarmerkte afskrif van of uittreksel uit enige van die dokumente in paragraaf (a) bedoel, verskaf aan enige persoon wat die voorgeskrewe gelde betaal het.
[Datum van inwerkingtreding van a. 127: 13 September 1996.]
[w66j1995a128]128 Algemene bepalings met betrekking tot akkreditering
(1) (a) 'n Geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap kan gelde vorder vir die verrigting van enige van die werksaamhede waarvoor hy geakkrediteer is onder omstandighede waar artikel 140 (2) 'n kommissaris veroorloof om gelde te vorder.
[Par. (a) vervang by a. 34 van Wet 42 van 1996.]
(b) Enige gelde wat ingevolge paragraaf (a) gevorder word, moet in ooreenstemming wees met die tarief van gelde van tyd tot tyd deur die Kommissie bepaal.
(2) (a) 'n Geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap of iemand wat by enigeen van hulle in diens is om die werksaamhede te verrig waarvoor dit geakkrediteer is, is nie aanspreeklik vir enige verlies gely deur enigiemand as gevolg van enige handeling wat te goeder trou in die loop van die verrigting van daardie werksaamhede verrig of nagelaat is nie.
(b) 'n Geakkrediteerde raad, 'n geakkrediteerde agentskap of iemand wat by enigeen van hulle in diens is om die werksaamhede te verrig waarvoor dit geakkrediteer is, mag nie enige inligting, kennis of dokument wat hy of daardie persoon op 'n vertroulike grondslag of sonder benadeling van regte in die loop van die verrigting van daardie werksaamhede verkry het, aan enigiemand of in enige hof openbaar maak nie, behalwe op bevel van 'n geregshof.
[Datum van inwerkingtreding van a. 128: 13 September 1996.]
[w66j1995a129]129 Wysiging van akkreditering
(1) 'n Geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap kan op die voorgeskrewe wyse by die beheerliggaam aansoek doen om sy akkreditering te wysig.
(2) Die beheerliggaam moet die aansoek as 'n aansoek ingevolge artikel 127 hanteer.
[w66j1995a130]130 Intrekking van akkreditasie
Indien 'n geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap in gebreke bly om in wesenlike mate aan die voorwaardes van sy akkreditasie te voldoen, kan die beheerliggaam sy akkreditasie intrek nadat redelike kennis van die intrekking aan daardie raad of geakkrediteerde agentskap gegee is.
[w66j1995a131]131 Aansoek om akkreditasie te hernieu
(1) 'n Geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap kan op die voorgeskrewe wyse by die beheerliggaam aansoek doen om sy akkreditasie te hernieu, hetsy in die bestaande of in 'n gewysigde vorm.
(2) Die beheerliggaam moet die aansoek om hernuwing as 'n aansoek ingevolge artikel 127 hanteer.
[w66j1995a132]132 Subsidie aan raad of private agentskap
(1) (a) 'n Raad kan op die voorgeskrewe vorm by die beheerliggaam om 'n subsidie aansoek doen vir die verrigting van enige geskilbeslegtingswerksaamhede wat die raad volgens voorskrif van hierdie Wet moet verrig, en vir die opleiding van persone om daardie werksaamhede te verrig.
(b) 'n Geakkrediteerde agentskap, of 'n private agentskap wat om akkreditering aansoek gedoen het, kan op die voorgeskrewe vorm by die beheerliggaam om 'n subsidie aansoek doen vir die verrigting van enige geskilbeslegtingswerksaamhede waarvoor hy geakkrediteer is of om akkreditering aansoek gedoen het, en vir die opleiding van persone om daardie werksaamhede te verrig.
[Sub-a. (1) vervang by a. 35 van Wet 42 van 1996.]
(2) Die beheerliggaam kan bykomende inligting ter stawing van die aansoek vereis, en kan vir daardie doel van die aansoeker vereis om een of meer vergaderings van die beheerliggaam by te woon.
(3) Die beheerliggaam kan 'n subsidie aan die aansoeker toestaan na oorweging van die aansoek, enige bykomende inligting wat deur die aansoeker verskaf is, en-
(a) die behoefte aan die verrigting deur die aansoeker van die werksaamhede waarvoor hy geakkrediteer is;
(b) die mate waarin die publiek die aansoeker gebruik om die werksaamhede te verrig waarvoor hy geakkrediteer is;
(c) die koste wat die verrigting deur die aansoeker van die werksaamhede waarvoor hy geakkrediteer is, vir gebruikers inhou;
(d) die redes waarom 'n subsidie verlang word;
(e) die bedrag wat aangevra word; en
(f) die aansoeker se vermoë om sy finansiële sake in ooreenstemming met aanvaarde rekeningkundige praktyk, beginsels en prosedures te bestuur.
(4) Indien die beheerliggaam besluit-
(a) om 'n subsidie aan die aansoeker toe te staan, moet die beheerliggaam-
(i) die aansoeker skriftelik van die bedrag, duur en voorwaardes van die subsidie in kennis stel; en
(ii) so gou doenlik na die besluit die skriftelike kennisgewing in die Staatskoerant publiseer; of
(b) om nie 'n subsidie aan die aansoeker toe te staan nie, moet die beheerliggaam die onsuksesvolle aansoeker skriftelik van sy besluit in kennis stel.
(5) 'n Subsidie ingevolge subartikel (4) (a) toegestaan-
(a) mag nie aan 'n raad of private agentskap betaal word, tensy dit geakkrediteer is nie; en
(b) verstryk aan die einde van daardie boekjaar van die Kommissie waarin dit toegestaan is.
(6) (a) Enigiemand het insae in 'n skriftelike kennisgewing bedoel in subartikel (4) (a) wat in die Kommissie se kantore gehou word.
(b) Die Kommissie moet 'n gewaarmerkte afskrif van, of uittreksel uit, 'n skriftelike kennisgewing bedoel in paragraaf (a) verskaf aan enigiemand wat die voorgeskrewe gelde betaal het.
(7) Indien 'n geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap in gebreke bly om in wesenlike mate aan die voorwaardes van sy subsidie te voldoen, kan die beheerliggaam die subsidie intrek nadat hy redelike kennis van die intrekking aan daardie raad of agentskap gegee het.
(8) (a) 'n Geakkrediteerde raad of geakkrediteerde agentskap aan wie 'n subsidie toegestaan is, kan op die voorgeskrewe wyse by die beheerliggaam aansoek doen om sy subsidie te hernieu, hetsy in die bestaande of in 'n gewysigde vorm en bedrag.
(b) Die beheerliggaam moet die aansoek om hernuwing as 'n aansoek ingevolge subartikels (1) tot (4) hanteer.
[Datum van inwerkingtreding van a. 132: 13 September 1996.]
DEEL C
GESKILBESLEGTING ONDER BESKERMING VAN KOMMISSIE (aa 133-150)
[w66j1995a133]133 Beslegting van geskille onder beskerming van Kommissie
(1) Die Kommissie moet 'n kommissaris aanstel wat moet poog om deur versoening-
(a) 'n geskil te besleg wat ingevolge artikel 134 na hom verwys is; en
(b) enige ander geskil te besleg wat ingevolge hierdie Wet na hom verwys is.
(2) Indien 'n geskil onbesleg bly na versoening, moet die Kommissie die geskil arbitreer indien-
(a) hierdie Wet vereis dat daardie geskil gearbitreer word en 'n party by die geskil versoek het dat die geskil deur arbitrasie besleg word; of
(b) al die partye by die geskil ten opsigte waarvan die Arbeidshof jurisdiksie het instem tot arbitrasie onder beskerming van die Kommissie.
[w66j1995a134]134 Geskille oor aangeleenthede van onderlinge belang
(1) Enige party by 'n geskil oor 'n aangeleentheid van onderlinge belang kan die geskil skriftelik na die Kommissie verwys indien die partye by die geskil-
(a) aan die een kant-
(i) een of meer vakbonde is;
(ii) een of meer werknemers is; of
(iii) een of meer vakbonde en een of meer werknemers is; en
(b) aan die ander kant-
(i) een of meer werkgewersorganisasies is;
(ii) een of meer werkgewers is; of
(iii) een of meer werkgewersorganisasies en een of meer werkgewers is.
(2) Die party wat die geskil na die Kommissie verwys, moet die Kommissie oortuig dat 'n afskrif van die verwysing aan al die ander partye by die geskil beteken is.
[w66j1995a135]135 Beslegting van geskille deur versoening
(1) Wanneer 'n geskil na die Kommissie verwys is, moet die Kommissie 'n kommissaris aanstel wat moet poog om dit deur versoening te besleg.
(2) Die aangestelde kommissaris moet poog om die geskil binne 30 dae na die datum waarop die Kommissie die verwysing ontvang het, deur versoening te besleg. Die partye kan egter ooreenkom om die 30-daetydperk te verleng.
[Sub-a. (2) gewysig by a. 36 (a) van Wet 42 van 1996.]
(3) Die kommissaris moet 'n proses bepaal waardeur gepoog sal word om die geskil te besleg, wat kan insluit-
(a) die bemiddeling van die geskil;
(b) die inwin van feite; en
(c) die doen van 'n aanbeveling aan die partye, wat die vorm van 'n adviserende arbitrasietoekenning mag aanneem.
(3A) Indien 'n enkele kommissaris ingevolge subartikel (1) aangestel is ten opsigte van meer as een geskil waarby dieselfde partye betrokke is, kan daardie kommissaris die versoeningsverrigtinge konsolideer sodat daar met al die betrokke geskille tydens dieselfde verrigtinge gehandel kan word.
[Sub-a. (3A) ingevoeg by a. 8 (a) van Wet 127 van 1998.]
(4) By enige versoeningsverrigtinge kan 'n party by die geskil persoonlik verskyn of verteenwoordig word slegs deur-
(a) 'n direkteur of werknemer van dié party; of
(b) enige lid, ampsdraer of beampte van dié party se geregistreerde vakbond of geregistreerde werkgewersorganisasie.
[Sub-a. (4) vervang by a. 8 (b) van Wet 127 van 1998.]
(5) Wanneer versoening misluk het, of aan die einde van die 30-daetydperk of enige verdere tydperk waarop tussen die partye ooreengekom is-
(a) moet die kommissaris 'n sertifikaat uitreik wat verklaar of die geskil besleg is, al dan nie;
(b) moet die Kommissie 'n afskrif van daardie sertifikaat laat beteken aan elke party by die geskil of die persoon wat 'n party by die versoeningsverrigtinge verteenwoordig het; en
(c) moet die Kommissie die oorspronklike van daardie sertifikaat by die Kommissie laat indien.
[Sub-a. (5) gewysig by a. 36 (b) van Wet 42 van 1996.]
(6) (a) Indien 'n geskil oor 'n aangeleentheid van onderlinge belang wat na die Kommissie verwys is en die party by die geskil met 'n noodsaaklike diens is, gemoeid is, kan die partye, ondanks subartikel (1), binne sewe dae na die datum waarop die Kommissie die verwysing ontvang het, instem-
(i) tot die aanstelling deur die Kommissie van 'n bepaalde kommissaris wat moet poog om die geskil deur middel van versoening te besleg; en
(ii) tot daardie kommissaris se opdrag.
(b) Indien die partye nie binne die sewedaetydperk tot óf die een óf die ander van daardie aangeleenthede instem nie, moet die Kommissie so gou doenlik-
(i) 'n kommissaris aanstel wat moet poog om die geskil te besleg; en
(ii) die kommissaris se opdrag bepaal.
[Par. (b) gewysig by a. 36 (c) van Wet 42 van 1996.]
[w66j1995a136]136 Aanstelling van kommissaris om geskil deur arbitrasie te besleg
(1) Indien hierdie Wet vereis dat 'n geskil deur arbitrasie besleg word, moet die Kommissie 'n kommissaris aanstel om daardie geskil te arbitreer, indien-
(a) 'n kommissaris 'n sertifikaat uitgereik het wat verklaar dat die geskil steeds onbesleg is; en
(b) enige party by die geskil binne 90 dae ná die datum waarop daardie sertifikaat uitgereik is, versoek het dat die geskil deur arbitrasie besleg word. Die Kommissie kan egter
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment